جهل مقدس!

فرستنده جانباز شیمیایی 1- خوارج، گروهی از یاران امام علی ع بودند که در جریان جنگ صفین سر به انتقاد و شورش برداشتند. آنان با پذیرش حکمیت مخالفت کردند و معاویه را غاصب خلافت می دانستند و از حضرت علی به خاطر برنینداختن او و قبول حکمیت خواستند توبه کند! شعار اصلی خوارج این بود: «لا حکم الا لله». امام پاسخ آنان را در نهج البلاغه داده؛ تعبیری که ضرب المثل شده است: کلمة الحق یراد بها الباطل / سخن حقی می گویند اما اراده به باطل می کنند.

  رهبران خوارج خشمگین و ناراضی از کوفه خارج شدند و در کنار رود نهروان اردو زدند و از مردم خواستند به آنان بپیوندند و آماده پیکار با علی شوند. قریب 12 هزار نفر گرد آمدند. امام ابتدا ابن عباس را برای مذاکره فرستاد و بعد خود شخصا به میدان رفت و چنان سخنان پرشوری ایراد کرد 8 هزار نفر خوارج را ترک کردند و سه تا چهار هزار نفر باقی ماندند که آنان نیز به سختی شکست خوردند و تنها جمع بسیار قلیلی باقی ماندند و همان ها هم پیمان شدند انتقام بگیرند. سه نفر از این جماعت نیز به مکه رفتند و با هم قرار گذاشتند در یک روز سه حاکم اسلامی را به قتل برسانند. هم خلیفه (علی ع) را در کوفه،  هم عمرو بن عاص را در مصر و هم معاویه را در شام.

  از آن سه اما دست‌رسی به مولا علی میسر بود که در مسجد کوفه نماز می گزارد و شاید هم ادعای قتل دو نفر دیگر برای قبولاندن این جنایت به ابن ملجم مرادی بوده است که در 19 رمضان 40 هجری و برخی روایت ها سحر 17 رمضان امام علی را ترور کرد و حاصل این نقشه جاهلانه این شد که اموی ها قدرت را به صورت مطلق در دست گیرند چندان که امام حسنع نیز ناگزیر از صلح با معاویه و واگذاری خلافت به او شد.

  جهل مقدس کار خود را کرده بود. در اعتراض به حکمیت جنگی به راه انداختند و موجبات مرگ چند هزار نفر از مسلمانان به دست دیگر مسلمانان را فراهم ساختند و در نهایت امام علی ع را به شهادت رساندند اما نه تنها به نتیجه مطلوب نرسیدند که این تند روی بیش از همه به سود معاویه تمام شد.

  خوارج با دو ویژگی در تاریخ شناخته می شوند: اولی جهل و دومی تعصب. به همین خاطر در تریخ این فرقه هیچ متفکری دیده نمی شود. چون از اساس ضد اندیشه و ضد تولید فکر بودند. از شگفتی های نهج البلاغه توصیفات امام علی ع درباره صفات و عملکرد خوارج است که شامل آیندگان آنان نیز می شود و این شگفتی بر جای می ماند که این همه پیش بینی چگونه صورت پذیرفه است.

  رفتار امام علی ع با خوارج تا قبل از آن که دست به سلاح برند نیز فوق العاده است. چندان که هیچ کس را به اتهام عضویت در گروه و فرقه آنان مجازات نکرد. دستور داد کشتگان خوارج را با آداب مسلمانی دفن کنند و بر آنان تاسف خورد و اشک ریخت.

  مقایسه کنید با گروه های تکفیری امروز که تنها خود را مسلمان می دانند و فرقه های دیگر را تکفیر می کنند. حقوق خوارج از بیت المال را هم قطع نکرد و شگفت آورتر از همه این که در فاصله ترور (ضربت) تا شهادت و آن دو یا چهار روز وصیت کرد اگر توانستند ابن ملجم را عفو کنند و اگرنتوانستند تنها او را و تنها با یک ضربه قصاص کنند و به دیگر خوارج کاری نداشته باشند.

  اینها افسانه و اسطوره پردازی نیست. عین تاریخ است که با جزییات ثبت شده و از این منظر ملموس تر از شخصیت های دیگر – بعد از پیامبر گرامی اسلام است.

  درباره علی ع همواره شنیده ایم که شهید ِ شدتِ عدلِ خود شد ( قُتِلَ لِشدّة عدله) اما برای فهم بیشتر شاید شایسته‌‌ تر آن باشد که  او را قربانی «جهل مقدس» بدانیم.