چهارشنبه 17 آبان 1402 , 16:33
غزه زیبا، ورای جنگ و خون!
غزه یکی از قدیمیترین شهرهای دنیا است که امروزه به دلیل مسائلی کمتر به چشم توریستها میآید. رژیم صهیونیستی تمامی حرکات مردم و کالاهای واردشده به نوار غزه را کنترل میکند و این شهر اکنون تحت کنترل گروه حماس است. گذرگاه اریز، این روزها تنها محل عبور روزنامهنگاران خارجی، کارمندان فعال درزمینه حقوق بشر، دیپلماتها و غزهایهای خوششانسی است که شانس عبور از این گذرگاه را پیدا میکنند. مصر نیز یکی از گذرگاههای غزه را کنترل میکند. با این حال، غزه هنوز زیباییهای خودش را دارد و اگر روزی دروازههای این شهر به روی صنعت توریسم باز شود، فلسطینیهای خوشقلب با تاریخ غنی خود از توریستها پذیرایی خواهند کرد. در این مطلب روی جاذبههای تاریخی غزه تاکید شده و میخواهیم ببینیم آثار کهن و مهم این منطقه در چه وضعیتی هستند.
فاضل الاودول بهعنوان یکی از باستانشناسان برتر این منطقه در رابطه با جاذبههای تاریخی غزه میگوید: «خارجیها بههیچعنوان غزه را نمیشناسند، این چیزی است که مرا خیلی غمگین میکند.»
تاریخدانان تخمین زدهاند که شهر غزه در حدود بیش از ۵۰۰۰ سال قدمت دارد. موجی از امپراتوریها نظیر فرعونها، فنیقیها، فلسطینیها، کنعانیها، آشوریها، مغولها، بیزانسها، اسکندر، رومیها، ایرانیها، عثمانیها و انگلیسیها چندین بار این منطقه را تصرف کردهاند و طمع در اختیار داشتن درگاهها و مسیرهای تجاری این شهر به آفریقا و آسیا را داشتهاند.
شما ممکن است با تاریخ معاصر غزه آشنایی بیشتری داشته باشید. رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۶۷ میلادی غزه و کرانه باختری را اشغال کرد و آن را در زیر قدرت نظامیاش قرار داد. موافقتنامههای صلح ۱۹۹۳ میان رژیم صهیونیستی و تشکیلات تازه تأسیس فلسطین، خودگردانی فلسطینیها در غزه (و کرانه باختری) را با محدودیتهای مشخص مورد توافق قرار داد. رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۰۵ تجهیزات و سربازان خود را از غزه بیرون آورد اما کنترل مرزها را حفظ کرد (البته این رژیم همچنان به اشغال کرانه باختری از طریق شهرکسازی ادامه میدهد). سپس در سال ۲۰۰۷ میلادی، حماس از توافق صلح خارج شد. از آن پس تاکنون، رژیم اشغالی و مصر، مرزهای این شهر را بهصورت گسترده مسدود کردند، رژیم اشغالگر و حماس چندین جنگ خونین را تجربه کردند. این تاریخ پر فراز و نشیب، شکاف فلسطین را عمیقتر کرد و فجایع انسانی بسیار زیادی را هم برای مردمان این منطقه به بار آورد.
تعجبی ندارد که با توجه به تمامی مشکلاتی که غزه با آن روبرو شده است، بهندرت پول و منابعی برای حفاریها و حفاظتهای باستانشناسی جاذبههای تاریخی غزه باقی بماند. الاودول در فرانسه دانشآموخته و کمکهایی را از فرانسه و سایر نهادهای بینالمللی برای کارهایش دریافت میکند. ولی بنابر گفتهاش این هزینهها کافی نیستند و هنوز دلیل کسری بودجهاش را مسائل سیاسی میداند.
الاودول میگوید:«مشکل در غزه این است که سیاست بر همه چیز غلبه کرده است. هیچ پشتیبانی مالی از باستانشناسی نمیشود. اما پشتیبانی برای ایجاد جنگ زیاد است. اگر برعکس این امر اتفاق میافتاد، برای غزه بهتر بود.»
در غزه چه آثار تاریخی باقی مانده است؟
برای شروع از مکانی به نام «قصر» یاد خواهیم کرد که درواقع یک قلعهی قدیمی است که به یک موزهی باستانشناسی عمومی در قلب شهر غزه تبدیل شده است و از جاذبههای تاریخی غزه به شمار میرود. سلطان مملوک متعلق به قرن سیزدهم بخشی از این قصر را برای یکی از همسرانش که در غزه او را ملاقات کرده بود، بنا کرد. البته بخش قلعهی این مکان تاریخی به قرن هفدهم و زمانی تعلق دارد که فرماندار عثمانی ترکیه آن را به خانهی خود تبدیل کرد. سپس انگلیسیها از آن بهعنوان مرکز فرماندهی پلیس استفاده کردند و مصریها نیز آن را به مدرسهی دخترانه تبدیل کردند. بهتازگی این مکان بهعنوان یک موزه باز شده است که توسط وزارت گردشگری و عتیقههای فلسطینی و با کمک بینالمللی اداره میشود.
حمام السامرا
دومین جاذبه تاریخی غزه «حمام السامرا» نام دارد که در بخش قدیمی شهر غزه به نام زیتون واقع شده است. این حمام ترکی هنوز هم نام اجتماع سامری (یک شاخه از یهودیت) را به دوش میکشد که پیشازاین عهدهدار محافظت از این مکان بود. (سامریها هماکنون در کرانهی باختری و نابلس متمرکز شدهاند.) لوحهای که در این مکان یافت میشود به سال ۱۳۲۰ بعد از میلاد و حاکمیت مملوک بازمیگردد. کاشیهای مرمرین این حمام، سقف و شیشههای رنگآمیزی شده در طول سالها از بین رفتهاند اما امروزه از این مکان بهخوبی حفاظت میشود و گذراندن ساعاتی در این حمام هرکسی را به عمق تاریخ این منطقه میبرد.
کلیسای سن پورفیریوس
در نزدیکی این حمام کلیسای سن پورفیریوس قرار دارد که کلیسای رومی ارتودوکس شهر غزه است که به قرن ۱۲ تعلق داشته و توسط دیوارهایی از دوران جنگهای صلیبی احاطه شده است. درون این کلیسا با نقاشیهای آب رنگ به رنگ های بسیار زیبا و دکوراسیونی باشکوه که این روزها کمتر در غزه دیده میشود، پوشیده شده است. این کلیسا به نام اسقف قرن پنجم غزه، یعنی سن پورفیریوس نامگذاری شده است که تمامی معابد بتپرستی در غزه را بست و پایههای اصلی این کلیسا را ساخت.
تنها حدود ۱۱۰۰ مسیحی در غزه باقیماندهاند و ۱/۹ میلیون نفر دیگر مسلمان هستند. تمامی اینها سبب شده است تا در اقلیت بودن، این مسیحیها را اندکی اذیت بکند و همچنین محدودیتهای رژیم صهیونیستی مهاجرت را برای این دسته دشوار کرده است. تعداد کلیساهای باقیمانده در بستر ساحلی شهر غزه، یادآور روزهای دیگری از این شهر هستند.
این روزها این کلیسا هنوز برای خدمات دعا و تعمید مورداستفاده قرار میگیرد. کامل ایاد ۴۶ ساله که مسئول روابط عمومی جامعهی یونانی ارتدکس است اعلام کرده است که با دولت حماس هیچ همکاری ندارد و این موضوع، بهنوعی تلاشهای نگهداری از این مکان تاریخی را دشوار ساخته است. ایاد به دنبال تشکیل دولت فلسطینی مستقل و بهدور از قدرت رژیم اشغالی است. او گفته است که حفاظت از کلیساهای غزه بخشی از مراقبت از مردم فلسطین است. شهروندان شهر غزه در طی جنگ سال ۲۰۱۴ با رژیم اشغالی برای حفاظت جان خود از بمبها به این کلیسا پناه میآوردند.
مسجد جامع عمری
مکان تاریخی دیگر در این شهر، مسجد جامع عمری نام دارد که با نام مسجد جامع غزه نیز شناخته میشود و از جاذبههای تاریخی غزه است. این مکان، قدیمیترین مسجد در نوار غزه است که هنوز هرروزه از آن استفاده میشود. باور بر این است که این مکان در ابتدا یک معبد فلسطینی بوده است که بعد به کلیسای بیزانسی تبدیل میشود. پس از فتح غزه توسط مسلمانان در قرن هفتم، این مسجد چندین بار در طی قرنهای مختلف بازسازی شده است.
حفاریها ادامه دارد
الاودول در حال حاضر به حفاری و ترمیم صومعهی سنت هیلاریون (St. Hilarion Monastery) مشغول است که قدیمیترین و مشهورترین بنای مسیحیت است. این صومعه در منطقهای به نام تل ام عامر در نزدیکی نصیرات در غزهی مرکزی واقع شده است. هیلاریون بنیانگذار سلطنت فلسطین در حدود ۳۰۰ میلادی بود و گفته میشود که این مکان را او ساخته است. سپس در طی چند قرن از امپراتوری رومیها، چند کلیسای دیگر نیز در این منطقه ساخته شد. صومعههای آن زمان متشکل از موزاییک و سنگ مرمر، یک مجموعه برای تعمید، یک اتاقک بزرگ با بیش از ۱۲۰ اتاق برای کاهنان و بازدیدکنندگان، حمام، آشپزخانه، سالن غذاخوری، و مکانی برای انبار گندم و انگور بودند.
موارد زیادی برای حفاری توسط الاودول وجود دارد اما کمک بینالمللی برای این پروژه محدود است و از طرفی افراد ساکن در این مکان راضی به جابهجایی برای انجام عمل حفاری نیستند. الاودول همچنین قصد دارد تا کلیسای بیزانسی قرن ۴ واقع در جابالیا را نیز حفاری کند. موزاییکهای زیبای این مکان در حال حاضر در زیر خروارها خاک خوابیدهاند زیرا راه امنتری برای نگهداری از آنها هماکنون در دسترس نیست.
جاذبههای تاریخی غزه بسیار زیاد هستند و این باستانشناس نمیتواند به دلایلی از برخی از آنها پردهبرداری کند. او میگوید که لایههایی از زمین در زیر کمپ شتی قرار دارد که گنجینهای از مصنوعات و تاریخ را در خود جای داده است اما مردمی که در آنجا زندگی میکنند مکان دیگری برای رفتن ندارند پس جابهجایی آنها برای حفاری فعلاً ممکن نیست.
در کنار کمپ شتی، مکانی تاریخی به نام البخشیا وجود دارد که سه قرن پیش رونق گرفته بود. برخی از خرابههای یافت شده در آنجا از قبیل معابد رومی، گورخانه بیزانسی و پایههای قدیمی شهر غزه، هم اکنون به یک منطقه نظامی بستهشده تبدیلشدهاند و به همین دلیل، الاودول با سرمایه اندک خود نمیتواند به این مکانها دسترسی داشته باشد و هیچ سازمانی هم حاضر به پشتیبانی از او نیست.
هنوز جاذبههای تاریخی غزه جنگزده تمام نشده است و از میان آنها میتوان به دو گورستان انگلیسی که مدفن سربازان انگلیس در جنگ با عثمانیها است اشاره کرد. این گورستان توسط کشورهای مشترکالمنافع بریتانیا ساخته شد. هماکنون این فضاهای سبز و باز به مکانی برای مردمان بیپناه غزه تبدیل شده است.
افرادی هم علاقهمند به تاریخ در این شهر هستند که از میان این افراد میتوان به مروان شوان ۵۰ ساله اشاره کرد که کلکسیون شخصیاش از مصنوعات متعلق به عهد کنعانیان تا زمان اشغال این شهر توسط بریتانیا را در بر میگیرد و این کلکسیون را در موزه شخصیاش در نزدیکی خانه خود در مکانی به نام خان یونس در نزدیکی مرز مصر نگهداری میکند.
شوان جمعآوری این کلکسیون را از سی سال قبل بهعنوان پسری علاقهمند به تاریخ آغاز کرده است. او پیش از این، بازارها را به امید یافتن اشیا قدیمی میگشت. او پدر هفت فرزند است که دانش خود را بهصورت خودآموز به دست آورده و هماکنون بهعنوان یک نجار زندگی را میگذراند. اما میراث غزه، علاقهی شخصی او است.
شوان یکی از سه فردی است که کلکسیون شخصی بسیار غنی از آثار تاریخی غزه را در اختیار دارد. او برخی از این مصنوعات را به موزه قصر اهدا کرده است. اما رویای اصلیاش به نمایش درآوردن این تاریخ در خارج از کشور و جایی است که بهخوبی از آنها مراقبت شود. او برای این کار، جاهایی نظیر آفریقا، اروپا یا موزه لوور جدید در امارات متحده عربی را در نظر دارد.
شوان اظهار کرد که: اگر موزه خارج از اینجا بود، میتوانست در هرزمانی باز باشد. هماکنون این موزه شخصی در بیشتر اوقات بسته است و تنها در صورتی باز میشود که شخصی قصد دیدن آن را داشته باشد. البته شوان همیشه برای نشان دادن موزهاش در دسترس است.
*******************
غزه نام شهری عربنشین در نوار غزه است که در درگیری نیروهای جنبش فتح تحت کنترل گروه حماس در آمد.
آشنایی با شهر غزه
در انتخابات سال ۲۰۰۵ حماس با رای قاطع در انتخابات شهرداریهای غزه پیروز شد. جمعیت شهر غزه درحدود ۴۱۰ هزار نفر است که از اعراب فلسطینی تشکیل شدهاست.
تاریخچه شهر غزه
از لحاظ راهبردی، این شهر بر روی نوار ساحلی مدیترانه قرار گرفته، غزه باستانی یک مرکز پر رونق تجاری و محل توقفگاه مسیر کاروانهای بین مصر و سوریه بودهاست. این شهر در قرن پانزدهم پیش از میلاد توسط مصر اشغال شد. فلسطینیها چند صد سال بعد در این ناحیه اقامت کردند، و غزه به یکی از پنج شهر اصلی منطقه تبدیل شد.
شهر غزه در پیش از میلاد
در سال ۱۴۵ پیش از میلاد شهر غزه به وسیله جاناتان مکابس از دودمان هسمونیان، برادر یهودا مکابس از دودمان مکابی تسخیر شد. حضور یهودیان در این ناحیه با موفقیت همراه بود تا این که جاوینیوس، حاکم رومی آنها را در سال ۶۱ میلادی از آنجا اخراج کرد. در زمانی که قانون مذهبی میشناه و تلمود در این ناحیه رواج داشت، مجموعه کثیری از یهودیان در غزه حضور داشتند، و بر روی یکی از ستونهای مسجد بزرگ غزه در این شهر یک کتیبه قرار دارد که بر روی آن نوشته «حنانیا باریاکو» (یک نام عبری) با یک منوراه (شمعدار) حک شدهاست. این نشانه نقش قبلی این امارت بوده که طی انتفاضه تخریب شدهاست. بازماندههای کنیسه باستانی غزه که در حدود سال ۵۰۰ قبل از میلاد بنا نهاده شده، در نزدیکی اسکله این شهر یافت شدهاست.
شهر غزه در دوره هخامنشیان
در دورهٔ هخامنشیان، سردار ایرانیِ هخامنشی، باتیس، فرماندار غزه بود. اسکندر که به فلسطین حمله کرد چندین روز این شهر را در محاصره داشت. بعد از تسخیر شهر اسکندر از باتیس خواست که از او طلب بخشش کند. اما باتیس مقاومت کرد، اسکندر او را به سختی شکنجه کرد تا جایی که در اثر شکنجه درگذشت. مشهور است که تا زمانی که باتیس جان در بدن داشت جز با نگاه غضب آلود به اسکندر نگاه نکرد و هیچگاه سخنی بر زبان نراند.
غزه در دهه ۶۳۰ میلادی پس از محاصرهای که طی آن جمعیت یهودیان شهر در کنار پادگان امپراطوری بیزانس از آن دفاع نمودند، به وسیله عربها تصرف شد.
اعتقاد بر این بوده که در مکانی که پدربزرگ پیامبر اسلام دفن شده، این شهر به یک شهر مهم اسلامی تبدیل شدهاست. در قرن دوازدهم، غزه درگیر جنگهای صلیبی مسیحیان شد و در سال ۱۱۸۷ تحت کنترل مسلمانان قرار گرفت. این شهر در قرن شانزدهم بر اثر حمله عثمانیها سقوط کرد و طی جنگ جهانی اول (۱۹۱۸-۱۹۱۴) به دست بریتانیا افتاد.
شهر غزه بعد از جنگ جهانی اول
در پی جنگ جهانی اول، غزه به بخشی از قیمومیت بریتانیا بر فلسطین تبدیل شد. پس از شروع جنگ اول اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸، مصر کنترل غزه را به دست گرفت و نواحی اطراف آن را تسخیر نمود. مصریها هرگز ساکنان آن را به عنوان شهروندان مصری نپذیرفتند و و خروج آنها را از نوار غزه ممنوع کردند. اسرائیل طی جنگ شش روزه ۱۹۶۷، این شهر را تسخیر کرد و نوار غزه به مدت ۲۷ سال پس از آن تحت اشغال اسرائیل قرار گرفت. غزه و ناحیه کوچکتری از بخش بزرگ این سرزمین توسط اسرائیل غصب شدهاست. این موضوع باعث تراکم زیاد جمعیت و فقر در نوار غزه شد.
در آغاز قیام فلسطینی در سال ۱۹۸۷، که تحت عنوان انتفاضه اول شناخته میشود، غزه مرکز ناآرامی سیاسی و رویارویی بین اسرائیلیها و فلسطینیها شد و اوضاع اقتصادی در این شهر رو به وخامت گذاشت.
در سپتامبر ۱۹۹۳، رهبران اسرائیل و سازمان آزادیبخش فلسطین توافقنامه اسلو را امضا کردند که خواستار اداره فلسطینی نوار غزه، و شهر اریحا در کرانه غربی میشد که در می ۱۹۹۴ به مرحله اجرا درآمد. بیشتر اسرائیلیها در حالی غزه را ترک کردند که اداره آن را به حکومت خودگردان فلسطین برای اداره و کنترل شهر در کنار باقی نوار غزه واگذار کردند.
دولت فلسطینی به رهبری یاسر عرفات، غزه را به عنوان اولین مقر ایالتی خود برگزید. در سپتامبر ۱۹۹۵، اسرائیل و ساف یک توافقنامه صلح ثانویه امضا کردند که حکومت فلسطینی را تا برخی شهرهای کرانه غربی گسترش میداد. این موافقت نامه نیز یک مجمع فلسطینی با ۸۸ عضو تأسیس کرد که جلسه افتتاحی خود را در مارس ۱۹۹۶ در غزه برگزار کرد. شهردار کنونی آن سعد خرمه است.
مجامع یهودی در شهر غزه
جامعه یهودی در غزه طی دوران جنگهای صلیبی از بین رفت، اما با برگشتن دولت مملوکها به وضعیت عادی خود بازگشت و بازسازی شد. در فوریه ۱۷۹۹، زمانی که نیروهای فرانسوی به رهبری ناپلئون وارد این شهر شدند، این شهر دچار طاعون شدیدی شدهبود که سبب شد تا یهودیان به نواحی دیگر در فلسطین کوچ کنند. تا سال ۱۸۸۶، سی خانواده یهودی به غزه برگشته بودند، اما آنها طی جنگ جهانی اول توسط عثمانیان از این ناحیه رانده شدند. پس از پایان جنگ یهودیان به غزه بازگشتند اما یکبار دیگر پس از کشتار ۱۹۲۹ مجبور به ترک این منطقه شدند.
یهودیان معروف غزهای شامل نجارای اسرائیلی شاعر مذهبی سدههای میانه (مدفون در گورستان محلی غزه) و پیامبر (مسیح دروغین) سباتی، ناتان غزهای شدهاند. آبراهام آزولای یهودی در سال ۱۶۱۹ در غزه میزیست و در آنجا بود که به خاطر اثر کابالاباورانه (تصوف یهودی) خود تحت عنوان «ابتلاء ابراهیم» در خاطره باقیماند.
پرچم غیر رسمی فلسطین که توسط مردم غزه در ازای قدردانی از حمایت مردم ترکیه از فلسطینیان طراحی شده است.
مردم و فرهنگ شهر غزه
جمعیت غزه تقریباً بطور کامل از فلسطینیان مسلمان با مذهب شافعی تشکیل میشود و همچنین دارای جامعه کوچکی از مسیحیان فلسطینی میباشد. جریان گسترده آوارگان فلسطینی پس از جنگ عربها و اسرائیل در ۱۹۴۸ جمعیت غزه را به یکباره افزایش داد. تا سال ۱۹۶۷، این جمعیت نسبت به سال ۱۹۴۸ شش برابر شد. جمعیت شهر از آن زمان تاکنون به افزایش خود ادامه دادهاست، و فقر، بیکاری، و اوضاع نابسامان زندگی در آن شیوع یافتهاست.
غزه دارای نارسائیهای جدی در بخش مسکن و زیر ساختاری بوده و سیستم ناکارآمد (تخلیه) فاضلاب آن به مشکلات جدی بهداشت و سلامت عمومی آن دامن زده است.
اقتصاد شهر غزه
غزه مرکز اقتصادی این ناحیه میباشد که در آن مرکبات و دیگر محصولات کشت میشود. بسیاری از اهالی غزه در بخش خدمات و صنعت اسرائیل کار میکنند زمانی که مرز باز باشد. این شهر شامل برخی صنایع کوچک از جمله نساجی و فرآوری مواد غذایی است. انواع کالاها در بازارهای خیابانی غزه به فروش میرسد، از جمله فرشها، سفالینه، اثاث حصیری، و البسه پنبهای و توسعه بازرگانی در این شهر در حداقل میزان خود میباشد. غزه به عنوان یک کانون حمل ونقل برای نوار غزه است و شامل بندر کوچکی است که بندر محلی شیلات محسوب میشود.
جاذبههای گردشگری شهر غزه
مکانهای مورد توجه برای ناظران این شهر عبارتند از مسجد جامع عمری، مسجد سید هاشم، مسجد ابن عثمان، مسجد ابن مروان، حرم شیخ ابوالعزم، حرم شیخ اجلین، تل منتار، قلعه ناپلئون (قلعه الرضوان) و کلیسای سن پورفیروس. این شهر همچنین دارای تفرجگاههای جدید متعددی است که در آن جهانگردان و مردم بومی میتوانند در کنار ساحل و استخرهای شنا، به شنا و استراحت بپردازند.
مسجد جامع (مسجدالعمری) یکی از جاذبههای گردشگری شهر غزه
مسجدالعمری با منارههای باشکوه خود در پایین شهر غزه واقع شده که معروف است این مسجد ناحیه اولیه معبد مارناس و سپس کلیسای ارتودوکس یونانی را اشغال کردهاست. این مسجد همچنین در مکان کلیسای نرمن که توسط صلیبیون در قرن دوازهم میلادی ساخته شده بود، قرار گرفتهاست.
قلعه ناپلئون (قصرالباشا) یکی از جاذبههای گردشگری شهر غزه
این قلعه نیز در پایین شهر غزه واقع شده و این بنای مستحکم سنگی آن به دوره مملوک بر میگردد. این مکان به عنوان قصر الباشا شناخته میشود زیرا ناپلئون چند شب را در این نقطه در مسیر حرکت خود به سوی شهر در سال ۱۷۹۹ سپری کردهاست.
کلیسای سن پورفیروس یکی از جاذبههای گردشگری شهر غزه
این کلیسای قرن چهارم مکانی است که سن پورفیروس درگذشت و در (۴۲۰میلادی) آن دفن شد. کلیسا در شهر قدیمی غزه ولقع شدهاست و هنوز توسط جامعه ارتودوکس یونانی امروزه مورد استفاده قرار میگیرد.
مسجد السید هاشم یکی از جاذبههای گردشگری شهر غزه
در بخش الدراج قرار گرفته، این مسجد یکی از بزرگترین و زیباترین مساجد قدیمی در غزه میباشد. مزار هاشم بن عبدمناف، جد محمد که طی سفر تجاری خود در غزه درگذشتهاست تصور میشود در زیر گنبد این مسجد قرار داشته باشد.
حمل و نقل شهر غزه
شهر غزه در باقی نواحی نوار غزه در کنار فرودگاه بینالمللی یاسر عرفات قرار دارد. آن در سال ۱۹۹۸ بازگشایی شد، اما فعلاً فاقد هرگونه عملیاتی است، باندها و تأسیسات پشتیبانی آن بطور گستردهای طی انتفاضه الاقصی از سوی نیروهای نظامی اسرائیلی ویران شدهاست. در پی خروج اسرائیل از نوار غزه در پاییز ۲۰۰۵، بحثهایی میان طرفهای فلسطینی و اسرائیلی بر سر بازگشایی آن صورت گرفت. تاکنون، مذاکرهکنندگان اسرائیلی با اجازه بازگشایی آن موافقت نکردهاند.
ورود به شهر غزه
ورود به شهر غزه از طریق هوایی
فرودگاه بینالمللی غزه، واقع در ۴۰ کیلومتری جنوب غزه.
فرودگاه بینالمللی بنگورین، تلآویو، ۷۰ کیلومتری شمال غزه.
ورود به شهر غزه از طریق زمینی
دسترسی از شمال: دیوار حائل اسرائیلی نوار غزه تقاطع ارز، (در نقطه مرزی با اسرائیل).
دسترسی از جنوب: تقاطع رفح در نقطه (مرزی با مصر که همچنین به عنوان خط فیلادلفیا نیز شناخته میشود).
شهرهای خواهر شهر غزه
بارسلونا (اسپانیا)
ترومسو (نروژ)
تلآویو (اسرائیل)
تبریز (ایران)
تورین (ایتالیا)