هیچ‌کدام از کارهای بنیاد، کارشناسانه نیست!

فاش نیوز - در بخش های پیشین، اول، دوم و سوم جانباز دکتر مرتضی شکوهنده، جانباز قطع دوپا به توضیح زندگی خود از کودکی پرداخت. ایام جنگ و مجروح شدن، درس خواندن و تحصیلات پزشکی، فعالیت در دزفول و خوزستان... تا برگشتن به تهران برای ادامه خدمت در معاونت بهداشت و درمان مرکز.

این بار با عصا نیامده بود و با ویلچر وارد دفتر ما شد.

در بخش چهارم گفت و گو با این جانباز بزرگوار و مخلص دزفولی، وی به توضیح زندگی خانوادگی خود، انتظارات از مسئولین و بنیاد و ارتباط با جوانان می پردازد.

این بخش خواندنی را باهم می خوانیم:

فاش نیوز: دفعه پیش فرمودید قرار شد به معاونت بهداشت در تهران بیایید. لطفا ادامه بدهید.

دکتر مرتضی شکوهنده: وقتی مجددا به تهران منتقل شدیم، از لحاظ مسکن بسیار بسیار در مضیقه بودم، تا بالاخره جایی را به سختی اجاره کردم و خانم و بچه‌ها را به تهران آوردم.

فاش نیوز از خانواده تان چیزی نگفتید. چه سالی ازدواج کردید؟

- من اسفند ۱۳۶۱ ازدواج کردم. خانمم دختر خاله من است. پدرم وی را برای من در نظر گرفته بود و ما پیش قدم شدیم. رابطه خانوادگی ما خوب بود البته خانمم زیاد مرا نمی دید. او میدید که در میهمانی های خانوادگی، من مثل آدم بزرگ ها، ظهر می آیم و ناهار می خورم و بعد دوباره دنبال کار می روم. من در کمتر از ۱۸ سالگی ازدواج کردم و با مجوز دادستانی، چون سنم کم بود و باید حکم رشادت می دادند.

 

فاش نیوز: چند فرزند دارید؟

- من چهار فرزند دارم. یک پسر بزرگ و سه دختر. پسر بزرگم در اداره کشاورزی دزفول کار می کند. دختر آخرم هم متولد ۷۷ است که پرستاری می خواند. پسرم محمد مهدی و دخترانم سکینه، لیلا و زهرا هستند. جز آخری همه متاهل اند و ۶ نوه دارم.

 

فاش نیوز: بچه هایتان چقدر با شما هم کیش هستند؟ آیا شما توانستید فرهنگ شهدا را به آنها منتقل کنید؟

- الحمدلله تا حد زیادی بله و بسیار ولایی هستند. جاهایی هم که برای جوانان مسائلی و کمبودهایی هست، این به امور فرهنگی بنیاد شهید برمی‌گردد.

 من جانباز قطع دو پا هستم و نشسته نماز می خوانم. مثلاً یکی از نوه هایم 7- 8 سالش است، یکی هم 4-5 ساله. مهر می‌آورند و کنار من نماز می خوانند و نوه های دیگر هم حتی تا حد زیادی این فرهنگ به آنها منتقل شده است. منتها حرف من چیز دیگری است. مثلاً وقتی نماز می خوانم، برای ایستادن و رکوع و سجده، بچه ها کمی سردرگم می شوند. الان که پنج سالشان هست، باید یاد بگیرند و باید برایشان برنامه داشت. اگر الان که شوق دارند، نمازخوان شدند، شدند وگرنه دیگر نمی شوند. فردا در سن تکلیف یک دفعه بگوییم نماز بخوان کم پیش می آید که بتواند نمازخوان شود!

فاش نیوز: پس شما معتقدید که انتقال فرهنگ دینداری و ایثار و شهادت به کودکان و جوانان از همان ابتدای کودکی اتفاق می افتد و این خیلی بستگی به کارهای فرهنگی بنیاد شهید دارد؟

- بله این به همان مدیریتی برمی‌گردد که خدمتتان عرض کردم. نشاندن افرادی بر مسندهای مسئولیت که شایستگی و دلسوزی آن مسئولیت و جایگاه را دارند و کارشناسی شدن امور و البته اغلب مسئولین رده بالای دولت های قبل متاسفانه از عمد می خواستند جوانان را از این مسائل دور کنند. یعنی فلان مسئول با خودش فکر می کرد که اگر جوانان از الان فرهنگ نماز و اسلام را خوب یاد بگیرد، بعدها روبه روی خودم می ایستند و تشخیص می دهند که این دردسر می شود. پس باید دولت کاری کند که این جوان از دین فاصله بگیرد و همین کار را هم کردند!

 چرا امام جامعه اسلامی می گوید شما به نمازتان برسید، بقیه چیزها خودش درست می شود؟ بچه که رفت مسجد و نمازش را خواند، چند اتفاق می افتد. یکی اینکه وقتی وارد مسجد می شود، آن زمان از زمانی که قاعدتاً باید به بطالت بگذرد کسر می شود؛ وقت بیکاری در مسجد می گذرد؛ دوستان و همنشینان خوب پیدا می کند؛ ضمن اینکه نماز را یاد می گیرد و احکام بیشتری را پای منبر و سخنرانی ها می شنود و بیشتر می آموزد و آموزه های دینی در ذهن او حک می شود. ما باید از اشتباهات خود درس بگیرم و آینده را بهتر از دیروز بسازیم. مثلاً

 به نظر من یکی از اشتباهات این سال ها بعد از انقلاب، بستن مجالس وعظ بود. ما پیش از انقلاب، مجالس وعظ داشتیم. وعظ و سخنرانی فرق می کند و جوانان را در مجالس وعظ و موعظه هدایت می کردند اما الان فقط سخنرانی می کنند. این در جای خودش خوب است اما جای موعظه و خطابه را نمی گیرد.

 من یک بار از مسئول مهدیه تهران پرسیدم زمان شاه مخاطب مهدیه بیشتر بود یا الان؟ گفت مسلماً آن موقع بیشتر بود. گفتم چطور آن موقع با آن همه تبلیغات منفی دولت، شلوغ تر بود؟ الان خلوت تر است! چون الان آن پیامی که باید به جوان و نوجوان بدهیم، نمی‌دهیم! یعنی موعظه به کار نیک و نهی از کار بد. جوان باید بیاید پای منبر و مسجد، اقناع و اغنا شود. چرا جوان اکنون راه را به خطا می رود؟ نوجوان را از درون پر نکردیم و درونش را ارزشمند نکردیم. او هم به دنبال ارزشمند شدن در موضوعات بیرونی می گردد و راهش خلاف می شود. نمودش می شود لباس های عجیب و غریب و لباس هایی که مناسب یک نوجوان مسلمان نیست. ما باید جوانان را از درون غنی بکنیم و در مورد مسائل دینی هم قانع بکنیم. جوهر وجودی اش را به او بشناسانیم. به گفته پیامبر آنچه فرد در کودکی یاد می‌گیرد، مانند چیزی است که روی سنگ حک شده است. مثل حجاری دیگر پاک نمی شود.

یک موضوع دیگر موثر در زندگی بچه و جوان،این است که مسئولین خودشان رفتند دنبال تجملات و خلاف هایی کرده اند؛ می خواهد یک بداخلاقی ساده باشد یا هر کاری.

 نمونه اش، نوه خودم که ۸ سالش است. مشکلی برای منزل ما و همسایه مان پیش آمده، نوه ام یکی از این مسائل را در خانه شنید. به من می‌گوید آنها آمدند ما را زدند ولی قاضی به نفع آنها حکم داد! به زبان کودکی می گوید که «... ولی کارنامه ما را خراب کردند»آیا از فکر و روح و شناخت حق و باطل در این بچه چه چیزی مانده یا همه چیز در ذهنش نابود شده؟ من دیگر چطور این بچه را توجیه کنم؟ هزاران جریمه می کردید، بهتر از این بود که فکر این بچه اینطور خراب شود!

 من الان مشکل مسکن دارم. یک زمان جناب آقای دکتر قالیباف شهردار بودند. ما بچه های جانبازان قطع دو پا، انجمن راست قامتان رفتیم خدمت ایشان و گفتیم تقریباً هم جانبازان ۷۰ درصد مسکن دارند، اما بعضاً مسکنشان مناسب‌سازی شده نیست. بین اینها بعضی شان قابل مناسب‌سازی هم نیستند. ایشان به صراحت فرمودند که به ما فهرست دهید تا آمار را کارشناسی و بررسی کنیم، آنهایی که قابل مناسب‌سازی باشند، مناسب‌سازی می کنیم. آنهایی که این قابلیت را ندارد فکر دیگری می کنیم. منتها بچه ها کمی این دست و آن دست کردند برای تکمیل فهرست که شورای جدید تشکیل شد. آقای قالیباف رفت از شهرداری و شورای شهر جدید اصلا جانباز را قائل نبود که شما ازشان درخواستی بکنی. این طور شد که تا اینجا رسید.

 من نمی‌خواهم که فقط مشکل من حل شود. مسئله یا دفعتا یا مرحله به مرحله با حمایت مسئولین برای بچه های ویلچری حل شود. ما در حال رایزنی با شهردار جدید هستیم. من الان در خانه خودم جا برای خودم نیست. سرویس بهداشتی اش اصلا مناسب من نیست. ما با یکی از مسئولین رایزنی کردیم، برای اینکه در جایی که می توانند اگر ممکن است به تعدادی از بچه‌های ویلچری که به نوعی مشکل مسکن دارند، زمینی بدهند نه به صورت بلاعوض، برای اینکه بخریم و بتوانیم در آن خانه هایی بسازیم که مناسب سازی شده باشد که مشکل مسکنمان حل شود. ولی اکنون انگار فراموش کرده است. چون فردی بسیار عزیز است، من هم دسترسی برای یادآوری نداشتم.

 ان شاءلله همه ما توفیق داشته باشیم که برای تحکیم نظام از همه چیزمان مایه بگذاریم. از عزت و آبرو، توان جسمی، مالی. گرچه سنمان بالا رفته اما بتوانیم تا تمام عشق را در راه سربازی اسلام خرج کنیم و سرباز کوچکی برای امام زمانمان باشیم.

 این مسیر طولانی بود که من طی کردم. از بیست سال پیش که در کار من اینطور کارشکنی کردند و به طوری که امروز محترمانه در تبعید به سر می برم منتها نیمی از این سختی ها به من برمی گردد. نیمی از آن به همسرم برمی‌گردد که چقدر این ناملایمات را تحمل کرد که من همین جا هم از همه همسران جانبازان تشکر می‌کنم و هم از کارمندانی که واقعاً برای کشور و دینشان کار می کنند. از همسرانشان که اگر کمک و همیاری و همکاری همسران‌شان نباشد هیچ فردی اعم از کارشناس و مدیر نمی‌توانند کارهایشان را به درستی انجام دهند. همه این کارها به پشتوانه یک همسر دلسوز و زحمتکش است.

 

فاش نیوز: اگر بخواهید به عنوان یک جانباز و یک پزشک بگویید که بنیاد در چه سطحی از خدمات رسانی است و چه چیزی کمبود هست، چه می گویید و انتظار جانبازان از بنیاد چیست؟

- مشکلات عمده جانبازان در چهار گروه خلاصه می شود.

۱_ درمان

۲_ مسکن مناسب سازی شده

۳_ اشتغال جانباز و فرزندان

 ۴_ عدم مناسب سازی مبلمان و محیط شهری و بین راهی

 من سال ۵۹ دو تا پایایم که قطع شد، مرا به هلال احمر معرفی کردند که برای ما پا بسازد. یک مدتی پاهای گچی ساخته بودند. پاهای گچی ترکیبش به این شکل است که مثل یک پوتین گچ را دور قسمت قطع شده می پیچند و پایینش چوب قرار می‌دهند و تهش هم یک لاستیک. حالا شما در نظر بگیرید که من نوجوان ۱۶ ساله با این پا بدون عصا راه می رفتم البته کارشکنی‌هایی ازجانب ضدانقلاب نیز بود که در جریان ۳۰ تیر تعدادی از آنها را گرفتند، همان هلال احمری هایی که در جریانات اغتشاشات منافقین شرکت داشتند، در جریان سی تیر ۱۳۶۰ بود که تعدادی از ایشان را گرفتند. آنها مشخصاً در روند کار ما اخلال ایجاد کرده بودند.

 بعد از مدتی بنیاد جانبازان این کار را به عهده گرفت که ما آمدیم پای مصنوعی مان را از بنیاد گرفتیم. جالب این است که پای اولی را هم که گرفتیم، فرد غیرمتخصصی ساخته بود، منتها زیر نظر کارشناس خارجی. من بیشترین دوره ای که از یک پروتز استفاده کردم، آن دوره بود که زیر نظر متخصص خارجی بود. دیگر بعد از آن پایی نداشتم که بتواند دو سال دوام بیاورد و من از آن استفاده کنم. بعضی ها را یک ماه و زیر ۶ ماه و بعضی ها را یک سال استفاده کردیم.

فاش نیوز: یعنی پروتزها خراب می‌شدند؟

- بله. غیرقابل استفاده می شدند اما الان که پا به سن گذاشتم، دیگر نمی توانم از آن با استفاده کنم. باید ویژگی های خاصی داشته باشد که به روز باشد و با توجه به مشکلات خاص باشد. اگر به قیمت الان بگیریم، شاید آن پا آن موقع ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان بود ولی پایی که من الان نیاز دارم، شاید خیلی بیشتر است. اما با این پایی که برایم درست کردند شاید بتوانم ۲ تا ۳ سال دیگر دوام بیاورم و زندگی بکنم چون اینکه ساختند، انصافاً برای اولین بار به عنوان کارشناس نظرم را در ساخت آن به کار بردند و چیز خوبی از آب در آمد.

من از کارشناسانشان تشکر می‌کنم که حرف مرا گوش کردند و دل به کار دادند اما این در مورد من صدق می کند. همه مثل من نیستند. بعضی ها وزنشان بیشتر از بعضی هاست. استمپ شان مشکل دارد، یعنی آن قسمتی که منتهی به عضو قطع شده می شود. غیر از این درمان هایی لازم است برای بخش استنپ که به آن (Phantom Pain) می گویند یعنی دردهای فانتومی که واقعاً وحشتناک است. گرچه انقدر درد داشتl که اگر می خواستم، مجوزی برای داروهای مخدر بود و الان هم در قید حیات نبودم به خاطر عوارضش اما ضدالتهاب های غیر استروئیدی که مصرف می‌کردم، کبد و کلیه ها مقداری آسیب دیده است.

الان من به این نتیجه رسیدم که عیب اصلی در کجاست. چون مسئولین دست اندرکار این امر، باید به کار کارشناسی که می‌گویند توجه بکنند. منِ نوعی، هزینه شدم تا به اینجا برسیم. به اینجا که رسیدیم دیگر برای آیندگان این طور نباید هزینه شود! یعنی آیندگان نباید هزینه شوند! چند تا راه داریم.

فاش نیوز: چه راهی هست برای اینکه جانبازان قطع عضو سختی کمتری بکشند؟

- یا به حرفم اعتماد می‌کنند و بها می‌دهند و پیشگیری می‌کنند؛ این دردها هم فرکانسش و هم تواترش پایین بیاید، هم تعدادش هم شدتش کم شود.

 یک راه دیگر اینکه ما اینهمه مراکز بنیاد تحقیقاتی داریم. چه چیزی از داخل آنها تا به حال در آمده است؟ عصا یا یک ویلچر از آنها درآمده است؟ ما پژوهشکده داریم که سالانه مقدار زیادی پول می خورد. آیا مفصل مکانیکی و الکترونیکی از داخل آن بیرون آمده است؟ نه! هیچ چیز! پس بیایند این را به عنوان یک موضوع تحقیقی قرار دهند.

 مثلا در موضوع مناسب سازی ما جلسه ای با مبادی ذیربط گذاشتیم و آخرش به این نتیجه رسیدیم یک مقاومت‌های وجود دارد برای مناسب سازی. این موانع باید برطرف شود. جانباز عزیزی داریم به نام مهندس نورانی که از اکابر کار هستند و از کسانی هستند که هر کجایی اسم مناسب سازی می آید، جایگاه ایشان پررنگ است.

 ایشان پیشنهاد کردند که بیایید این را تحقیق کنید که موانع مناسب سازی چیست؟ ما هم در خدمت شما هستیم و همکاری می‌کنیم. این پژوهشکده دارد مال من جانباز را می خورد، یک جایی باید تحقیقش به درد من جانباز بخورد اما از لحاظ توانبخشی نه کمک توانبخشی، نه مناسب سازی، هیچ چیز قابل اعتنایی از داخل آن بیرون نیامده است!

 این پول ها کجا رفته است؟ اسمش این است که ما تحقیق کردیم و رفتیم در جوامع بین‌المللی مطرح کرده‌ایم؟ جایگاه نظام جمهوری اسلامی در مقالات جهانی باید باشد، خیلی هم خوب است، ما هم تایید می کنیم، منتها چهارتا تحقیقش هم در جهتی باشد که مشکل ایثارگر را حل کند.

 

فاش نیوز: پس جمع بندی صحبت شما این است که مشکلات حول چند محور هستند. مناسب سازی محیط زندگی، پروتزها، استفاده از تجربیات گذشته برای رفاه آیندگان، اینکه اکنون خیلی سال است که از جنگ گذشته و دیگر علم خیلی بیشتر پیشرفت کرده و تحقیقات در مورد شرایط جانبازان و معلولین خیلی تغییر کرده است و دیگر نباید آسیب‌هایی که آن زمان به بچه‌ها وارد شد، اکنون نیز متحمل شوند. درست است؟

- بله همینطور است. خیلی ممنون از شما.

 

فاش نیوز: خیلی ممنونم از زحمات شما و اینکه وقتتان را به ما دادید.

 

گزارش و گفت و گو از شهید گمنام

عکس از اسماعیل پارسا