۱۸ روز مقاومت جانانه در «شیاکوه»

به گزارش گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس به نقل از مرکز اسناد دفاع مقدس، در دوران دفاع مقدس فرماندهان در ارزش‌گذاری سه جبهه، مانند دشمن، اولویت اول را برای جبهه جنوبی قائل بودند و جبهه‌های میانی و شمالی در رتبه دوم و سوم قرار داشت. به همین دلیل فرماندهی نیروی خودی در جبهه جنوبی تمرکز یافته بود و جبهه میانی عمدتاً با اتکای به توان تقویت شده سپاه منطقه ۷ و قرارگاه ارتش در غرب کشور اداره می‌شد.

به‌عبارت‌ دیگر، اگرچه دو عملیات مطلع الفجر و محمد رسول‌الله (ص) از سلسله عملیات‌های دوره آزادسازی شناخته می‌شود، لیکن توانی که در این عملیات‌ها به کار گرفته شد، همچون عملیات‌های جبهه جنوبی نبود.

در عملیات مطلع الفجر که به فرماندهی مشترک سپاه و ارتش در منطقه جبهه میانی گیلان غرب، شیاکوه از تاریخ ۱۳۶۰/۰۹/۲۰ الی ۱۳۶۰/۱۰/۰۸ انجام شد، ارتفاعات شیاکوه و برآفتاب به تصرف خودی درآمد، اما پاتک‌های سنگین و متوالی دشمن از یک‌سو و عدم امکان پشتیبانی از نیروها به سبب دوری مسافت خط مقدم با عقبه از سوی دیگر، موجب شد که با وجود ۱۸ روز مقاومت، قله‌های آزادشده بار دیگر به تصرف دشمن درآید.

در این عملیات، غلامعلی پیچک فرمانده محور تنگ کورک به شهادت رسید.

۱۸ روز مقاومت در ارتفاعات شیاکوه

اما بررسی گزارش روزشمار برخی از ایام مربوط به نبرد در شیاکوه، حاکی از مقاومت شدید رزمندگان اسلام تا آخرین روز برای حفظ ارتفاعات مهم شیاکوه در منطقه عملیاتی مطلع الفجر است که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

۱۳۶۰/۰۹/۲۶

ناکامی بعثی‌ها در پاتک ۶ ساعته

امروز یگان‌های ارتش عراق پس از پنج روز ناکامی و شکست در عملیات مطلع الفجر در منطقه عمومی گیلان غرب، سنگین‌ترین پاتک خود را برای تصرف شیاکو، حساس‌ترین ارتفاع منطقه، اجرا کردند که هیچ موفقیتی در پی نداشت.

یگان‌های عراقی که در پنج روز گذشته نتوانسته بودند مواضع ازدست‌رفته خود را در شیاکو پس بگیرند؛ از ساعت سه بامداد با توانی بیشتر از روزهای قبل و باهدف محاصره نیروهای ایرانی از سمت جنوب غربی و از چند محور به این ارتفاع حمله کردند.

این پاتک نیروهای عراق پس از شش ساعت درگیری سخت، با مقاومت سرسختانه نیروهای خودی بدون نتیجه پایان یافت.

۱۳۶۰/۱۰/۰۱

گسیل نیروهای بعثی به سمت شیاکوه

با گذشت ۱۱ روز از آغاز عملیات مطلع الفجر در منطقه صعب‌العبور و بسیار سرد ارتفاعات شیاکوه (شمال غربی گیلان غرب و جنوب غربی سرپل ذهاب)، پاتک‌های سنگین و مداوم دشمن برای بازپس‌گیری این بلندی‌های بسیار مهم و راهبردی همچنان ادامه دارد.

در این‌خصوص حسین الله کرم، فرمانده عملیات سپاه پاسداران گیلان غرب گفت: دشمن شکست‌خورده طی این مدت، شش بار به شیاکوه، چهار بار به اناره و ده بار به کوه‌های گچ و چرمیان پاتک کرده و در همه این پاتک‌ها با تحمل تلفات و ضایعات سنگینی مجبور به عقب‌نشینی شده است.

وی اظهار کرد: این حرکت بسیار مهم بود و موجب شد که دشمن نیروهای خود را از کرکوک و سلیمانیه برای مقابله با رزمندگان اسلام به این منطقه منتقل کند.

همچنین در کارنامه عملیاتی فرماندهی منطقه غرب نیز درباره وضعیت امروز عملیات در شیاکوه آمده است: فشار دشمن لحظه‌به‌لحظه بر تیپ ذوالفقار بیشتر می‌شود. اما علی‌رغم نبردی ده روزه با همه برتری‌ها و اجرای پاتک‌های سنگین و متعدد، دشمن نتوانست نیروهای خودی را از مناطق متصرفی عقب براند؛ درحالی‌که حملات مداوم متجاوزان با پشتیبانی آتش سنگین توپخانه ادامه داشت.

۱۳۶۰/۱۰/۰۲

در منطقه عملیاتی گیلانغرب و ارتفاعات سرد و قلل مرتفع شیاکوه، نبرد میان نیروهای ایرانی و قوای عراقی همچنان به‌شدت ادامه دارد.

در این منطقه، عراق نیروهای خود را به پنج تیپ افزایش داده و چنین وانمود می‌کند که قصد حمله‌ای گسترده را دارد.

فرماندهی عملیاتی منطقه نیز در ساعت ۸: ۱۵ صبح، هشدار داد که به علت آمدن دشمن و تانک‌های آنان به دشت شک میان؛ شیاکوه، تلوار و داره گره، خطر جدی است.

۱۳۶۰/۱۰/۰۳

ارتفاعات شیاکوه هرچند در دست نیروهای خودی است، اما نگهداری از آن سخت و نفس‌گیر شده است، چون تمرکز بیش‌ازپیش دشمن در منطقه و تحرکات و نقل و انتقالات ارتش عراق به دامنه‌ها و بلندی‌های اطراف، نشان از حمله سراسری و زودهنگام دارد.

۱۳۶۰/۱۰/۰۴

نبردی سخت و بی‌امان در هوای سرد بارانی منطقه عملیاتی گیلان غرب و ارتفاعات شیاکوه، میان نیروهای خودی و ارتش عراق که همچنان سعی در بازپس‌گیری و اشغال مجدد این ارتفاعات مهم با اجرای پاتک دارد، در جریان است.

ارتش عراق پس از تقویت بی‌سابقه این منطقه و انتقال بخش‌هایی از تجهیزات و یگان‌های خود از جبهه‌های پنجوین به گیلان غرب، اقدام به پاتک‌های شدیدی علیه رزمندگان ایرانی کرده که تاکنون با مقاومت دلیرانه و کم‌نظیر آنان مواجه شده است.

۱۳۶۰/۱۰/۰۵

ادامه مقاومت در زیر بارش برف و باران

از ساعت ۱۲ شب گذشته که حملات شدید ارتش عراق در ارتفاعات شیاکوه با مقاومت کم‌نظیر نیروهای خودی به خاموشی گرایید، بارش برف و سرمای شدید نیز مزید بر علت شد که امروز در این منطقه آرامش نسبی برقرار شود. البته تبادل آتش توپخانه و خمپاره‌اندازها جایگزین درگیری‌های نزدیک بود.

۱۳۶۲/۱۰/۰۸

عقب‌نشینی از شیاکوه

ارتش عراق با وجود برتری نیرو و آتش، در یک هفته اول دی‌ماه ناکام ماند. قوای عراقی در روز ۸/۱۰/۱۳۶۰ با استقرار ۲۸ دستگاه تانک در دامنه غربی چرمیان و دشت شک میان و آرایش آن‌ها به سمت شیاکو و اجرای هم‌زمان آتش پرحجم کاتیوشا و شلیک تیر مستقیم تانک، اقدام به بستن عقبه نیروهای خودی مستقر در شیاکوه کرده، با استفاده از نیروهای پیاده به قسمت دیگر این ارتفاع (داره گره) هجوم بردند، اما تلاش آنان در هجدهمین روز نبرد نیز نتیجه‌ای در برنداشت.

با استمرار فشار نیروهای عراقی که با تلفات نیروهای خودی نیز همراه بود، به دلیل ناممکن بودن تقویت موردنیاز منطقه با یگان‌های جدید، در نهایت عراق موفق به تصرف دو قله از شیاکوه به نام‌های بزنیلی و انار شد.

سرانجام زمانی که فرماندهان خودی در منطقه نبرد در حال بررسی آخرین وضعیت و چگونگی رها شدن از مشکلات بودند، عراق آخرین فشارهای خود را به عقبه نیروهای مستقر در شیاکوه وارد کرد و موفق به بستن جاده تدارکاتی این نیروها شد. نیروهای عراقی با تکمیل محاصره از چند جهت به شیاکوه حمله کردند و این منطقه را به تصرف خود درآوردند و نیروهای خودی به مواضع قبل از عملیات برگشتند.

منابع:

۱-جمعی از نویسندگان، اطلس جنگ ایران و عراق، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران، چاپ چهارم ۱۳۹۹، صفحه ۵۶

۲- لطف‌الله زادگان، علیرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق: آزادسازی سرزمین‌های ایران؛ گام دوم: بستان (کتاب شانزدهم)، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران ۱۳۹۴، صفحه ۱۰۲۵

۳-سلیمانی خواه نعمت‌الله، روزشمار جنگ ایران و عراق: نبرد در شیاکوه (کتاب هفدهم-جلداول)، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران ۱۴۰۰، صفحات ۴۷، ۴۸، ۹۱، ۱۱۴، ۱۳۹، ۱۶۸،

۴-لطف‌الله زادگان، علیرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق: آزادسازی سرزمین‌های ایران؛ گام دوم: بستان (کتاب شانزدهم)، صفحات ۱۰۶۴، ۱۰۶۵

انتهای پیام