اخلاق و بصیرت درصلح امام حسن(ع)

فاش نیوز - امام حسن مجتبی(ع) نخستین فرزند امام علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) و نخستین نوه آخرین پیامبر الهی(ص) در شب نیمه ماه مبارک رمضان سال سوم ه. ق در مدینه چشم به جهان گشود و رسول گرامی اسلام نام «حسن» را برای ایشان برگزیدند.

اخلاق و رفتار تمامی چهارده معصوم(ع) مبین شخصیت انسان کامل وبی نقص و بدور از گناه و خطا بوده است؛ ولی برخی از آنان در تعدادی از صفات برجسته تر بوده اند. «حسن خلق»، بخشندگی و سخاوت از مهمترین ویژگی‌های اخلاقی امام حسن مجتبی(ع) بود. فقرای بسیاری که به منزل امام(ع) مراجعه می‌کردند و از خوان کرم ویژه ای بهره‌مند می‌شدند. آن امام سه مرتبه تمام دارایی خود را بین نیازمندان تقسیم کردند و بدین جهت کریم اهل بیت(ع) نامیده می شوند.

زندگانی ۴۷ ساله امام(ع) با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بود. بعد از شهادت امیرالمؤمنین(ع) در ۲۱ رمضان سال ۴۰ هجری امامت ایشان آغاز و به مدت ۱۰ سال ادامه داشت. بعد از شهادت مظلومانه پدرخویش، حدود ۶ ماه خلافت مسلمین را نیز بر عهده داشتند؛ که در این دوران معاویه که دشمن سرسخت امام علی(ع) و اهل بیت(ع) بود و طمع خلافت را از سال‌ها قبل در سر داشت به سمت عراق لشکرکشی کرد و توطئه‌های بسیاری برای رسیدن به خلافت مسلمین انجام داد. همچنین منافقین که کینه از حضرت علی(ع) را بر دل داشتند در این زمینه معاویه را همراهی کردند.

مشکلات مالی دولت امام حسن(ع)، عدم امکان تکیه بر سربازانی که میلی به جنگیدن نداشتند، قلت یاوران واقعی برای مقابله با دشمنان، چنددستگی‌ میان مسلمین، ضعف و سستی و نفاق و اختلاف و تفرقه در جامعه اسلامی، انسجام در سپاه معاویه، فتنه های دشمنان، نفوذ منافقین در جامعه اسلامی، حفظ کردن ظاهر مسلمانی توسط معاویه و مکاری وی، تبلیغات روانی دشمنان در صلح دوستی و نهایتا فراهم نشدن شرایط مبارزه برای امام (ع) این مسئله را بر امام تحمیل کرد و امام براساس وظیفه شرعی در برابر خطر نابودی اسلام ناب و برای حفظ مصالح اهم، ناگزیر شد آن را بپذیرد.

امام(ع) شرایط صلح را بیان فرمودند و معاویه هم آنها را قبول کرد. گرچه معاویه بعدا عهدشکنی کرد و بدان عمل نکرد.  

شبیه سازی حوادث دوران امام حسن(ع) در عصر حاضر

رئیس‌جمهور سابق چندین بار بنا بر هر مناسبتی، با پیش کشیدن موضوع تاریخی «صلح امام حسن(ع)» آن را تحریف و مصادره به مطلوب کرد. در مهر ماه 1399 نیز گفت: «امام حسن(ع) امام صلح و پیوند بود.... وقتی برخی از اصحاب امام حسن(ع) آمدند با زبان معترضانه که چرا صلح کردید، چرا پیمان را امضا کردید، حضرت فرمودند: جامعه اسلامی که فقط شما ۱۰ نفر نیستید! شما ۲۰ نفری که این جا نزد من آمدید که فقط دنیای اسلام نیستید! من در مسجد رفتم برای مردم سخنرانی کردم و دیدم اکثریت قاطع جامعه صلح می‌خواهند! و وقتی که مردم این را می‌خواهند، صلح را انتخاب می‌کنم! این راه امام مجتبی(ع) است!......»(مشرق؛ ۲۶ مهر ۱۳۹۹)

همین بخش از اظهارات وی که ظلم دیگری بر مظلومیت امام بود؛ معطوف به سیاست‌های هسته‌ای دولت 11 و 12 و توجیه مذاکره با دشمنان قسم‌خورده نظام اسلامی بود؛ که بحمدالله با مخالفت علما و مردم مومن مواجه شد. و گرچه بساط آنان از مقامات نظام جمع شد ولی تفکر مسموم آنان بعضا هنوز در جامعه وجود دارد که به دنبال به سازش کشاندن انقلاب و بکام غرب بردن هستند؛ که بسیار خطرناک است و بایستی با بیان حقایق تاریخ اسلام، همه آحاد مردم بصیرت یافته و تبری جویند.

سخن پایانی

سراسر زندگی امام مجتبی(ع) باید الگوی اخلاق و سیاست برای همه و بخصوص کارگزاران نظام اسلامی باشد و همچنین شرایط تلخ جامعه اسلامی در عدم یاوری امام که زمینه‌ساز پذیرش صلح تحمیلی بر امام حسن(ع) گردید، برای مسلمانان باید عبرت آموز بوده باشد و بصیرتی در درک شرایط حساس باشد و مانع از تکرار حوادث تلخ و زیانبار آن گردد. 

| دکتر سید جواد هاشمی فشارکی