«تحلیلی بر نیابت خاص» کتابی با تأکید بر جریان انحرافی احمد بصری

کتاب «تحلیلی بر نیابت خاص در غیبت کبری (با تأکید بر شبهات جریان انحرافی احمد بصری)» اثر محمد شهبازیان است که به همت پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۱۹۰ صفحه منتشر شد.

پایان یافتن نیابت خاص پس از دوران غیبت صغری از آموزه‌های قطعی در میان امامیه است. در این میان و با توجه به جایگاه نائبان خاص، برخی از مدعیان گذشته و معاصر تلاش در تحریف این آموزه و تعیین خود به عنوان نائب خاص و استمرار آن در دوران غیبت کبری کرده‌اند.

احمد اسماعیل که در میان طرفداران احمد الحسن شناخته شده است، ادعا کرده که نیابت خاص پس از وفات علی بن محمد سمری ادامه داشته و صدها نائب خاص درمیان مردم پنهان بوده‌اند، همچنین ادعا کرده وی آخرین نائب خاص آشکار قبل از ظهور حضرت مهدی (عج) است.

این نوشتار تلاشی است در تبیین نیابت خاص، ویژگی‌های آن، دلایل انحصار و پاسخ به شبهات احمد بصری، مدعی یمانی معاصر.

ساختار اثر

این اثر در سه فصل تألیف شده است؛ در فصل اول این اثر که به کلیات و مفاهیم اختصاص یافته، ضمن بیان توضیحاتی در خصوص نیابت خاص، به توقیفی بودن این نوع نیابت پرداخته شده است و جریان انحرافی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

«گونه شناسی مدعیان دروغین پیشینه مدعیان نیابت خاص»، «روش اصحاب و عالمان دینی در تقابل با مدعیان دروغین»، «شناخت اجماع، ارتکاز متشرعه و ضروریات مذهب و نقش آن در آموزه های دین» و «شناخت­‌نامه احمد اسماعیل بصری، مدعی یمانی عراق» از دیگر مباحث این فصل به شمار می‌رود.

«چیستی و ادله توقیفی بودن نیابت خاص» عنوان دومین فصل از این کتاب است که نویسنده در این فصل در دو گفتار به «نیابت خاص؛ چیستی و ویژگی ها» و «ادله انحصار عدد در نائبان خاص» می‌پردازد.

در سومین و آخرین فصل از کتاب حاضر، به «بررسی ادعاها و دلایل مدعی یمانی درباره نیابت خاص» اشاره شده است؛ در این فصل، فراز و نشیب و تناقض در ادعاهای مدعی یمانی پرداخته شده و دلایل قرآنی و روایی مدعی یمانی و نقد آن تبیین شده است.