«مرضیه حدیدچی»؛ الگوی زن مبارز و انقلابی

به گزارش خبرگزاری دفاع‌پرس، «مرضیه حدیدچی» یا همان «طاهره دباغ» از معروف‌ترین چهره‌های زن دوران انقلاب اسلامی بود که مبارزات و مقاومتش، او را به یکی از مجاهدان نامدار در طول مبارزات انقلابی مردم ایران تبدیل کرد.

سرگذشت خواندنی او نشان از قدرت ایمان و اراده زنی داشت که با وجود مادر چند فرزند بودن دست از مبارزه نکشید و زیر سخت‌ترین شکنجه‌ها در زندان‌های مخوف ساواک صبر و استقامت را با تعاریف جدیدی معنا کرد.

وی از پیشگامان مبارزات انقلابی بود و مدت زیادی طعم زندان و شکنجه را چشید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی از همراهان نزدیک امام خمینی (ره) شد و سوابقی چون نمایندگی مجلس شورای اسلامی و فرماندهی سپاه همدان را در کارنامه خود ثبت کرد.

مرضیه حدیدچی متولد سال ۱۳۱۸ در شهر همدان بود. پس از ازدواج با محمدحسن دباغ به تهران مهاجرت کرد و به تحصیل علوم دینی زیر نظر اساتیدی، چون مرحوم حاج آقا «کمال مرتضوی»، حاج شیخ «علی خوانساری»، شهید آیت الله «محمدرضا سعیدی» و شهید «سید مجتبی صالحی خوانساری» پرداخت. او در این زمینه گفته است: «از سال ۱۳۴۶ زیر نظر ایشان وارد مسائل انقلاب شدیم و به تهیه و تنظیم و پخش اعلامیه‌های حضرت امام خمینی پرداختیم. تا سال ۱۳۴۹ که آیت‌الله سعیدی - که خداوند او را با شهدای کربلا محشور کند - به شهادت رسید، بعد از ایشان ادامه کار را در محضر سید مجتبی صالحی خوانساری دنبال کردیم.»

وی فعالیت‌های سیاسی خود را با پخش اعلامیه‌های امام در سال‌های ۱۳۴۰و ۱۳۴۱ آغاز کرد در حالی که هشت فرزند داشت و به امورات خانه نیز رسیدگی می‌کرد. سفر به شهر‌های مختلف برای سخنرانی او را به یک سخنران قهار و ضد رژیم تبدیل کرد. جلساتش به طور منظم در محله نیروی هوایی و در منزل خانم کمالی – مادرشوهر دخترش - و یا در حسینیه خوانساری‌ها برگزار می‌شد.

نخستین بار دستگیری مرضیه دباغ در سال ۱۳۵۲ و با چهار ماه زندان انفرادیصورت گرفت؛ چند روز پس از این اتفاق، رضوانه دختر بزرگش نیز به دلیل داشتن دفتر سرودی که حاوی مضامین انقلابی بود، دستگیر شد. «فک از جا درآوردن پیشه‌ای برای همه ساواکی‌ها بود و نمی‌گذاشتند جا بیاندازند. برای اینکه بتوانند دوباره به کف پا‌ها شلاق بزنند می‌آوردند به زیر هشت که سیم‌هایی به اطراف آن کشیده بودند. ما را راه می‌بردند و دوباره می‌بردند برای شلاق زدن.»

دباغ پس از آزادی تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد و از مرگ نجات می‌یابد و پس از چند ماه دوباره دستگیر و زندانی می‌شود اما به دلیل وخامت اوضاعش به بیمارستان منقل شده و از آنجا با کمک محمد منتظری فرار کرده و از طریق فرودگاه به لندن می‌رود. مدتی در زیرزمین یک هتل که مسئولش فردی پاکستانی بود می‌ماند و سپس به همراه محمد منتظری به فرانسه می‌روند. پس از فرانسه، مقر بعدی این مبارز انقلابی، سوریه بود و وظیفه‌اش پخش کردن اعلامیه‌های امام بود بین زائران ایرانی، آن هم به صورتی کاملاً مخفیانه.

انتقال آموزش‌های سیاسی به افرادی که برای گذراندن دوره‌های چریکی به سوریه آمده بودند نیز یکی دیگر از کار‌هایی بود که دباغ و همرزمانش در سوریه انجام می‌دادند؛ مهم‌ترین مصائب آن‌ها در این زمان، مشکلات اقتصادی و کمبود پول بود. بی پولی کار را به جایی رساند که تصمیم به دیدار با امام در نجف می‌گیرند. وی پس از دیدار با امام از ایشان درباره همکاریش با مبارزان فلسطین اجازه می‌خواهد که امام اجازه می‌دهند. از اینجا دباغ به گروه‌های مبارز فلسطینی می‌پیوندد و برای گذراندن دوره‌های آموزش نظامی به سوریه و لبنان عازم می‌شود.

حضور در منزل شهید چمران در جنوب لبنان و نیز رساندن اسلحه به مبارزان نیز از همین مقطع آغاز می‌شود، خودش گفته است: «اسلحه به شکمم می‌بستم در زیر لباس. بعد یک مقداری از راه را با اتوبوس‌های خودشان می‌آمدیم که رد گم شود و بعد با سواری‌ها و... می‌آوردم در سوریه، آنجا – نزدیک‌های مرز سوریه و لبنان – یک جایی بود که تحویل می‌دادیم، بچه‌ها آنجا می‌رفتند در ماشین‌ها جاسازی می‌کردند.»

دباغ پس از هجرت امام به پاریس در سال ۱۳۵۷ به خیل یاران ایشان پیوست. پس از پیروزی انقلاب و مراجعت به ایران، مسئولیت امور زندان زنان به دباغ واگذار شد. فرماندهی سپاه همدان و درگیری با کومله‌های پاوه و خلع سلاح آن‌ها از اقدامات دیگر وی در مقطع آغازین انقلاب اسلامی است، اما نقطه عطف فعالیت‌های سیاسی و نه نظامی مرضیه دباغ، مأموریت وی در سفر به اتحاد جماهیر شوروی در سال ۶۷ بود، مأموریتی که وی همراه آیت‌الله جوادی آملی و محمدجواد لاریجانی بود تا نامه تاریخی امام را به میخائیل گورباچف رهبر شوروی برساند.

مرضیه حدیدچی (دباغ) از مبارزان پیشگام انقلاب اسلامی ۲۷ آبان سال ۱۳۹۵ پس از گذراندن دوره بیماری در بیمارستان خاتم‌الانبیاء (ص) دارفانی را وداع گفت و در حرم مطهر امام خمینی (ره) به خاک سپرده شد.