سه شنبه 18 آذر 1399 , 10:16
«روزمرگی»؛ آفت مناسبت‌های ملی و انقلابی
در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که بیش از همیشه پر است از درس‌های گرفته شده از وقایع تاریخی که می‌تواند کشور و مردم را از مسیر سخت پیش روی به سلامتی عبور دهد و به مقاصد تعیین شده برساند.
در این مسیر و در تقویم تاریخی هر کشوری مناسبت‌ها و روز‌های خاصی وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت اتفاقات زخ داده در آن است. خوب است کمی به این موضوع فکر کنیم که دلیل نام‌گذاری برخی تاریخ‌های خاص در تقویم ملت‌ها برای چیست. اینکه اگر روز استقلال، روز کودک، روز زن، روز دانشجو، روز معلول، روز شعر و ادبیات یا مناسبت‌هایی که با اتفاقی خاص برجسته شده‌اند در تقویم نام‌گذاری می‌شوند حتما بنا به هدفی و یادآوری نکته‌ای مهم است تا افکار عمومی را متوجه موضوع یا حادثه‌ای خاص و یا برشی از تاریخ کند.
وقایع تاریخی، حال و آینده کشور را رقم زده‌اند، وقایعی که نقطه عطف محسوب می‌شوند و آغازگر و یا شتابدهنده جریانی خاص بوده‌اند. به غیر از این برخی از روز‌های سال بار فرهنگی ویژه‌ای دارند که نام‌گذاری این روز‌ها به قصد معطوف کردن اذهان به موضوعی خاص هستند. در هر صورت این نام‌گذاری‌ها بهانه‌ای است برای توجه به روز‌های مهم در تقویم که این روز‌های خاص می‌تواند موضوعات مختلف را در بر بگیرد.
غلط یا درست، اما گاه این نام‌گذاری‌ها از هدف خود دور شده و به سمتی دیگر می‌روند، کافی است در این سال‌ها نگاهی به مناسبت‌های ملی چون روز معلم یا همین روز دانشجو بیاندازیم که چگونه با چند درجه از هدف اصلی خود فاصله گرفته است. روز شهادت شهید مطهری که به روز معلم مشهورتر است تنها تاریخی برای تجلیل از معلمان و دبیران شده که هرچند همین اقدام هم ارزشمند و ارجمند است، اما نباید همه آن به یک تجلیل ساده ختم شود، این روز بهترین زمان برای تبیین جایگاه ویژه معلمان در تعلیم و تربیت کودکان و آینده سازان جامعه است و مقدمه‌ای برای پرداختن به موضوع آموزش در کنار پرورش.
سال ۱۳۳۲ عده‌ای از دانشجویان در مخالفت با تصمیمات رژیم پهلوی که به وابستگی بیشتر انگلستان و کشور‌های غربی منجر می‌شد دست به تظاهرات و اعتراض زدند. ۱۶ آذر سه تن از دانشجویان دانشکده فنی دانشگاه تهران به نام‌های «مصطفی بزرگ‌نیا»، «احمد قندچی» و «آذر شریعت‌رضوی» در میان اعتراضات دانشگاهیان زیر آتش نظامیان پهلوی حاضر در دانشگاه به شهادت رسیدند و نقطه‌ای مهم را در تاریخ رقم زدند.
بصیرت دانشجویان و دانشگاهیان در شکل‌گیری انقلاب اسلامی اثر ویژه‌ای داشت. در طول مبارزات مردم انقلابی ایران علیه رژیم پهلوی دانشگاه همواره سنگر اهل علم و معرفت برای هدایت افکار عمومی به عنوان قشر فرهیخته و آگاه جامعه نسبت به مسائل پیش آمده بوده است. پس از انقلاب اسلامی نیز دانشجویان و جنبش‌های دانشجویی چشمان آگاه و بیدار جامعه در واکنش به مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... بودند، هرچند این مسیر گاه با افت و خیز‌هایی همراه بوده است اما این را بیش از هر زمان دیگر باید در برنامه روز دانشجو دانشگاههای کشور دید. دانشجویان در دوران دفاع مقدس نیز خوش درخشیدند و تعداد قابل توجهی از شهدا به ویژه فرماندهان شهید از قشر دانشجو بودند که از پای کلاس‌های درس، خود را به جبهه رساندند تا در دو عرصه مقابل دشمن بجنگند، یکی در جبهه و مقابل دشمنی بعثی و دیگری در سنگر‌های علمی.
همین نقش ویژه دانشجویان و حرکت تاثیرگذار آنان بود که تاریخ ۱۶ آذر را به یاد سه شهید دانشجوی دانشکده فنی دانشگاه تهران به نام روز دانشجو ماندگار کرد. روزی که نه فقط به یاد و نام این شهدا بلکه به یاد حرکت بزرگ آنان برجسته شده است. این روز در حقیقت روز مطالبه به حق دانشجویان از سکان‌داران کشور و مردم در موضوعات مختلف است، مطالبه به حق از مسئولان است، اما در این سال‌ها می‌بینیم که چگونه از جایگاه و کارکرد اصلی خود خارج شده و تنها به روزی برای تبریکات تصنعی و نه یافتن حقیقت یک دانشجوی بیدار و آگاه تبدیل شده است.
نتیجه آن که در این بین نقش دانشجو گم شده و پاسداشت مقام دانشجو به محملی برای بیان شوخی‌ها و نکات طنز از وضعیت دانشجویان تبدیل می‌شود.
هرچند تقدیر و تبریک در جای خود حائز اهمیت است، اما متاسفانه با کمرنگ شدن موضوع اصلی نام‌گذاری روز دانشجو این روز در طی این سال‌ها تنها به زمانی برای برگزاری مراسم‌های دست چندمی و جنگ‌های شادی و دورهمی‌های سطحی تبدیل شده. هرچند که امسال با شیوع ویروس کرونا نه از دانشگاه و کلاس درس و تجمعات دانشجویی خبری است و نه برنامه‌های روز دانشجو، اما این توقع می‌رود که دانشجویان به عنوان قشر فرهیخته و هوشیار جامعه نسبت به حوادث تاریخی و مسائلی از این دست نگاهی عمیق‌تر داشته باشند.
