تنبیه متجاوزین بعثی در «عملیات محرم»

عملیات محرم روز دهم آبان سال ۱۳۶۱ در منطقه عمومی «موسیان» بر روی ارتفاعات «جبال حمرین» آغاز شد و روز ۲۵ آبان به پایان رسید که با هدف فرو بردن عراق در حالت انفعالی محض و ورود به خاک عراق طراحی شده بود.

عملیات محرم از آن دسته عملیات‌هایی است که روز دهم آبان سال ۱۳۶۱ در منطقه عمومی «موسیان» بر روی ارتفاعات «جبال حمرین» آغاز شد و روز ۲۵ آبان به پایان رسید.

اهداف عملیات

عملیات محرم بعد از عملیات محمد‌ رسول‌ الله (ص) و رمضان، یکی از عملیات‌های آفندی جمهوری اسلامی ایران بود که به منظور فرو بردن عراق در حالت انفعالی محض و ورود به خاک عراق برای تهدید منطقه «العمارة» عراق و آزادسازی ارتفاعات مرزی حمرین انجام شد. این عملیات بعد از عملیات رمضان به منظور فتح منطقه‌ای از خاک عراق، گرفتن امتیاز از دشمن برای پایان عادلانه جنگ دو ساله پایه ریزی شد.

از دستاوردهای عملیات محرم آن بود که منجر به آزادسازی ۷۰۰ کیلومتر مربع از خاک ایران و ۳۰۰ کیلومتر از خاک عراق و باعث شکستن جو حاصل از عدم پیروزی عملیات رمضان شد. در این عملیات دشمن از گازهای شیمیایی در منطقه عملیاتی استفاده کرد که باعث شد مسئولین جنگ به طور جدی برای مقابله با این سلاح در عملیات‌های بعدی تدابیر لازم را اتحاذ کنند.

در عملیات محرم چهار تیپ پیاده از سپاه‌ پاسداران انقلاب اسلامی و یک تیپ از نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی در عملیات شرکت داشتند و یک تیپ از سپاه ‌پاسداران نیز در احتیاط قرار داشت. این عملیات در چند محور و طی چند مرحله طراحی شد که مرحله اول آن دوشنبه ۱۳۶۱/۰۸/۱۰ در ساعت ۲۲ و هشت دقیقه با رمز «یا زینب (س)» با فرماندهی قرارگاه عملیاتی کربلا آغاز شد.

در مرحله اول عملیات ۵۵۰ کیلومتر مربع از خاک میهن اسلامی از جمله ارتفاعات ۴۰۰، ارتفاعات ۲۹۸، پل چم ‌سری، حوزه نفتی بیات نهر عنبر، چشم سری و موسیان آزاد شدند. هشت تا ۱۲ یگان سازمانی دشمن بین ۲۰ تا ۷۰ درصد، انهدام ۹۰ دستگاه تانک و نفربر و ۱۳۰ دست خودرو منهدم شدند و هفت فروند هواپیمای دشمن سقوط کرد. در این عملیات ۴۵ دستگاه تانک و نفربر، ۱۰۰ دستگاه خودرو و مقادیری سلاح سبک از انواع مختلف به غنیمت گرفته شدند. در این مرحله دو هزار و ۶۰۰ نفر از نیروهای دشمن کشته و زخمی و هزار و ۹۷۰ نفر اسیر شدند.

علی‌رغم موفقیت‌هایی که در مرحله اول به دست آمد، به لحاظ عدم موفقیت قرارگاه چهارم در مرحله اول و خالی ماندن جناح چپ قوای اسلام، موفقیت‌های مرحله اول در معرض تهدید بود؛ لذا مهم‌ترین هدف مرحله دوم ترمیم رخنه موصوف ؟ با بیشترین سرعت ممکن بود.

به همین خاطر مرحله دوم عملیات آغاز شد و نیروهای جمهوری اسلامی ایران ساعت پنج صبح به جاده آسفالته شرهانی دسترسی پیدا کردند و ساعت هفت صبح با الحاقی که صورت گرفت، محاصره دشمن کامل شد. در این مرحله ۱۵۰ کیلومتر مربع زمین آزاد شد و مجدداً شش یگان سازمانی دشمن بین ۲۰ تا ۶۵ درصد منهدم شدند. همچنین ۱۵۰ نفر دیگر از نیروهای دشمن به اسارت قوای اسلام درآمدند.

هدف مرحله سوم عملیات محرم تصرف کلیه ارتفاعات و دامنه‌های غربی حمرین و جاده‌ها و مراکز مهم عملیاتی و ایجاد تأمین امنیت لازم برای جاده آسفالته چم‌سری، شرهانی، زبیدات و همچنین جاده شنی زبیدات طیب بود. به همین منظور روز دوشنبه (۱۵ آبان) ساعت ۱۰ شب عملیات مرحله سوم آغاز شد و پس از یک نبرد نسبتاً گسترده به علت مقاومت پراکنده دشمن و عدم پاکسازی منطقه، مرحله سوم عملیات محرم ساعت هشت صبح فردای آن روز به پایان رسید. در پایان این مرحله از عملیات محرم در مجموع ۱۴ تیپ عراق بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد منهدم شد.

طی این مرحله از عملیات، از تجهیزات دشمن که منهدم شدند؛ ۱۷۰ دستگاه تانک و نفربر، ۱۰۰ دستگاه خودرو، ۱۵ قبضه تفنگ ۱۰۶ و سه فروند هواپیما بودند.

غنائم به دست آمده در مرحله سوم در مقایسه با مرحله دوم، چشمگیرتر بود و ۹۴ دستگاه تانک و نفربر، ۱۵۰ دستگاه خودرو و ۵۱ قبضه تفنگ ۱۰۶ و ... در میان غنائم مشاهده می‌شد.

نتایج عملیات محرم

در این عملیات تصرف ۳۰۰ کیلومتر مربع از خاک عراق از جمله پاسگاه‌های زبیدات، شرهانی، ابوغریب و ... و تأسیسات نفتی منطقه (۳۰ الی ۳۵ حلقه چاه نفت) از نتایج این مرحله از عملیات بود.