پیشرفت در بخش‌های نظامی و فضایی چگونه در بخش‌های دیگر قابل تحقق است؟

کامران پورعباس
سالهاست رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، حضرت امام خامنه‌­ای بر تولید ملی تأکید و اصرار دارند و سالها را نیز نامگذاری تولیدی نموده­‌اند و برای شعار سالها، تولید را محور قرار داده‌­اند. امسال نیز رهبر انقلاب بر تولید تأکید و شعار سال را «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» اعلام نمودند.یک شبهه مهم که سال‌هاست برخی در برابر اصرارها و پافشاری­‌های مکرر رهبری بر تقویت و حمایت از تولید مطرح می­‌کنند، القای ناممکن بودنِ پیشرفت در تولید با وجود تحریم­‌هاست.
رهبر حکیم و فرزانه­‌مان بارها به این دست شبهات پاسخ‌های روشنگرانه و متقن فرموده‌اند.ایشان در سخنرانی نوروزی امسال نیز فرمودند: «من سال گذشته در سخنرانی اوّل سال این مطلب را مطرح کردم که اقتصاد کشور را با مسئله‌ تحریم­‌های آمریکا یا امثال اینها گره نزنند؛ نگویند تا تحریم هست، همین است؛ نه، با وجود تحریم آمریکایی‌ها هم می‌­شود در زمینه‌ اقتصاد پیشرفت کرد... اساس قضیّه این است که جوری حرکت کنیم، کشور را جوری اداره کنیم که تحریم‌­ها نتواند ضربه اساسی و مهمّی به آن بزند.»01/01/1401
ایشان بارها ظرفیت‌ها و دستاوردهای درخشان کشور در برخی عرصه‌­های تولیدی را به‌عنوان الگو یادآور گردیده و با استناد به آن بر امکان­پذیر بودنِ پیشرفت و رونق و جهش تولید در سایر عرصه‌­ها تأکید نموده‌­اند.
ایشان در سخنرانی نوروزی در سال 1396 فرمودند: «جوانی که می­‌تواند آن‌جور موشک درست کند، آن‌جور هواپیما درست کند، آن‌جور سلاح نظامی درست کند، سلاح پیشرفته درست کند، دشمن را بترساند، می‌­تواند غنی‌‌سازی اورانیوم را از سه‌ونیم درصد به بیست درصد برساند، این جوان نمی­‌تواند ماشین را برای تولید خودرو یا فلان موضوع دیگر پیشرفت بدهد و پیش ببرد؟»01/01/1396
ایشان سال گذشته در ارتباط تصویری با مجموعه‌های تولیدی فرمودند:
«من می­‌گویم وقتی که می­‌توانیم در بخش نظامی یا فرض کنید در بخش پرتاب ماهواره­ فضایی یک چنین حرکت بزرگی را انجام بدهیم، چرا نتوانیم اتومبیلی، خودرویی تولید کنیم که در صد کیلومتر مثلاً پنج لیتر بنزین لازم داشته باشد؟» ۱۳۹۹/۰۲/۱۷
حال ببینیم راز و رموز موفقیت در صنایعی مانند موشک و ماهواره که ما در رتبه اول منطقه و جزء ده کشور اول جهان هستیم، چیست و سایر بخشها چگونه می­‌توانند از آنها الگو بگیرند.
مؤلفه‌­های موفقیت در نیروی هوافضای سپاه
رهبر معظم انقلاب اسلامی پس از بازدید از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه در 30/02/1393 دست‌نوشته‌ای مرقوم داشتند و در این دست­‌نوشته بر وجود توکل، اعتماد به نفس، جرأت‌اندیشیدن، اقدام، عناصر مؤمن و کارآمد در این نیرو تصریح نمودند.
اجرای فرامین رهبری، مدیریت جهادی
چراییِ عدم پیشرفت برخی بخش‌ها متناسب با پیشرفت‌های حیرت‌­انگیز نظامی در عرصه علمی و فناوری، پرسشی مهم و اساسی است که سردار سرتیپ پاسدار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده‌ محترم نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی چنین به آن پاسخ می­‌گوید:
«صنایع نظامی اصولاً از پیچیدگی‌های بسیار بسیار بالاتری نسبت به بخش غیرنظامی برخوردار است.... صنعت نظامی اصولاً فناوری‌های بسیار پیشرفته‌ای را به خودش اختصاص داده است و در دنیا مرسوم است می‌گویند سرریز پیشرفت‌های دنیا بر این اساس است. سرریز فناوری‌ها و دانشی که در حوزه نظامی به وجود می‌آید، در غیر نظامی سرازیر می‌شود. همین اینترنت از کجا آمد؟ اول در بخش نظامی بود. خیلی از این بخش‌ها و علوم دیگر هم همین‌طور.
معلوم است که بخش نظامی خیلی پیچیده است. کارهایی هم که در کشور ارتش، سپاه و وزارت دفاع انجام داده است، توانمندی‌هایی که امروز ما شاهد و صاحب آن هستیم، اساساً قابل مقایسه با بخش غیرنظامی نیست. خب چرا در این بخش اتفاق افتاد و در آن بخش نشده است؟ بعضی‌ها می‌گویند چون شما فرمانده‌تان، مقام معظم رهبری است، این اتفاق حاصل شده است. خب ایشان که در رأس سه قوه هستند و در سایر بخش‌ها هم توصیه‌ها و مطالبات و تدابیری فرموده‌اند، همین نسخه‌ای که در سالیان قبل در ارتباط با خودکفایی نظامی به ما فرمودند، تحت یک ادبیات دیگر به‌عنوان اقتصاد مقاومتی، یا جهاد اقتصادی و امثالهم به بخش غیرنظامی هم فرموده‌اند، خب پس چرا در آن بخش‌ها کارهای بر زمین مانده بیشتری هست؟
بنده برداشتم این است آن کسی که باید نسخه صادر کند و راه را مشخص کند، کار را انجام داده‌ است. اینکه در بخش نظامی اجرا شده و در بخش‌های دیگر نشده است، این به‌خاطر مشکلاتی است که ما در بخش دولتی داریم. ما در مجموعه‌ نظامی، نمی‌خواهم بگویم خیلی دقیق همه‌ فرامین را درست عمل کردیم. ولی می‌گویم تلاش کرده‌ایم که درست عمل کنیم. در هر جایی که ما مدیر جهادی داشتیم، نگاه اعتقادی و مبتنی بر توانمندی داخلی داشتیم موفق ‌شده‌ایم. چه در بخش نظامی چه در سایر جاها. شما الآن در حوزه‌ خدمات مهندسی؛ سد‌سازی، راه‌‌سازی، پل‌‌سازی، اینها قبل از انقلاب همه از خارج می‌آمدند، الآن همه بومی است. یقین هم بدانید اگر این صنایع را بومی‌‌سازی نمی‌کردیم امروز تحریم بودیم. می‌گفتند ایران می‌خواهد سد بسازد، تحریم است اجازه ندهید. این هم بچه‌های معتقد آمدند و رفتند اینها را بومی‌‌سازی کردند. یا مثلاً در حوزه‌ کار نیروگاهی، همین کاری که در مپنا شده است. یک مدیر جهادی بالای سرش بوده، کار کرده و امروز خودکفا شدند. در حوزه‌ سلول‌های بنیادی، صنعت هسته‌ای و خلاصه هرجا که این نگاه جهادی را داشتیم موفق بوده‌ایم.»(پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، 01/04/1396)
مطابق این صحبت‌ها، غفلت از اجرای فرامین رهبری، مدیریت جهادی و نگاه اعتقادی و مبتنی بر توانمندی داخلی، حلقه­‌های مفقوده در بخش‌هایی هستند که کشور پیشرفت مناسب نداشته است.
روحیه جهادی و انقلابی و عبور از منافع شخصی
و نگاه به داخل
سردار حاجی­‌زاده در جای دیگری درخصوص شرایط ایجاد بهبود در اقتصاد کشور گفته بود اگر مسئولی که می‌خواهد زیرمجموعه خود را انتخاب کند، درست انتخاب شود و روحیه جهادی و انقلابی داشته باشد و به فکر منافع شخصی خود نباشد، قطعاً موفق خواهیم شد.
سردار حاجی‌­زاده در موقعیت دیگری در مورد رمز موفقیت ما در حوزه دفاع موشکی و مقایسه آن با بخش خودرو ابراز داشت: بعد از فروپاشی شوروی در سال 1991 میلادی (1370 شمسی)، ما پیشنهادی از طرف کشورهایی که از شوروی جدا شده بودند، برای خرید موشک‌های «اسکاد B» به قیمت 70 هزار دلار داشتیم، ما پیش از آن، این موشک‌ها را از کره شمالی به قیمت 2.5 میلیون دلار می‌خریدیم، همه ما نظر مشترکی داشتیم که این خرید خیلی خوب است، در واقع یک چهلم قیمت است، اما تنها کسی که با این مقوله مخالفت کردند، مقام معظم رهبری بودند، چون در ما‌ه‌های منتهی به تولید موشکی بودیم، ایشان فرمودند اگر ما این خرید را داشته باشیم، طبیعتاً دیگر کار داخل دنبال نمی‌شود. فکر می‌کنم اگر نگاهمان را به درون کشور داشته باشیم، به امکاناتی که در داخل داریم، اگر به محققان اعتماد کنیم، اولین گامی است که می‌توانیم آن را انجام دهیم، به عنوان مثال اگر می‌خواهید در 10 سال آینده صنعت خودرو‌سازی ما از کره جنوبی سبقت بگیرد باید 2 کار انجام دهیم، یکی اینکه جلوی واردات خودرو گرفته شود و دیگری اینکه پاسپورت‌های مسئولان بخش خودرو را بگیرند و مجوز خروج از کشور به آنان ندهند تا نگاه به داخل باشد.(پایگاه خبری عصر خودرو، 9 فروردین 1395)
احترام به تجربیات مدیریتی
احترام به تجربیات مدیریتی از جمله رموز دیگر موفقیت در عرصه نظامی و موشکی است که متأسفانه کمتر در بخشهای دیگر وجود دارد، در برخی بخشها نه تنها وجود ندارد بلکه برعکس تخریب، هتاکی و تخطئه به مدیریتهای قبلی رایج است.
سردار حاجی‌­زاده معتقد است: نوع نگاه، اعتقاد و نگرش همه مسئولان در ۳۴سال گذشته به عرصه موشکی با یک اعتقاد واحد بوده است. اگر در اقتصاد مشکل داریم به این دلیل است که مسئولی که می‌آید، مسئول قبلی را تخریب می‌کند، اما در موشکی و نیرو‌های مسلح اینگونه نیست و این تبدیل به یک فرهنگ شده که اگر این فرهنگ منتقل شود، در سایر بخش‌های کشور مشکلی نخواهیم داشت.(جوان­ آنلاین، 9 مهر ۱۳۹۸)
استفاده از فناوری‌های نظامی در حوزه غیرنظامی راهکاری مناسب برای تحقق پیشرفتهای درخشان و جهشی است که متأسفانه در کشور ما وجود ندارد.
معجزه جوانان مؤمن انقلابی
در بخش ماهواره نیز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با ساخت و پرتاب موفقیت‌­آمیز ماهواره نور جهان را مبهوت کرد و هنوزم که هنوز است رسانه‌های جهان به عظمت ماهواره فوق‌­پیشرفته سپاه اذعان دارند و همه روزه خبر و اظهارنظری در این زمینه منتشر می‌­کنند.
رهبر انقلاب در سال‌های اخیر بر استفاده از مدیریت جهادی و جوانان مؤمن انقلابی در بخش‌های مدیریتی و اقتصادی اصرار ورزیده‌اند. هر جا به این فرمول و نسخه طلایی و موفقیت‌آمیز و افتخارآفرین عمل شده است پیشرفت‌های شگفت­‌انگیز حاصل گردیده است که موفقیت‌های نظامی و هسته‌­ای گواه روشنی بر این واقعیت هستند. هر جا به این توصیه‌‌ها بی‌اعتنایی شده دچار خسارت و عقب‌گرد شده‌ایم.
دستاوردهای شگفت‌­انگیز و خارق‌­العاده
همان­گونه که ملاحظه می­‌گردد، علمی بودن و دانش­‌بنیان بودن، ویژگی و پشتوانه مهمِ دستاوردهای شگفت‌­انگیز و خارق­‌العاده نیروی هوا فضای سپاه پاسداران است. این مقوله(دانش­بنیان بودن تولید) مورد اصرار رهبری است و امسال در شعار سال نیز ذکر گردیده است که این امر اهمیت آن را بیش از پیش خاطرنشان می­‌نماید. پیشرفت‌ها و توانمندی‌های عرصه هوافضا راهگشا بودنِ این مقوله را اثبات نموده است.
در پایان دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه را که در پرتو عوامل ذکر شده در این گزارش حاصل گردیده است، از زبان سردار حاجی‌­زاده ذکر می­‌نماییم.
سردار سرتیپ پاسدار امیرعلی حاجی‌زاده در آیین افتتاح نمایشگاه دستاوردها و توانمندی‌های راهبردی نیروی هوافضای سپاه در مهرماه 1399 در سخنانی پیشرفتها و دستاوردهای این نیرو را تشریح نمود که محورهایی از این صحبتها را مرور می­نماییم:
- امروز اگر صحبت از حوزه موشکی زمین به زمین، پدافند هوایی و رادارها، پهپاد، جنگ الکترونیک و ماهواره می‌شود نباید جایگاه خود را در منطقه جست‌وجو کنیم بلکه در این بخش‌ها به طور قطع در زمره ۱۰ کشور اول جهان قرار داریم.
- توانمندی‌ها و دستاوردهای حوزه دفاعی مرهون دوران باشکوه دفاع مقدس است. در دوران جنگ تحمیلی آموختیم که باید قوی و خودکفا شویم چرا که ضعیف بودن در این دنیا محکوم به نابودی است.
- امروز در حوزه‌های مختلف موشکی، کروز، پدافند هوایی، بدون‌سرنشین و فضایی تراز ما تراز جهانی است و دیگر تراز منطقه‌ای نیست و جزو ۵ تا ۱۰ کشور اول جهان هستیم.
- همه توانمندی‌ها را ما با فرهنگ دفاع مقدس به دست آوردیم. مسیرمان را آن روز آموختیم و یاد گرفتیم قوی شویم؛ چراکه اگر ضعیف بمانیم پایمال می‌شویم و دشمن هم رحم نمی‌کند.
- امروز در بخش نظامی یک قدرت شده‌ایم اما این کفایت نمی‌کند و باید به سایر بخش‌ها به عنوان یک الگو رسوخ پیدا کند و منتقل شود.
- اگر روزی از سیم خاردار تا موشک وابسته به خارج بودیم و از  بالای ارتفاعات بازی‌دراز با دوربین تلاش می‌کردیم تا عمق خاک دشمن را در حد ۱۰-۱۵ کیلومتر ببینیم، امروز با ماهواره از ارتفاع ۴۳۰ کیلومتری هر نقطه‌ای جهان را که بخواهیم می‌بینیم.