تحقق یک آرزوی ۵۰ ساله در دولت سیزدهم

الگوی کشت محصولات کشاورزی که اجرای آن آرزوی۵۰ ساله فعالان کشاورزی است در دولت سیزدهم و در حضور مسئولان مختلف رونمایی و سند کشت محصولات استان‌ها ابلاغ شد.

به گزارش خبرگزاری‌ها، دیروز در اولین اجلاس سراسری الگوی کشت محصولات کشاورزی، این الگو با حضور مسئولان دولتی، بخش خصوصی و نمایندگان مجلس  رونمایی و سند کشت محصولات استان‌ها در سال زراعی 1402-1401 ابلاغ شد. در پایان این مراسم از سند الگوی کشت محصولات کشاورزی توسط معاون اول رئیس‌جمهور، وزیر جهاد کشاورزی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی رونمایی شد.

بنابراین گزارش با اجرای الگوی کشت می‌توان از تولید بی‌رویه محصول که برای آن بازار وجود نداشته باشد یا کاهش و کمبود محصول در کشور جلوگیری به‌عمل آورد. الگوی کشت حتی به ‌روی استفاده درست از منابع آبی نیز می‌تواند مؤثر باشد و از تولید محصولات آب‌بر در مناطقی که با تنش‌های آبی مواجه می‌باشد جلوگیری به‌عمل آورد.

دولت‌ها نداشتن ابزار لازم را دلیل عدم ابلاغ الگوی کشت می‌دانستند و این‌طور اعلام می‌شد که نمی‌توان به کشاورز اجبار کرد که حتماً یک محصول خاص را بکارد و کشاورزان براساس منفعت خود اقدام به کشت محصولات می‌کنند اما دولت سیزدهم با استفاده از همین ایجاد منفعت و مشوق مصمم به اجرای الگوی کشت محصولات زراعی است.

طرح الگوی کشت برنامه‌ای است که به کشاورزان کشور توصیه می‌کند که چه محصولی را در کجا و به چه میزان بکارند و پیش‌بینی شده است که تحول بزرگی در تولیدات کشاورزی کشور ایجاد کند.

تحقق آرزوی 50 ساله

سیدجواد ساداتی‌نژاد؛ وزیر جهادکشاورزی با بیان اینکه برای اجرای بهتر طرح الگوی کشت در کشور نیاز به 30 هزار میلیارد تومان است، تصریح کرد: 50 سال است طرح الگوی کشت را هر دولتی تلاش کرده اجرایی کند اما نتوانسته است و اکنون دولت سیزدهم با اقدام جسورانه خود آن را آغاز کرده ‌اما برای تداوم اجرا باید همه نهادها با آن همکاری کنند.

وی ادامه داد: از سال ۱۳۵۰ بحث مربوط به الگوی کشت در ایران مطرح بود. نیم قرن است که الگوی کشت جزو چالش‌های بخش کشاورزی است. به دلایل مختلف در این ۵۰ سال الگوی کشت اجرایی نشده است. برخی معتقدند که دانش اجرای آن را نداریم و برخی می‌گویند کشاورزان آمادگی ندارند ولی معتقدم نه‌تنها هیچ مشکلی در دانش الگوی کشت نداریم، بلکه کشاورزان ما هم آمادگی اجرای الگوی کشت را دارند.

وزیر جهادکشاورزی تاکید کرد: با اجرای این طرح تنها در دیمزارهای کشور میزان تولید چهار میلیون و 500 هزار تن اضافه خواهد شد و تولید محصولات کشاورزی 11 درصد رشد خواهد داشت. با اجرای این طرح در بخش کشاورزی کشور، بهره‌وری کشاورزی رشد کرده و بهره‌وری آب 18 درصد اضافه شده و مصرف آب هم شش درصد کاهش خواهد یافت و صرفه‌جویی ۲.۲ میلیارد دلاری در سال اول به همراه دارد. 

ساداتی‌نژاد افزود: اجرای الگوی کشت عملی فراقوه‌ای و کار دولت است که با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط اجرا می‌شود. همچنین قانون تمرکز وظایف بخش کشاورزی نیز که از 13 سال قبل اجرا نشده بود در دولت سیزدهم اجرا شد. در حالی این طرح اجرا شد که نیروی بازرسی هم نداشتیم و به تدریج و با کمک بسیج، بازرسی‌ها بهتر از قبل اجرا شد. ابلاغ الگوی کشت مانند مردمی‌‌سازی یارانه‌ها کاری جسورانه است زیرا با اجرای این طرح در کشور مطالبه عمل به الگوی ابلاغ شده‌، ایجاد می‌شود.

او ادامه داد: در دولت سیزدهم نگاه ما بر آن است که ایران در جنوب غرب آسیا به اقتدار غذایی برسد که در این صورت امنیت غذایی برقرار است. روسیه تا سال ۱۹۹۰ واردکننده گندم بود اما امروز با تولید ۱۴۰ میلیون تن صادرکننده است؛ بنابراین باید برای اجرای الگوی کشت مطلوبیت ایجاد کنیم.

وزیر جهادکشاورزی افزود: اجرای الگوی کشت کار جسورانه‌ای است اما به‌دلیل مشکل آب در کشور راهی جز الگوی کشت نداریم. اما در سال‌های اول باید یارانه الگوی کشت داده شود. در قانون بودجه ۱۴۰۲ ردیفی جداگانه به الگوی کشت باید داده شود. در سال ۱۴۰۲ حداقل ۳۰ هزار میلیارد تومان در بودجه باید اعتبار در بودجه برای اجرای الگوی کشت باید در نظر گرفته شود. الگوی کشت برای سال زراعی جاری تدوین و برای همه وزارتخانه‌ها فرستادیم اما هر سال باید متناسب با منابع آبی و اقلیمی کشور اصلاح شود.

افزایش تولید کشاورزی

همچنین مجتبی خیام‌نکویی؛ معاون وزیر جهاد کشاورزی درباره طرح الگوی کشت گفت: این طرح برای 133 محصول کشاورزی است اما از آنجایی که 15 محصول 33 درصد در سبد تولیدات کشاورزی قرار گرفته تمرکز روی این محصولات خواهد بود.

او تاکید کرد: با اجرای الگوی کشت، در پایان سال اجرای طرح، تولید از 125 میلیون تن به 152 میلیون تن خواهد رسید و مصرف آب سه میلیارد مترمکعب کاهش خواهد یافت. همچنین خودکفایی در تامین انرژی را به‌دنبال دارد و نفوذ دانش به 100 درصد خواهد رسید. ضمن اینکه سطح زیر کشت در سال اول اجرا از 11 میلیون به 12 میلیون هکتار افزایش می‌یابد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه با اجرای الگوی کشت صرفه‌جویی ارزی حدود 697 میلیون دلار برای گندم خواهد بود، اظهار داشت: در سال اول اجرای طرح در صورتی که تمام الزامات اجرا شود 2.2 میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی خواهیم داشت و اگر محقق نشود به همین میزان صرفه‌جویی ارزی کاهش خواهد یافت.

جزئیات طرح الگوی کشت

همچنین علیرضا مهاجر؛ معاون زراعت وزیر جهادکشاورزی اظهار داشت: طرح الگوی کشت، امسال در بخش زراعت و در سال آینده بخش‌های باغبانی و دیگر بخش‌های کشاورزی اجرا می‌شود. 70 درصد تولیدات کشاورزی در بخش زراعت است که 12 میلیون هکتار کشت دارد و غلات مهم‌ترین رکن امنیت غذایی و نباتات علوفه‌ای که بخش دام را تغذیه می‌کند در این بخش وجود دارد. تولیدات صنعتی و غیره هم در این بخش کشت می‌شود.

وی افزود: اصلاح ساختاری دسترسی به نهاده‌ها، کاهش مصرف نهاده، افزایش عملکرد و کاهش سطح از اجزای الگوی کشت خواهد بود که به تناوب اجرا می‌کنیم. از سوی دیگر با روش‌های به زراعی به‌دنبال کاهش مصرف آب، سم و کود شیمیایی و در عین حال افزایش عملکرد محصولات کشاورزی هستیم که در این راستا توسعه آبیاری‌های نوین را  هم در دستور کار خود قرار می‌دهیم. یکی از برنامه‌ها، راه‌اندازی آبیاری سطحی و نواری است که برای اجرای این طرح باید اعتبارات ویژه تخصیص یابد.

معاون زراعت وزیر جهادکشاورزی تاکید کرد: در نهاده‌هایی مانند بذر، سم و کود به‌دنبال کیفیت‌‌سازی هستیم که امسال علاوه‌بر هفت میلیون و 200 هزار تن گندم، 450 هزار تن هم بذر خریداری کردیم.

مهاجر، اجرای تناوب را از برنامه‌های دیگر برای تحقق طرح الگوی کشت عنوان کرد و افزود: توسعه برخی محصولات در پاییز و زمستان هم در برنامه است که یکی از آنها کنجد است. ادوات کشاورزی را هم در راستای اجرای الگوی کشت تغییر می‌دهیم که با شرایط فعلی کشاورزان سازگار باشد.

او از برنامه افزایش تولید و خودکفایی و صادرات پنبه وزارت جهادکشاورزی خبر داد و اضافه کرد: امیدواریم سازمان پنبه هم احیا شود و بتوانیم تولید این محصول صنعتی را رشد دهیم.

معاون زراعت وزیر جهادکشاورزی، انتقال کشت محصولات سبزی و صیفی از فضای باز به گلخانه‌ها را از دیگر برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد و افزود: امسال با کشت قراردادی برنج افزایش تولید 500 هزار تن را در دستورکار قرار داریم. همچنین اصلاح بذر هیبرید را دنبال می‌کنیم و با تحقق آن میزان تولید از چهار تن شلتوک در هکتار به 12 تن در هکتار افزایش می‌یابد.

طرح فراقوه‌ای

در ادامه محمد قربانی؛ معاون امور اقتصادی وزارت جهادکشاورزی گفت: الگوی کشت براساس قانون اجرایی می‌شود و به ظرفیت‌های بخش کشاورزی در داخل اعتماد شده است. یک وجه آن امنیت غذایی است و وجه دیگر آن به انتخاب مصرف‌کنندگان برمی‌گردد.

وی افزود: وزارتخانه‌های کشور، نفت، نیرو، سازمان محیط‌زیست، بودجه، وزارت امور اقتصادی و داریی‌، بانک مرکزی و سازمان صداوسیما از نقش‌آفرینان در اجرای الگوی کشت هستند که باید همکاری کنند. الگوی کشت را براساس وضع موجود طراحی کردیم اما در سال‌های آینده الگوی بهتری را طراحی خواهیم کرد.

معاون امور اقتصادی وزارت جهادکشاورزی گفت: به لحاظ ساختاری این الگوی کشت ملی، فراقوه‌ای و چندوجهی است و پیشنهاد ما این است که طرح ملی الگوی کشت به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور تشکیل شود. در استان‌ها هم استانداران این طرح را مدیریت خواهند کرد. در ارتباط با ساختار قرار است الگو را در کل کشور داشته باشیم.

قربانی افزود: هر کشاورزی که محصولات توصیه شده در الگوی کشت را بکارند از تخفیفات ویژه‌ای برخوردار خواهند شد. مذاکرات فشرده با وزارت نیرو داشتیم و در نتیجه بخشودگی آب‌بها تا 50 درصد برای کشاورزانی که محصول توصیه‌شده را بکارند و 50 درصد دیگر به ازای بهره‌وری که داشته باشد اعمال می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی هم تاکید کرده بودند که با همین آب و خاک می‌توان امنیت غذایی کشور را تولید کرد و مسئله درجه یک کشور است. در الگوی کشت می‌توان به این توصیه عمل کرد.