واکاوی کلیدواژه‌های کلام رهبر انقلاب درباره نقش پرستاران

دیدار رهبر انقلاب با پرستاران فارغ از نکاتی که برای مسئولان وزارت بهداشت و درمان داشت حاوی نکات مهمی برای اهالی فرهنگ و هنر بود.

رهبر انقلاب در کلامشان به یک خلأ تاریخی اشاره فرمودند. خلئی که سالهاست سینمای ایران از آن رنج می‌برد.

ایشان، با اشاره به خلأ روایت هنری از سختی‌ها و دشواری‌های کار پرستاری و زمینه‌ها و مایه‌های هنری فراوان برای پرداختن به این حوادث گفتند: هنرمندان مسئول و متعهد به میدان بیایند و این سرمایه عظیم فرهنگی را در قالب انواع هنرها به نمایش بگذارند.

در بخش دیگری از سخنان رهبر انقلاب آمده است: ما یک کمبودی در زمینه‌ روایت هنری این حوادث داریم. همین حوادث بیمارستانی؛ این سختی‌های پرستارها و دشواری‌هایی که اینها مواجه هستند، اینها به تعبیر فرنگی رایج در زبان هنری‌ها مایه‌های دراماتیک دارد، میشود از اینها برنامه‌های هنری جذاب به وجود آورد. هنرمندان بیایند به میدان. اینها سرمایه‌ عظیم فرهنگی است. از اینها همه باید استفاده کنند و آن کسی که میتواند این سرمایه‌ها را نقد کند هنرمندان ما هستند.

در دو سالی که از دوران کرونا سپری شده روایات متعددی در رسانه‌ها و فضای مجازی در باره ایستادگی پرستاران به تصویر کشیده شده‌است. از پرستاری که مراسم ازدواج خود را به دلیل اهمیت رسیدگی به بیماران لغو کرد تا بسیاری از پرستاران که در این راه جان خود را از دست دادند که شهادت هریک از آنان خود قصه‌ای پر غصه بود و البته ایستادگی دیگر همکاران و ادامه دادن راه این شهدا، روزنه‌ای امید برای خلق قهرمانانی که نمونه آنان اگر در اختیار هالیوود بود امروز ده‌ها فیلم درباره از خودگذشتگی و ایثار ساخته می‌شد.

اگر بخواهیم واشکافی از تصویر ارائه شده از پرستاران در سینمای ایران داشته باشیم به شوکران می‌رسیم. تصویری که در زمان اکران با انتقادات گسترده پرستاران روبرو شد. معترضان معتقد بودند که شخصیت پرستار در این فیلم بی‌سواد وغیر مسئول به تصویر کشیده شده و در نهایت این فیلم نگرش منفی جامعه را نسبت به پرستاران تشدید کرده است.

به عبارتی در مهمترین فیلمی که نقش پرستار با بازی هدیه تهرانی در اذهان مخاطبان و منتقدان سینما باقی مانده، به نکات مثبت این شغل کمتر توجه شده است. در ادامه نیز شاید بتوان گفت هنگامه قاضیانی در فیلم روزهای زندگی، نقش پرستاری فداکار را بازی کرد؛ نقشی که به مراتب حس فداکاری و ایثارگری در زمان هشت سال دوران دفاع مقدس را به درستی به تصویر می‌کشید.

آثار دیگری نیز در سینمای ایران تولید شده که شخصیتی نقش پرستار داشته باشد. شیدا شاید یکی دیگر از این فیلم‌ها باشد که لیلا حاتمی در آن به ایفای نقش یک پرستار فداکار می‌پردازد اما در این فیلم هم بیشتر فضای عاشقانه مورد نظر فیلمساز بوده و نه قصه‌ای از ایثار پرستار.

سحر دولتشاهی در طلا و مس، شبنم مقدمی در فیلم امروز و شخصیت‌هایی اینچنینی هیچگاه کاراکتر اصلی یک فیلم نبودند که قصه‌اش درباره پرستار باشد بلکه این افراد در قصه‌هایی فرعی، در کنار خط اصلی فیلم‌ها، پی رنگ اصلی را کامل می‌کردند.

پرسش اصلی این است چرا در همه این سال‌ها به قشر پرستار و حتی پزشکان پرداخت نشده است؟ آیا ترس از واکنش‌های صنفی یا عافیت‌طلبی دلیل این مهم بوده؟

فقدان ارتباط دو سویه بین اصناف و سینماگران و ترس از واکنش‌ها و نامه‌های سرگشاده شاید دلیل توجیه این کم‌کاری باشد اما واقعیت این است فیلمسازان براساس اقتضائات اقتصادی اینروزها به سراغ سوژه‌ها می‌روند و متاسفانه در همه این سالها اعتقاد به این مهم نداشتند که روایتی از ایثارگری و تحمل شرایط سخت برای ارائه خدمات به پرستاران، می‌تواند اثری ماندگار را خلق کند و در عین حال مورد پسند مخاطبان نیز قرار گیرد.

همچنین نهادهای دولتی نیز در این سال‌ها همچون بنیاد سینمایی فارابی که پیشتر در گزارشی به آن اشاره شد از اتفاقات روز جامعه دور بوده و بیشتر درگیر مسائل دیگری بودند که ماحصل آن تلاش برای پر کردن رزومه، تقسیم فیلمسازان به خودی و غیرخودی و عدم تولید اثری ماندگار در این باره بوده است.

با این شرایط به نظر می‌رسد پیش از هر اقدامی، برای تولید آثار ماندگار در این بخش نیازمند جمع‌آوری قصه‌های واقعی هستیم؛ قصه‌هایی که بسیار بسیار در فضاهای مختلف روایت شده و در میان این روایات، قصه‌هایی که بار دراماتیک دارند قطعا وجود دارد.

در عین حال می توان به بخش‌های دیگری از بیانات رهبر انقلاب توجه کرد. معظم له در جایی به معضلات عدیده‌ای درباره پرستاران و جامعه پزشکی اشاره می‌کنند.

«کمبود پرستار و لزوم تکمیل سرانه آن نسبت به تخت‌های بیمارستانی»، «مسئله امنیت شغلی»، «بازسازی شبکه بهداشت کشور» و «توزیع عادلانه پزشک»، «تحریم دارویی ملت ایران» و هر یک از این موارد می‌تواند دستمایه روایتی از یک فیلم سینمایی باشد.

همچنین رهبر انقلاب در ادامه، طبیعت کار پرستاری یعنی «مشاهده درد و رنج بیماران و مراقبت شبانه‌روزی از آنان» را تلخ و سخت خواندند و گفتند: در بعضی از مقاطع مانند دوره دفاع مقدس و یا کرونا این سختی‌ها چند برابر شده است.

قیاس تلاش پرستاران در دوران کرونا با ایثارگری این قشر در دوران دفاع مقدس خود می تواند شاخصی دراماتیک برای تولید فیلمی با این نگاه باشد.

کلید واژه‌های کلام رهبر انقلاب درباره نقش پرستاران و شرایط جامعه پزشکی در دوران کرونا، سرفصل تولید آثار سینمایی است و باید از این فرصت به دور از شتابزدگی برای ارائه تصویری حقیقی و به دور از اغراق از جامعه پرستاری استفاده کرد.