حمله وحشت‌زدگی چیست؟

 قابل توجه دوستان عزیز جانباز به خصوص جانبازان اعصاب و روان!

 قصد داریم در این مطلب به بیماری (حملات پانیک) بپردازیم و اهمیت این موضوع، در بین دوستان عزیز جانباز این است دوستانی که اگر دچار این بیماری بشوند، شاید  اکثرا" آن را با توهم اشتباه بگیرند؛ در حالی که پانیک با توهم، از اساس تفاوت دارد و حتی زنان بر اساس تحقیقات انجام شده سه برابر نسبت به مردان بیشتر دچار حملات پانیک قرار می‌گیرند و امیدوارم در فرصتی مناسب برای دوستان در خصوص توهم و انواع آن سخن بگوئیم. حال در این مطلب صرفاً به صورت جامع به این موضوع پرداخته و امیدوارم نکته ای از قلم نیفتد و مورد توجه و استفاده دوستان قرار بگیرد.

اختلال حملات وحشت زدگی (Panic Attack Disorder) چیست؟

 وقتی شخصی در معرض یک خطر واقعی و جدی قرار می‌گیرد، یک ترس عادی را احساس کرده و نسبت به این خطر یک واکنش‌ فیزیولوژیک می‌دهد. اما وقتی شخصی به صورت مزمن، غیرمنتظره و بدون وجود خطر این احساس هراس را به صورت مداوم تجربه می‌کند، دچار بیماری پانیک است. بیشتر افرادی که برای اولین بار دچار حملات پانیک می‌شوند، احساس می‌کنند که دچار حمله قلبی شده‌اند. اگر می خواهید راجع به علل بروز این بیماری یا درمان و نحوه تشخیص آن اطلاعاتی را کسب کنید، ادامه مطلب را دنبال کنید.

در انگلیسی (Panic به معنای وحشت) بوده و بیماری پانیک یکی از انواع اختلالات اضطرابی بوده و زمانی اتفاق می‌افتد، که بیمار حملات وحشت ناگهانی و غیرمنتظره‌ای را تجربه می کند. بیمار وقتی احساس وحشت ناگهانی و طاقت فرسایی کند که دلیل مشخصی ندارد، ممکن است دچار حمله پانیک شده باشد.

پانیک اتک یکی از بدترین و وحشتناک ترین تجربه هایی است که بشر در طول عمرش می تواند داشته باشد. اولین حمله معمولاً اثراتی دلخراش از قبیل حس تنهایی و اضطراب شدید، انتظاری برای وقوع حملات بعدی برای فرد مبتلا به دنبال دارد. گاهی هم حمله پانیک در خواب رخ می دهد، که منجر به بیدار شدن ناگهانی فرد از خواب و تجربه وحشت و علائم پانیک می گردد. متاسفانه در برخی موارد حمله عصبی پانیک عود می کند و مکررا"  رخ می دهد، اما خبر خوب این است که این بیماری یکی از کوک ‌پذیرترین فالش های روان آدمیزاد است و اینکه هیچ کس تابه حال در اثر پانیک نمرده است.

 بیمار ممکن است حین حمله پانیک دچار علائم بیماری‌های قلبی و ریوی مانند تپش قلب، مشکلات تنفسی و تعریق بشود، که اگر علائم این بیماری مزمن و اذیت کننده باشد، با درمان توسط نورولوژیست‌ها (متخصص مغز و اعصاب)  می‌توان شدت این علائم را کنترل کرده و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشید.

علائم بیماری پانیک

 علائم بروز اختلال پانیک معمولا ۳۰-۲۵ و ۵۰-۴۵ سالگی بوده و به صورتی، که اگر فردی چهار بار یا بیشتر دچار حمله پانیک شده است و یا بعد از تجربه یک حمله پانیک به صورت مزمن دچار ترس می‌شود، به احتمال زیاد دچار اختلال پانیک است.
حملات پانیک ترس شدیدی ایجاد می‌کنند که اغلب بدون هشدار و به طور ناگهانی شروع شده و غالبا" 10 تا 20 دقیقه طول می‌کشد، اما در موارد شدید علائم ممکن است بیش از یک ساعت طول بکشد. این حملات از لحاظ نحوه بروز برای همه متفاوت است و علائم آن اغلب از فردی به فرد دیگر تفاوت دارد.

علائمی که در حملات پانیک شیوع بیشتری دارند:

احساس تپش قلب - تنگی نفس - احساس خفگی – سرگیجه - سبکی سر -  حالت تهوع – تعریق - احساس لرز -  درد یا گرفتگی قفسه سینه - ترس فرد از مرگ و...

علائم حمله پانیک اغلب بدون دلیل مشخصی رخ داده و هیچ تناسبی بین شدت علائم و میزان خطری که از سمت محیط فرد را تحریک می‌کند، وجود ندارد. از آنجایی که این حملات قابل پیش بینی نیستند، می توانند عملکرد فرد بیمار را به میزان قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهند. همچنین ترس از حمله پانیک یا یادآوری حمله قبلی می‌تواند منجر به بروز حمله جدید شود.

چه افرادی در معرض خطر بروز بیماری پانیک هستند؟

اینکه چه عواملی باعث حملات هراس می‌شوند یا اینکه چرا از هر 75 نفر 1 نفر دچار نوع مزمن این بیماری می‌شود، به طور واضح مشخص نیست؛ اما محققان عوامل اساسی را که ممکن است خطر حملات پانیک را افزایش دهند، شناسایی کرده اند:

ژنتیک: اگر در بین اعضای خانواده‌تان فردی است که سابقه حملات پانیک یا اختلال هراس دارد، احتمال اینکه حملات وحشت را تجربه کنید بیشتر است.

استرس: اضطراب یا استرس همان حمله وحشت نیست، اما این دو وضعیت ارتباط تنگاتنگی باهم دارند. احساس استرس، خستگی مفرط  یا اضطراب شدید می‌تواند یک عامل خطر برای حمله پانیک، در آینده باشد.

تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی یا عوارض دارویی ممکن است روی عملکرد شیمیایی مغز افراد تأثیر بگذارد و آن ها را مستعد، حملات پانیک کند.

اتفاقات زندگی: آشفتگی در زندگی شخصی یا شغلی افراد، از جمله از دست دادن عزیزان، حضور در صحنه های جنگ و اخراج شدن از شغل می‌تواند اضطراب زیادی ایجاد کند، که از ریسک فاکتور‌های جدی این بیماری است.

بیماری‌های نورولوژیک (دستگاه عصبی) زمینه‌ای: این بیماری‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

اختلال اضطراب عموم - استرس حاد - استرس پس از سانحه - وسواس فکری عملی - افراد مبتلا به فوبیای خاص

افرادی که قبلا سابقه‌ی بروز این حملات را دارند مدام با استرس رخ دادن دوباره آنها زندگی می‌کنند. این حالت می‌تواند منجر به کاهش خواب، افزایش استرس و ریسک بیشتر برای حملات هراس باشد.

ترس و وحشتی که فرد هنگام حمله‌ وحشت‌زدگی تجربه می‌کند، متناسب با وضعیت واقعی نبوده و ممکن است با آن‌ چیزی که در اطرافش در حال اتفاق است، بی ارتباط باشد.

افرادی که یک بار دچار حمله‌ی پانیک شدند، بیشتر در معرض حملات پانیک بعدی قرار دارند تا افرادی، که هرگز حمله‌ پانیک رو تجربه نکردند. افراد مبتلا به اختلال هراس ممکن است بسیار مضطرب و وحشت‌زده باشند، زیرا قادر به پیش‌بینی زمان وقوع حمله‌ بعدی نیستند.

.برای مثال: در دوران حاد همه گیری کرونا، ترس از مبتلا شدن به کرونا و مرگ، حملات پانیک رو افرایش داده بود. در ابتدا ممکن است، حملات پانیک ناگهان و بدون هشدار اتفاق بیفته، اما با گذشت زمان، معمولاً در شرایط خاصی ایجاد می‌شوند.

 برای کنترل و درمان این بیماری داروهای مفیدی وجود دارد، که حتماً باید تحت نظر روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) تجویز و مصرف شود تا بهبودی حاصل شود، اما اگر برای شما یا اطرافیان چنین مشکلی پیش آمد، در نظر داشته باشید با پیشرفت‌های حاصل شده در حوزه روانپزشکی و روان شناسی، برای درمان هر دارویی در موازات درمان بیماری عوارض ناخوشایندی به همراه دارد، و مانند شمشیر دو لب عمل می‌کند، یعنی هم درمان می‌کند و هم عوارض ناخوشایند خاص خود را به همراه دارد.

 با عرض پوزش از نام بردن دارویی در این خصوص اجتناب کرده و از شما تقاضا دارم، در صورت نیاز حتماً به روانپزشک خود مراجعه کنید. چون اگر بخواهیم مستقیم نامی از دارو برده شود، می‌شود خوددرمانی که بسیار مضر است و درمان غلط، اما هدف ما در مدیریت مصرف دارو می‌باشد که (هرچه بیشتر بدانید، قوی‌تر خواهید بود) و اگر بشود، ترجیحا" بدون مصرف دارو یا مصرف مقطعی دارو و ادامه درمان این بیماری را غیر دارویی مدیریت کرد، حتما" بهتر است.

درمان پانیک به روش غیر دارویی

یک سری درمان های غیر دارویی مانند روان درمانی، آرام سازی بدن توسط تکنیک های مدیتیشن و انجام تنفس شکمی و همچنین درمان پانیک به روش نوروفیدبک وجود دارد که این مشکل را تا حد زیادی کنترل و درمان می کنند.

اقداماتی که خود شخص می‌تواند در برخورد با پانیک اتک انجام بدهد. هر وقت که احساس کردید حمله هراس دارد رخ می‌دهد:

ü     با آن مبارزه نکنید

ü     در صورت امکان همان‌جا بمانید و جابجا نشوید

ü     آهسته و عمیق نفس بکشید(همان تنفس شکمی، دیافراگمی)

ü     به خودتان یادآوری کنید، که حمله به زودی از بین می‌رود

ü     روی تصاویر مثبت، آرام و آرامش‌ بخش تمرکز کنید (یه صحنه هائی که به شما آرامش می‌دهد، فکر کنید)

ü     در همه لحظات یادتان باشد، این حملات تهدیدکننده‌ زندگی نیست و موقتی است.

ü     یک کتاب خودیاری برای اضطراب بر اساس اصول درمان رفتاری شناختی بخوانید و از پزشکتان بخواهید، که یک کتاب خوب به شما توصیه کند.

ü     درمان‌های مکمل مثل ماساژ و رایحه‌ درمانی یا فعالیت‌هایی مانند یوگا و پیلاتس (ورزش کششی عالی با خاصیت درگیر کردنِ جسم و ذهن) را امتحان کنید تا به آرامشتان کمک کند.

ü     تکنیک‌های تنفس صحیح برای تسکین علائم را یاد بگیرید.

ü   ورزش رو به ‌شکل منظم انجام بدهید تا استرس و تنش رو کاهش بدهید. از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های شیرین، کافئین و الکل اجتناب و سیگار رو ترک یا به حداقل برسانید، چرا که همه‌ آنها می‌توانند، حملات را بیشتر کنند.

ü     برای کمک بیشتر، نحوه‌ برخورد با حملات پانیک را بارها بخوانید تا در زمان حملات، بر خود مسلط باشید.

ü     می‌توانید برنامه‌ها و ابزارهای سلامت روان را در مکان رو به دید، نصب کنید.

درمان پانیک با نوروفیدبک

یکی از بهترین درمان های غیردارویی برای اختلال پانیک، روش درمان نوروفیدبک است. در این روش مغز ما حین درمان آموزش می بیند که خودش را اصلاح نماید و اضطراب به صورت اساسی و ریشه ای رفع گردد. در این روش هیچ عارضه ای وجود ندارد و تاثیر درمان نوروفیدبک برای پانیک ماندگار باقی می ماند.

آگاهانه تمرین کنید!

یکی از روش هایی است که سبب می شود تا از پانیک در امان باشید، این است که یک سری تمرین های خاص را به خوبی دنبال کنید. مثلاً اینکه دانش خود را در زمینه حمله پانیک و اضطراب بسیار افزایش دهید. "هرچه بیشتر بدانید قوی تر خواهید بود". بهتر است که تمرین به نفس عمیق کشیدن نمایید. در زمان بروز پانیک نفس عمیق کار دشواری است چون در ناحیه قفسه سینه دچار درد هستید، اما حقیقت این است که تمرین مدام نفس عمیق کمک می کند تا بتوانید "با مشکل خود دوست باشید".

ضمنا" مهم است برای درمان پانیک باید همیشه به اندازه کافی بخوابید. خوابیدن به اندازه کافی سبب می شود تا بدن شما بتواند احساس خوبی داشته باشد، این احساس کمک می کند تا خودتان را از شرایط مختلف نجات دهید و به بهترین نحو نیز موقعیت را بسنجید. این بیماری قابل کنترل است، حتی بدون نیاز به مصرف دارو در طولانی مدت.

سخن آخر

 ما در این مطلب یاد گرفتیم که پانیک اتک به معنای هجوم ناگهانی ترس و اضطرابی است که با علائم جسمی و روانی نمایان می شود. همه افراد، به خصوص جانبازان و ایثارگران ممکن است در زندگی خود حداقل یک بار حملات پانیک رو تجربه کرده باشند، اما اگر مکررا" تکرار شد فکر نکنند دچار یک نوع شبه توهمی ناشناخته و بی درمان شده و خودشان را درگیر تبعات سخت این بیماری قرار دهند.

 درحالی که دقیقاً در بطن این بیماری قرار گرفته و با یک مراجعه ساده و دریافت دارو، مشاوره تخصصی و انجام توصیه های شناختی، رفتاری به راحتی می‌توانند بر این مشکل خود فارغ یابند، فقط لازمه آن این است تحت درمان اصولی باشند و نیازی به تحمل این همه مصائب ناشی از عوارض پانیک اتیک که آن را مشروح برشمردیم، نخواهند بود.

در صورتی که کوچکترین نشانه ای از این عوارض را مشاهده نمودند، در همان ابتدا از مراجعه به روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) و در ادامه به روانشناس (جهت مشاوره) هیچ تردیدی به خودشان راه ندهند، چون در صورت تاخیر در مراجعه علاوه بر تحمل این حملات، شاید به نوع مزمن گرفتار شوند، که پروسه درمان را دشوارتر خوهد کرد.

سربلند و سرافراز باشید.