خط قرمزهای مناسب‌سازی و زیباسازی گلزار شهدا

فاش نیوز - پروژه مناسب‌سازی گلزار شهدا مدت‌های طولانی‌ست بر سر زبان‌هاست و طبیعی‌ست که مانند هر طرح دیگری، موافق و مخالفانی هم دارد و هر کسی از این دو گروه هم دلایل خود را در این باره عنوان میکنند. نفس ایده مناسب‌سازی و زیبا‌سازی گلزار و قبور شهدا کاری لازم و قابل تقدیر است.

از طرفی بسیاری از سنگ مزارها و حجله‌های شهدا در معرض آسیب و خرابی‌ست و لازم است متولیان امر، خصوصا سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران به عنوان متولی و مسئول اصلی امور مربوط به شهدا و فرهنگ ایثار و شهادت، به فکر اقدامات اساسی و حساب‌شده برای حفظ و حراست از این اماکن ارزشمند فرهنگی و ملی باشند.

در بخش نخست این گزارش با عنوان «گزارشی درباره طرح مناسب‌سازی مزار شهدا» با نظرات تعدادی از خانواده شهدا، جانبازان، ایثارگران و زائرین قبور شهدا درباره قطعات مناسب‌سازی‌شده و نشده آگاه شدیم؛ اما جای توضیحات اقناع‌کننده و آرامش‌بخش افراد معترض و نگران اقدامات در حال انجام از خیلی وقت پیش خالی بوده و هست. به همین منظور و برای تکمیل گزارش خود در این زمینه، با هماهنگی یکی از جانبازان، سعی کردیم با مسئولین و متولیان این امر گفت و گویی داشته باشیم. اگر چه مسئولان سازمان بهشت زهرا سلام الله علیها به بهانه مشغله زیاد و مراسم روز پنجشنبه در گلزار، هرکدام توپ را به زمین دیگری می‌انداختند، اما نهایتا با وساطت یکی از جانبازان ویلچری - که رفاقتی دیرینه با مدیری از مدیران بهشت زهرا(س) دارد - فردی که سالیان طولانی در گلزار شهدا مشغول خدمت و مطلع نسبت به بحث مناسب‌‌سازی‌ست، راضی به گفت وگو با ما گردید؛ البته به این شرط که نام و عکسی از وی درج نشود!

این مسئول بهشت زهرا سخنانش را چنین آغاز کرد که: با توجه به علاقه و اقبال عمومی جامعه، خصوصا جوانان و نوجوانان به شهدا و گلزار شهدا وظیفه مدیریت‌های قبلی و فعلی اینگونه ترسیم شده است که فضا را برای استقبال این عزیزان از قطعات شهدا آماده کنند. 

به گفته این مسئول در بهشت زهرا فضا، ظاهر و نظم و نسق قطعات شهدا آن طور که باید درخور شهدا باشد نبوده و نیست. برای مثال 40 سال پیش شهیدی را (بدون توجه به شکل ظاهری مزار) در این گلزار دفن کرده‌اند.

در حال حاضر هم که پدران و مادران شهدا ترددشان به مزار عزیزان خود بسیار اندک شده است، بسیاری از سنگ‌ها و حجله‌های شهدا در معرض آسیب و خرابی هستند. بنابراین لازم است که خود مجموعه بهشت زهرا(س) به عنوان اداره کننده گلزار شهدا، آستین‌ها را بالا زده و کاری انجام دهد.

بر این اساس برخی دست به کار شده و خیابان‌های اصلی را در بهشت زهرا مرمت کردند. همچنین روشنایی برق را به گلزار شهدا کشانند و بسیاری دیگر از برنامه‌ها اجرایی شد. اما با وجود تمام این زحمات، متاسفانه عده‌ای از افراد که هیچ مدیریتی در کار نداشتند، نه تنها نظر اصلاح نداشتند بلکه با نظر سوء اینگونه به خانواده های شهدا القا کردند که نباید این کار انجام شود.

به گفته این مسئول مطلع در مرمت قبور شهدا، مخالفان این‌گونه القا می‌کردند که مدیریت درحال "یکسان‌سازی" است! در حالی که ما از همان روز اول کار با مشاهده کار گلزار شهدای استان و شهرهای مختلف که تمام حجله‌ها را جمع کردند و سنگ مزارها را یکسان کردند، مخالف موضوع بوده‌ایم.

امروز هم که بیش از 27 یا 28سال از موضوع گذشته است و ما پای کار شهدا هستیم، اجازه ندادیم این اتفاق در بهشت زهرا بیفتد. چرا که شهردارمان خود یک جانباز از این جنس است و اعضای هیت مدیره بهشت زهرا همگی از این طیف هستند و تصمیم بر این شده است که در مزار شهدا "روان‌سازی" صورت گیرد.

وی در ادامه اظهار داشت: در همین قطعه 50 گلزار شهدا که درحال حاضر مسیر آن روان شده است، 13- 14 سال پیش برای این کار اقدام کردیم. عمده شهدای این قطعه هم شهدایی هستند که بعد از جنگ تحمیلی و پس از تفحص شهدا خاکسپاری شده اند.

بنابراین شرایط خاصی بود؛ به طوری که هزار تا دو هزار شهید را به یکباره می‌آوردند و فرصت این که در آن زمان بتوانیم به زیبایی ظاهری فضای آن دقت و توجه بیشتری داشته باشیم نبود. گاهی فاصله مزارها با هم بسیار اندک و فشرده و ارتفاع سنگ‌ها گاهی شاید به 50 سانت بلندتر از سنگ مزار دیگری می‌رسید.

با توجه به کهولت سن پدر و مادران شهدا، آنها دیگر نمی‌توانستند بر سر مزار شهیدان‌شان حاضر شوند و در خیابان ایستاده و با حسرت به مزار شهید می‌نگریستند. علنا عنوان می‌کردند که ما توانایی رفتن به سر مزار فرزندمان را نداریم و در این جابجایی احتمال آسیب دیدگی برای ما هم وجود دارد.

این موضوع هم گله خانواده شهدا و هم جانبازانی بود که عنوان می‌کردند ما هم دلمان می‌خواهد که بر سر مزار همسنگران‌مان برویم اما نمی‌شود.

این موضوع سال‌هاست دغدغه مدیریت در بهشت زهرا بوده که باید کاری انجام شود، تا اینکه از اسفندماه سال گذشته تصمیم بر این شد که کار "روان‌سازی" قطعات شروع شود.

بر این اساس، ابتدا کار را با قطعه 50 بهشت زهرا آغاز کردیم. ما برای این کار دو خط قرمز را درنظر داریم: ابتدا  حفظ سنگ مزار شهدا به عنوان میراث فرهنگی و دیگری حجله های شهدا به طوری که معنویت فضای گلزار همچنان درآنها حفظ شود.
این مسئول بهشت زهر در ادامه گفت: این خواسته به حق همه عزیزان است. سال هاست که پدران و مادران شهدا پای همین سنگ ها نشسته و گریه کرده و به آن عادت کرده اند. وطیفه ما هم این است که این فضا را حفط کنیم.

لذا با تلاش تمامی دست اندرکاران باز یک عده ای که قبلا در موردشان صحبت کردیم دوباره خانواده شهدا را تحریک کرده اند که برخی می خواهند مزار فرزندانتان را تخریب کنند. البته تعداد این افراد کم بود اما به هرحال اندکی پیش ما آمدند و گلایه کردند.

برخی با مسئولان امر در بهشت زهرا برخورد و حتی شکایت کردند و همکاران ما را به دادگاه و پاسگاه کشیدند اما کار نخوابید. از طرفی با گذشت زمان، خانواده ها با مشاهده روان‌سازی مسیرها و عدم تغییر سنگ مزار و حجله ها قانع شدند.

بر این اساس جوی آبی که در زمستان باعث یخ‌زدگی و لیزخوردگی می شد ترمیم شد و خانواده ها استقبال کردند. بحمدلله در این مدت بنده به عینه خوشحالی مادر شهیدی که بعد از سال ها توانسته بود با واکر بر سر مزار شهیدش حاضر شود را دیدم. این مادر شهید از لحاظ شوق درونی  به مرحله ای رسیده بود که حتی می خواست پای این بچه ها را ببوسد و می گفت من ده- دوازده سالی است که نتوانستم بر سر مزار فرزندم حاضر شوم اما امروز این امر محقق شد.

این مقام مطلع در بهشت زهرا - که خود از جانبازان و رزمندگان دفاع مقدس است- یادآور شد: با آماده‌سازی نسبی قطعه 50 -که کف‌سازی آن تمام شده است-  برای سایه‌بان نیز اقدام کردیم و فوندانسیون آن درحال انجام است تا مزارها هم از آفتاب و هم باران در امان باشند.

 چراکه بسیاری از خانواده شهدا که به اینجا می آیند نیاز به استراحت دارند و باید مبلمان درخور آن قطعه فراهم شود. امیدواریم در بهمن ماه کار این قطعه به پایان برسد و قابلیت الگو شدن برای سایر قطعات را داشته باشد.

این مدیر ارزشی بهشت زهرا گفت:  ذکر این نکته حائز اهمیت است که در شب های قدر امسال (به لحاظ جمعیتی) گلزار شهدای تهران پس از حرم حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، با بیش از یک و نیم میلیون نفر جمعیت، بیشترین زائر را به خود اختصاص داد.

اگر چه غافلگیرکننده بود اما این غافلگیری به معنای توجه به شهدا است که پیام و مفهوم آن تعجیل در کار است. چرا که اقبال و ارادت مردم و بویژه جوانان به شهدا بسیار زیاد است. بر این اساس همان افرادی که در مسیر مناسب‌سازی و روان سازی شیطنت می کردند امروز خود همراه شده و در کنار خانواده شهدا نسبت به روان‌سازی قطعات شهدا مطالبه‌گری می کنند.

این خادم الشهدا درخصوص دیگر قطعات نیز معتقد است: قطعه 24 که شهدای پیروزی انقلاب اسلامی در آن مدفون هستند را هم در دست کار داریم. اگر چه متاسفانه پس از گذشت چهل و اندی سال هنوز به این قطعه رسیدگی کامل و  مناسب صورت نگرفته است.

البته بعضی از قطعات به نسبت خود مشکلات کمتری دارند؛ اما حق این است که این سنگ ها و هم حجله ها را همانطور که هستند حفظ کنیم. اگر مزاری حجله ای ندارد و خانواده ها تقاضا کنند ما خودمان این کار را انجام می دهیم تا ان‌شالله مسیر را برای تردد خانواده شهدا  بدون کمترین آسیب روان سازی کنیم.

این مسئول بهشت زهرا تاکید کرد: بحمدالله حضور جانبازان ویلچری در گلزار بهشت زهرا(س) روز به روز بیشتر می شود و با توجه به اعتبارات لجاظ شده، درنظر داریم امکانات رفاهی بیشتری از جمله استراحتگاها را در کنار قبور ایجاد کنیم که زائران به صورت اورژانسی ساعاتی را در آن بگذراند و درمانی در آنها صورت بگیرد. حتی خودرو برقی مناسب‌سازی شده ای که عزیزان ویلجری اعم از والدین سالمند شهدا، جانبازان و معلولینی که به لحاظ حرکتی مشقات حرکتی بیشتری را متحمل می شوند را فراهم نماییم.

این خادم الشهدا درخصوص دیگر قطعات نیز توضیح داد: قطعه 24 که شهدای پیروزی انقلاب اسلامی هستند را هم در دست کار داریم که پس از گذشت چهل و اندی سال، به این قطعه رسیدگی صورت نگرفته و بعد هم دیگر قطعات. البته بعضی از قطعات به نسبت مشکلات کمتری دارند. حق بر این است که امروز این سنگها را و هم حجله ها را همانطور که هستند حفظ کنیم و اگر مزاری حجله ای هم ندارد اگر خانواده ها تقاضا کنند خودمان این کار را انجام می دهیم تا انشالله مسیر را برای تردد خانواده شهدا  بدون کمترین آسیب به سنگها و حجله ها روان سازی کنیم.

این مسئول در خصوص مزار شهدا تاکید کرد: بحمدالله حضور جانبازان ویلچری در گلزار بهشت زهرا(س) روز به روز بیشتر می شود که با توجه به اعتبارات دیده شده، درنظر داریم رفاهیات بیشتری از جمله استراحتگاهی که بشود بصورت اورژانسی ساعاتی را در آن گذراند و احتمالا درمانی در آن انجام گردد و حتی خودرو برقی مناسب‌سازی شده ای که عزیزان ویلجری اعم از والدین شهدا، جانبازان و معلولینی که به لحاظ حرکتی مشقات حرکتی بیشتری را متحمل می شوند، فراهم نماییم.

در پایان این گفت و گو در مسیر برگشت از گلزار شهدا، یکی از خودروهای برقی ویژه -که کار جابجایی زائرین و افراد توان خواه را در داخل قطعات گلزار انجام می دهد- جلوی پای ما توقف کرد. پس از سلام و احوالپرسی گرم  راننده با جانبازان ویلچری، از آنان دعوت کرد تا گشتی در داخل گلزار بزنند که یکی از جانبازان این دعوت را پذیرفت.

البته با شیب تند رمپ داخل ماشین، سوار شدن بر آن بدون کمک و همراهی دیگران امکان پذیر نبود اما حال خوشی داشت که لبخند را بر روی لب های آنان نشاند.
گزارش از صنوبر محمدی
عکس از حسین مرادی