سپهبد شهید «سید محمدولی قرنی»

نام و نام خانوادگی: سید محمدولی قرنی

محل تولد: تهران

تاریخ تولد: اول فروردین ۱۲۹۲

درجه: سپهبد

یگان: ستاد کل ارتش

مسئولیت: رئیس ستاد کل ارتش

تاریخ شهادت:‌ سوم اردیبهشت ۱۳۵۸

سن: ۶۶

محل شهادت: ترور در خیابان ولیعصر (عج) تهران

مزار شهید: حرم حضرت معصومه (س)

 دفاع‌پرس: «سید محمدولی قرنی» نخستین رئیس ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران، اول فروردین سال ۱۲۹۲ در تهران و در خانواده‌ای مذهبی دیده به جهان گشود. پدرش «میرزا آقاجان» از مدیران مخابرات تهران بود. سید محمدولی در ده سالگی پدرش را از دست داد و از آن پس، در کنار مادرش زندگی سختی را ادامه داد.

دوره ابتدایی را در دبستان «گلبهار» اصفهان گذراند و دوره متوسطه را در دبیرستان «دارالفنون» تهران آغاز کرد و در دبیرستان نظام ارتش در تهران به پایان رساند. پس از دریافت دیپلم، اول مهر سال ۱۳۰۹ در دانشکده افسری ارتش پذیرفته شد و در سال ۱۳۱۱ با درجه ستوان دومی در رسته توپخانه دانش‌آموخته شد.

قرنی افزون بر دانشکده افسری، دوره ستاد دانشگاه جنگ و دوره سه ماهه این دانشگاه را نیز سپری کرد. وی به علت شایستگی و کاردانی، رتبه‌های نظامی را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشت و در آخرین مرحله پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲، با درجه سرتیپی در راس رکن دوم ستاد ارتش وقت قرار گرفت و تا ۲۰ بهمن سال ۱۳۳۶ در این سمت ماندگار و در زمان کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲، فرمانده نظامی تیپ گیلان بود.

بر پایه اسناد موجود، خرده‌گیری سیاسی قرنی علیه رژیم سرسپرده «محمدرضا شاه پهلوی»، از پایان سال ۱۳۳۵ و در دوران نخست‌وزیری «حسین علاء» آغاز شد. در این دوران، جایگاه سیاسی قرنی در چارچوب انتقاد از دولت‌های وقت بود و این انتقاد، با نخست‌وزیری «منوچهر اقبال» در فروردین سال ۱۳۳۶ بالا گرفت.

قرنی مهر سال ۱۳۳۶ به درجه سرلشکری رسید که این امر نشانگر اعتماد «محمدرضا پهلوی» به او تا این تاریخ بود. ۲۰ بهمن سال ۱۳۳۶ وی که با درجه سرتیپی در جایگاه رکن دوم ستاد ارتش بود، با به دست‌آوردن عنوان محترمانه معاون دوم ریاست ستاد ارتش، از سمت یاد شده، برکنار و ۲۶ بهمن سال ۱۳۳۶ از جایگاه پایانی نیز کنار گذارده شد.

مبارزه سیاسی عمل‌گرایانه سپهبد قرنی از سال ۱۳۳۶ آغاز شد. در دوران خدمت، به فساد مالی در درون ارتش پی برد و در رایزنی با گروهی از همفکران و همکارانش، فعالیت خود را برای اصلاح این وضعیت شروع کرد. برای این‌کار، در سال ۱۳۳۶ هنگامی که ریاست رکن دوم ارتش را به عهده داشت، طرح کودتایی را برای براندازی تاج و تخت محمدرضاشاه پهلوی پی ریخت که افشای آن، به دستگیری وی در تاریخ هشتم اسفند ۱۳۳۶ انجامید. پس از رو شدن سند‌هایی درباره نقش آمریکا در این ماجرا و دستگیری قرنی، وی در تاریخ ۳۱ تیر سال ۱۳۳۷، از ارتش شاهنشاهی اخراج شد.

قرنی هشتم آذر سال ۱۳۳۹، پس از گذراندن دو سال و هشت ماه زندان، آزاد شد. پس از آزادی از زندان، از سال ۱۳۴۱ کوشش خود را علیه رژیم بیگانه‌دوست پهلوی پررنگ‌تر ساخت. برپایه گزارش ساواک، در این دوره از فعالیت قرنی که تا انقلاب اسلامی دنبال شده است، هیچ ردپایی از ارتباط وی با آمریکا موجود نیست. همزمان با آغاز مبارزات سیاسی حضرت امام خمینی (ره) علیه رژیم دست‌نشانده شاهنشاهی پهلوی و آمریکا و اسراییل، دلبستگی سید محمدولی به خواندن کتاب‌های سیاسی و مذهبی، او را نیز به جمع شاگردان جنبش اسلامی امام (ره) وارد کرد.

در همین راستا، به چهره‌های مذهبی همچون آیت‌الله «سید محمود طالقانی» و آیت‌الله «سید محمدهادی میلانی» نزدیک و به زودی پیوند‌های قرنی با آیت‌الله طالقانی، دیدار وی با آیت‌الله میلانی در جریان قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲و حضورش در برخی نشست‌های مذهبی فاش شد. ساواک، در تاریخ پنجم دی سال ۱۳۴۲، او را به همراه شماری دیگر دستگیر کرد. پس از دستگیری، برخورد ساواک با قرنی خشن بود. او به مدت ۹ ماه در زندان انفرادی به سر برد. سپس، در بیدادگاه نظامی به سه سال زندان محکوم شد و تا ۲۰ آذر سال ۱۳۴۵ در زندان بود. از این زمان تا واپسین روز‌های حیات رژیم پهلوی، پیوسته ساواک قرنی را می‌پایید.

وی از نظر گذران زندگی، سخت در تنگنا افتاده بود. گزارش ساواک، پس از رهایی قرنی از زندان، نشان از آن داشت که او مبارزه را از سر گرفته است. از این رو، در تاریخ ۱۴ خرداد سال ۱۳۴۶، تیمسار «حسین فردوست» جانشین ساواک، شهید قرنی را فراخواند و به وی چنین یادآوری شد: «شما فعالیت‌های مشکوکی دارید و لازم است از این قبیل فعالیت‌ها خودداری کنید.»

سید محمدولی قرنی اما به این باور رسیده بود که تنها راه رهایی از سرکوب رژیم دست‌نشانده محمدرضا پهلوی، پیروی از فرمان‌های امام خمینی (ره) است لذا او با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، پیوسته برای دیدار با حضرت امام (ره) به مدرسه علوی تهران می‌رفت. با برپایی نظام جمهوری اسلامی ایران و پایه‌ریزی ارتش مکتبی و مردمی ایران، بنابر حکمی از سوی حضرت امام (ره) به درجه سرتیپی ارتقاء یافت و به سمت نخستین رییس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب اسلامی برگزیده شد که البته همزمان، عضو شورای انقلاب اسلامی نیز بود.

در همان روز‌های آغازین انقلاب اسلامی، گروهک‌های «مجاهدین خلق»، «فداییان خلق» و بسیاری ضدانقلاب‌های دیگر شعار انحلال ارتش سر داده بودند که امام (ره) در برابرشان ایستادند. در همین دوران، سرلشکر قرنی، رییس ستاد کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگویی اظهار داشت که «اگر ارتش ملی را به هر وسیله تضعیف کنند، استقلال ملی و تمامیت ارضی کشور به خطر می‌افتد. در ارتش شکلی به‌وجود می‌آورم که دشمنان کشور نتوانند کوچکترین لطمه‌ای به ایران وارد کنند. ارتش بر مبنای ایدئولوژی اسلامی و عدل، باید به‌تدریج و با مرور زمان صورت گیرد ...».

در دولت نوپای جمهوری اسلامی، سپهبد قرنی پس از بازگرداندن نظم اولیه در نیرو‌های سه‌گانه ارتش، در سرکوب و ناکامی گروهک‌های ضدانقلاب نقش بسزایی ایفا کرد به طوری‌که در جریان آشوب‌آفرینی ضدانقلاب در کردستان توانسته بود جلوی پیشروی آن‌ها را بگیرد لذا خشم این پادو‌های استکبار و سازمان‌های جاسوسی آمریکا و موساد را برانگیخت و نخستین شهید پس از پیروزی انقلاب اسلامی شد.

گروهک فرقان، در تاریخ سوم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ شهید سپهبد «سید محمدولی قرنی» را در حالی‌که هیچ سمتی نداشت، در حیاط خانه‌اش در میدان ولیعصر تهران زیر گلوله‌های آتشین خود قرار داد و به شهادت رساند و پیکر پاک شهید قرنی، در حرم حضرت معصومه (س) در قم به خاک سپرده شد.

اعطای نشان فداکاری به شهید قرنی

برابر تصویب «شورای عالی نشان‌ها» در ارتش، به پاس فرماندهی و مدیریت جهادی شهدای والامقام ارتش جمهوری اسلامی ایران در صحنه‌ها و برهه‌های سرنوشت‌ساز دوران پیروزی انقلاب تا عملیات‌های مختلف دفاع مقدس و ایثار و بذل جان در اعتلای ایران سربلند اسلامی، آذرماه ۱۳۹۹ نشان فداکاری به شهیدان سپهبد سید محمدولی قرنی، سپهبد علی صیاد شیرازی، سرلشکر منصور ستاری و سرلشکر سیدموسی نامجوی، مردان بی ادعایی که سرسختانه در خط مقدم دفاع از استقلال، تمامیت ارضی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایستادند و در این راه خون پاک خود را تقدیم اسلام و میهن اسلامی کردند، تعلق گرفت.