برنامه کلان مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

یکی از اقدامات مهم و اثربخش مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس که از سال گذشته مقدمات آن کلید خورد و تا امروز نیز تداوم داشته است، تلاش برای تسری دادن دامنه مأموریت‌ها و فعالیت‌های آن در سراسر کشور است.

با توجه به عدم تعریف ساختار اداری برای مرکز اسناد در استان‌ها، طرحی که بیش از همه نگاه مدیران و کارشناسان مرکز را به‌ عنوان راهکار کوتاه‌تر و کم‌هزینه‌تر و در عین‌ حال راهبردی برای انجام این مهم متوجه خود کرد، تعامل و برقراری ارتباط با مراکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه‌های استانی به‌ عنوان نهاد‌های همسویی بود که در بسیاری از امور و وظایف، مأموریت‌های مشابه و مشترک با مرکز اسناد دارند.

برای کسب اطلاعات و آشنایی بیشتر پیرامون این اقدام و تصمیم مهم، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس مصاحبه‌ای را با سردار علی ناظری، رئیس هیئت‌ مدیره مجمع ناشران دفاع مقدس که نقش رابط و هماهنگ‌ کننده مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس را با سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه و بسیج و مراکز استانی این سازمان ایفا می‌کند، انجام داده است که متن سخنان سردار ناظر در این گفت‌وگو در ادامه آمده است:

در مورد پیشینه شکل‌گیری و مأموریت مراکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه‌های استانی توضیح دهید

مراکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، رده‌های تابعه سازمان‌های حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه و بسیج هستند که بیش از یک دهه است که مأموریت ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و دفاع مقدس را با برنامه‌ها و فعالیت‌هایی در حوزه یادواره‌ها، کنگره‌ها، راهیان نور، نشر و ادبیات، جمع‌ آوری آثار مادی و معنوی دفاع مقدس در سطح استان‌ها و شهرستان‌ها دنبال می‌کنند و به لطف الهی توانسته‌اند در این یک دهه اقدامات گسترده و متعددی را جهت ماندگاری و ترویج این فرهنگ الهی در بین اقشار مختلف مردم و بسیجیان انجام دهند.

ضرورت تعامل و همکاری مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با مراکز استانی را در چه می‌بینید؟

به‌ طور قطع تعامل و همکاری فی‌مابین رده‌های داخلی سپاه و حتی رده‌های بیرونی در حوزه فرهنگ دفاع مقدس، از ضرورت‌ها و واجبات بوده و هست؛ لذا همکاری مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه و بسیج، چه در سطح کلان و چه در سطح پائین‌تر، با توجه به اینکه مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، در سطح استان‌ها و شهرستان‌ها، رده مستقیم و تابعی ندارد، کاملاً منطقی و ضروری است.

بر همین اساس انتظار می‌رود، نتیجه این تعامل خصوصاً برای استان‌ها و شهرستان‌ها، نتایج مبارک و جدیدی را در معرفی نقش اقشار مردم و یگان‌های سپاه در دوران دفاع مقدس به همراه داشته باشد.

اقدامات صورت گرفته تاکنون از سوی مرکز برای ایجاد ارتباط و تعاملات با مراکز استانی چه مواردی بوده است؟

مهمترین اقدامی که در طول سال ۱۳۹۹ انجام گرفت، برگزاری حدود ۳۲ جلسه کارشناسی و کاربردی در حوزه پژوهش و اسنادی به‌ منظور معرفی نقش مردم و یگان‌های سپاه استان‌ها در دفاع مقدس بود که با حضور رئیس مرکز و جانشین وی و مدیران گروه‌های مطالعات نظامی، اجتماعی، تاریخ شفاهی و آرشیو مرکز و همچنین مسئولین مراکز حفظ آثار دفاع مقدس استان‌ها به همراه تعدادی از کارشناسان و رزمندگان پیشکسوت استانی، برگزار شد.

این جلسات متعدد منجر به تهیه ۳۲ سند و تفاهم‌نامه سه‌ جانبه بین مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه و بسیج و مراکز حفظ آثار دفاع مقدس سپاه‌های استانی شد.

این حرکتی بود که از سال‌ها قبل، ضرورت آن از سوی طرفین احساس می‌شد که به لطف الهی با پیشنهاد مسئولین مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و ابلاغیه‌ای که از طرف این نهاد و با دستور و امضای سردار سلامی فرماندهی کل سپاه تهیه شده بود، به‌عنوان اولین قدم و سخت‌ترین بخش این حرکت مهم و مبارک برداشته شد.

در چه موضوعات و زمینه‌هایی، همکاری مشترک بین مرکز اسناد و مراکز استانی وجود دارد؟

توافقات انجام شده در قالب برگزاری جلسات با استان‌ها که بدان اشاره شد؛ شامل تاریخ شفاهی فرماندهان محور‌ها و گردان‌های یگان‌ها، زندگینامه شهدای محوری و شاخص استان‌ها، شناسنامه و کارنامه یگان استان، معرفی نبرد‌های اصلی و اطلس یگان و بالاخره نقش مردم استان به‌ صورت خاص و ویژه در حمایت و پشتیبانی از جبهه‌های جنگ است.

البته بعضی از استان‌های مرزی یا استان‌هایی که مستقیم در جنگ دخالت داشته، پروژه‌ای به نام روزشمار دفاع مقدس نیز برای آنها پیش‌بینی شده است.

بدین ترتیب به بخش مهمی از سابقه تاریخی و افتخارآمیز مردم استان‌ها و شهرستان‌ها در این حماسه بزرگ و فراموش‌نشدنی، پرداخته خواهد شد.

کلام آخر

حماسه دفاع مقدس یک عکس‌العمل ملی، مردمی و ذاتی نیرو‌های مسلح و اقشار مختلف مردم ایران در دفاع از انقلاب اسلامی، نظام مقدس جمهوری اسلامی، خاک و سرزمین ایران، اسلام عزیز، شرف و آبروی تک‌تک مردم ایران در اقصی نقاط کشور بود که به‌ هیچ‌ وجه نه‌ تنها دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی، بلکه دوستان جمهوری اسلامی هم انتظار این نوع دفاع جانانه و همگانی که در تاریخ چند هزارساله این سرزمین بی‌سابقه بوده است را نداشتند.

در حقیقت این دفاع به دلیل ویژگی‌ها و مؤلفه‌هایی که برای اولین بار در آن دیده شد، باعث ایجاد نوعی الگو و مدلی جدید در دفاع مردمی از ارزش‌ها، حاکمیت ملی و سرزمینی کشور ایران شد؛ لذا موضوعات و محور‌های بسیار زیادی برای مطالعه و تحقیق وجود دارد که در کنار صد‌ها کار فرهنگی، ادبی، پژوهشی، هنری و علمی انجام شده، در نوبت برنامه‌ریزی مطالعاتی و بررسی قرار دارد.

بنابراین مجموعه‌هایی مانند مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه و بسیج، در مقدمه و گام‌های اول این راه طولانی می‌باشند.

تشکیل کارگروه‌های تخصصی و برگزاری جلسات هم‌اندیشی، کمک بزرگی خواهد کرد تا ضمن نظارت و کنترل بر مفاد تفاهم‌نامه‌های گذشته، برای تحقیق پیرامون بسیاری از موضوعات مغفول مانده که بار‌ها توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی مورد تأکید قرار گرفته، برنامه‌ریزی شده و اقدامات لازم انجام پذیرد.

در پایان انتظار می‌رود در موضوع مدل و الگوی به‌ دست‌ آمده در حماسه دفاع مقدس که قابل‌ تفکیک به صد‌ها و هزاران الگو و مدل کوچک‌تر تخصصی و موضوعی برای حل مشکلات و معضلات کشور است، کار‌های پژوهشی و تحقیقی با استفاده از تجربیات رزمندگان و فرماندهان و مسئولین دفاع مقدس، توسط مجموعه‌های دانشگاهی و مراکز علمی و نیرو‌های مسلح انجام پذیرد و نگذاریم این دستاورد بسیار مهم که جبران‌ناپذیر و غنیمتی تاریخی است به دلایل سستی‌ها و بی‌برنامگی‌ها، خدای‌ ناکرده به دست فراموشی سپرده شود.