روح سلحشوری و آوای جغجغه ی آرخیتاس

فاش نیوز- اگرچه روزگار مدرن انسان را با توان نهایی وجودش آشنا نموده است؛ اما موانعی بنیادین بر سر راه او برای شکوفایی توان‌های دیگرش نیز ایجاد می‌کند.

یکی از مراحل اساسی سیر تفکرات اجتماعی، تأمل در شاکله‌ی رفتارِ سلحشورانه یعنی صورتی از نبرد برای زندگی مبتنی بر عظمت، قدرت، شوکت، شجاعت، مبارزه، مجاهده و ... است که ریشه در اعتقادات مذهبی و ملی دارد و  ایرانیان با آن شناخته می‌شوند.

آنچه که ضرورت شناخت مفاهیم اصلی نبرد و سلحشوری مبتنی بر آموزه های دینی را دوچندان می کند، اندیشه در نتایج برخی پژوهش‌هایی است که نشان داده اند «بی‌اعتقادی و سست اعتقادیِ افراد در گرایش آنها به کارهای انحرافی مؤثر است.»

در گذشته ای نه چندان دور؛ حفظ حریم خصوصی، راهکاری ساده داشت:(عکس برداری ممنوع!) اما با ارمغان تکنیک، این روش به خاطره‌ها پیوست!

اکنون «عینک گوگل که سرو صدای زیادی در دنیای دیجیتال به راه انداخته، با قابلیت عکس گرفتن یا فیلمرداری کردن مخفیانه و بدون اینکه کسی متوجه شود! دلهره و اضطراب جدیدی ایجاد کرده است.»

اینکه این استدلال تا چه حد قابل دفاع است نیاز به بحث و بررسی بیشتر دارد؛ ولی همین قدر می‌توان گفت:

"راه کاهش این دلهره؛ را باید نزد «مشتاقان آن شمشیر سرخ شعله‌ور در باد» جستجو کرد! در اینجا سخن از باورهایی است که سوخت موتور پیشرانِ جهان اجتماعی(جامعه و فرهنگ) را فراهم می‌کند.  

مفروض است:

ماهیت "تکنیکِ اندیشه ساز و نگرش آور" که موجب پدیداری شکل جدیدی از تغییر اجتماعی در قرن بیست و یک شد، نیاز به فهم عمیق دارد؛ زیرا:

• رغبتِ بخشی ازنسل وب به" برهوت فرهنگ آمریکایی" واقعیتی انکار ناپذیر است؛
• جامعه و فرهنگ ایرانی اسلامی، ورود حوزه ی عمومی به حریم خصوصی را برنمی‌تابد؛

ملتی که درفراز و فرود تاریخ و در میدان های نبرد بر سر دین و ایمان خویش خطر کرده؛ در هنگامه‌ی توفان رسانه ای جاری نیز با تکیه بر خصال خویشتن می‌تواند راهی بیابد و یا راهی بسازد.

این صورتبندیِ مفهومی دعوتی است از اهل نظر برای جرعه‌ای اندیشه درتُرش و شیرین مسیری که تا کنون طی شده و راهِ  پیشِ رو!

فرضیه

الف: ناهماهنگی و بی‌ثباتی و نوسان در مفاهیم پر پندار! باعث بی‌هنجاری (آنومی) و گسیختگی شدید در نسل نو ظهور خواهد شد.

ب: طرح سلطه‌ی سایبری که مطالعات اولیه‌ی آن در کنفرانس 1940 نیویورک آغاز شد؛ به دو مرحله ی زیررسیده است:

• کاهش روح سلحشورانه؛
• هر دانش آموز دبستانی یک موبایل؛

ج: فرآیند آموزشی در مدارس و دانشگاه ها عرصه ای بی‌بدیل برای توانمندسازی نسل وب خواهد شد؛ اگر آموزش های اثر بخش و کارآمد داده شود.

 ورود ماهواره و اینترنت؛ نگرش نسل نوظهور به زندگی فرهنگی و اجتماعی را دگرگون کرد. ماهیت پنهانی و محتوای اطلاعات و پیامهای ارائه شده از سوی آن‌ها؛ تجربه ی دولت و حاکمیت بر اساس سنت معنوی را با مخاطرات جدّی تری روبرو ساخت.

 چاره اندیشی و پیش گیری از اثرات نامطلوب رسانه‌های نوپدید؛ از وظایف اصلی سیاست گذاران است. دور اندیشی ایجاب می‌کند تا همّ و غمّ خود را صرف حل مشکلات قابل پیش بینی در آینده نیز بنمایند.  ...

چنانکه «ملک محمدی» در مبانی و اصول سیاست گذاری عمومی؛ با خوش قلمی و مثال‌های فراوان و ملموس، به مطالبی خواندنی و تحلیل پذیر در این زمینه اشاره کرده؛ «گویا سیاست گذاری تیری به سوی هدف انداختن از روی اسبی نه چندان راهوار درهوای گرگ و میش در وسط یک جنگل است» که برخی سیاست پیشه‌گان آن را با بازی‌های دوره‌ی کودکی خود اشتباه گرفته‌اند!

هر چند بلحاظ نظری مفهوم آینده صرفا با حدس و گمان تعریف می‌شود؛ اما تضمین دست‌یابی به اهداف آن بطور کامل وابسته به روح سلحشورانه‌ی یک ملت است.

البته ارزیابی سیاست‌ها و شناخت پیامدها؛ امری پسندیده است و گاهی در میانه‌ی راه؛ نادرستی یک سیاست روشن می‌شود یا شرایط به گونه‌ای تغییر می‌یابد که نیاز به «پلکانی اضطراری برای پایین آمدن از سیاست» پیش می‌آید ...

  اساسا«دولتها، به کشتی‌هایی تشبیه شده‌اند که می‌کوشند از تنگه‌های باریکی که مِهِ غلیظی آنها را فرا گرفته بدون استفاده از رادیو و رادار؛ عبور نمایند» در چنین وضعیتی فقط یک کاپیتان ماهر قادر است با ارزیابی درست از شرایط موجود و برآورد صحیح از موقعیت؛ کشتی را به سلامت عبور دهد.

کار آمد‌ترین راهکار؛ برنامه ریزی درست و سنجیده است. همواره دولت‌ها از رهگذر فرایند سیاست گذاری‌؛ دیدگاه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را به برنامه‌ی اجرایی ترجمه می‌کنند؛ در همین راستا:

اولا: به شهادت تاریخ؛ روح سلحشوری ضامن تحقق این دیدگاه‌ها است؛

ثانیا: چشم اندازآتی! از میدان نبرد‌ی جدید بر سر دین و ایمان خبر می‌دهد؛

تأکید بر موارد فوق از این رو ضروری است که با تبدیل نسل وب به شهروندان دائمیِ جهان مجازی؛ امر«سیاسیت گذاری را؛ دنیایی مشحون از پیچیدگی، نااطمینانی و جهل» احاطه کرده است.

  این سلطه‌گری از رهگذر ساز و نوای جغجغه‌ی آرخیتاس و گربه رقصانی! حتی دل دختر بچه‌های دبستانی را ربوده است! تا شاید بتواند مانع انتقال روح سلحشورانه به تاریخ فردا شود؛ نسلی پوچ و بی اراده و مطیع بسازد ...

این نخستین بار است که بد اندیشان تبه کار سایبری در آموزشکده‌ی بدی و باتلاق تباهی الکترونیک ! از راهی دور مانع از فهم منطق درونی تعالیم دینی می‌شوند:

 "یعنی همان آموزه‌هایی که در عصر حکومت ناروای طاغوت«به فریاد مردم شتافت و با اوج گیری انقلاب و پیروزی آن» مانع از آن شد که آمریکا؛ کردار «فرانسوی‌ها در الجزایر که حتی برخی از مساجد را نیز به میخانه تبدیل کردند» را در ایران باز نمایی کند!

به نظر می رسد امروز جبران این ناکامی بر عهده ی اینترنت گذاشته شده است. خودِ ماهیتِ نگرش سازِ این رسانه و نقش آن در تعیین جهت عقربه ی افکار عمومی؛ بسیار بیشتر از محتوا (اطلاعات، پیام‌های اغوگرانه،...) بر ساختار جامعه تأثیرگذار است ...

از این رو می‌توان گفت که «عینک گوگل؛ به نوعی به منزله‌ی ورود مخفیانه به حریم زندگی خصوصی کار بران دنیای دیجیتال (نظری؛ سبک زندگی و هویت در ایران، ص77)» و بلای جدیدی است که بر سر مرزهای حریم و حیا و آداب و نزاکت نازل خواهد شد!

در آستانه ی ورود فناوری ویرانگر الکتریکی در اویل دهه 1370 به ایران؛ به هر دلیلی، ماهیت پنهانی این تکنیک! و «سرشت خود محورانه و اهریمنی اش» فهم نشد ...

و برخی سیاست گذاری های نسنجیده ی آموزشی به بهانه ی آموزش های اثر بخش و در دسترس، چشم ها را بر "رویه ی تاریک" تکنیکِ اندیشه ساز و نگرش آور بست !

حتی از سیل محتویات آن تمجید می شد و حاضران در دور همی های ماهواره محور! با تبختر خود را در خانه ای در بهشت برین می دیدند و محرومان را اهالی دوزخِ دنی قلمداد می کردند.

 اکنون نیز (پس از سه دهه آزمون و خطا) خبری از انجام طرح ملی و پیمایشی از تأثیر پرمخاطره ی این فناوری بر شاکله ی رفتارِسلحشورانه و ضرورت حفظ  نسل و عقل و دین و ... نیست.

و این درحالی است که جادوگران مدرن با تردستی؛ تلویزیون وکامپیوتر رومیزی و لب تاب و تبلت را به درون کلاه شعبده بازی ریختند و موبایل درآوردند!

گویا برای تحقق تفکر دور اندیشانه ی" هرکودک یک موبایل" جغجغه آرخیتاس با خوانش ارسطویی را از اعماق تاریخ آورده‌اند تا اطفال با صدای تق تق آن شادمانگی کنند!

 اعجوبه ی مکر جدید؛ حتی بزرگ بچّه! ها را نیز بی‌نصیب نگذاشت. انگار «واینر» ریاضی دان امریکایی نیز بسان ریاضی دان یونانی تبار؛ برای سرگرم کردن شهروندان جهان مجازی بازیچه فراهم کرده ...

اکنون از این هیولا که به تنهایی کار ویژه ی تلویزیون، کامپیوتر رومیزی، لب تاب، تبلت! را بر عهده گرفته! چنان ساده سخن به میان می آید که خردسالان از به راه انداختن یک بازی کودکانه سخن می گویند. ...

آینده پژوهان؛ فقدان چاره اندیشیِ کارآمد برای قابلیت ویرانگری آن را؛ غم انگیزترین فاجعه ی فرهنگی در جامعه ی ایران اسلامی ارزیابی می کنند؛ زیرا برای اولین بار گمان می رود حتی بر روح سلحشوری ایرانیان نیز تأثیر بگذارد!

به راستی که پیامدهای قرار گرفتن ابزاری شامل تمام رسانه های صوتی و تصویری؛ در دستان نابالغان  و نوبالغان هراس انگیز است.

افرادی شارلاتان و به قول همایون الهی «ابلهان فرهنگ فروخته ای یافت شدند که به ترویج فساد و تباهی پرداخته و برای نابودی روح سلحشوری و مقاومتِ جوانانِ نسل آینده و بندگی بیگانگان تبحر یافته اند؛ (امپریالیسم و عقب ماندگی؛ ص96)» این سودا گران تباهی! با قرار گرفتن در پشت تریبون تکنیک و بلندگوی دیجیتال؛ امکان شکوفایی سلحشورانه را به سخره می‌گیرند ...

ورود گریز ناپذیر این هیولای کوچک به محیط اجتماعی و حریم خصوصی، در مواردی داعیه‌های خِرَد و توانمند سازی را سست کرده و می کوشد «همه‌ی آن چیزی که لاتینی ها[نیز] پارسایی می‌نامند (لاک؛ رساله ی دوم در باره ی دولت،ص 132)» را به ورطه ی زوال و نابودی بکشاند.

نتیجه گیری

رمز و راز عظمت و قدرت و شوکت ایرانیان داشتن روحیه ی سلحشوری است.« انسان ها  قادرند با حرکتی واحد ؛ عظمت خویش را به فعل در آورند و حفظ کنند؛ » این امر اکنون به دو عامل  مرتبط با هم  وابسته شده است:

• دنیای پر فراز و نشیب سیاست گذاری؛
• نوع نگرش شهروندان الکترونیک به امر سیاست؛

 از آنجا که جریان زندگی روزمره ؛ ترکیبی از اندیشه ها و فنون شده و با انواع گونا گونی از سیاست ها عجین است؛ بنا بر این متولیان امور باید به دونکته ی زیر توجه بیشتری داشته باشند:

اول: سیاست گذاری های  مرتبط با آسان تر شدن زندگی مردم؛

دوم: اثر بخشی و کارآمدی ، کارهایِ خوب انجام دادن؛ و کارها را خوب انجام دادن!

بدون تردید فرایند شکوفایی روح سلحشورانه ی خاص ایرانیان فراتر ازتأثیر معنادار برخی کژ کارکردی ها و ارقام نجومی اختلاس و غم نان ... ؛  است؛ زیرا بنا بر عقل سلیم ! « ضعف!  نومیدانه ترین تلخکامی را در روز گار به بار می آرود؛ ( آرنت؛ وضع بشر، ص365)»  ...

اما با پدیداری نقش باورهای مذهبی و ملی در نبرد برای زندگی مبتنی بر عظمت، قدرت، شوکت و ...؛

سوداگران بازار اندیشه، با تکیه بر دو راهبرد؛ فضای مجازی را عرصه ی شبه پراکنی کرده اند:

• " قهر" بین نسل وب با تلویزیون!
• اجرای طرح بسیار پیچیده و دوراندیشانه ی هرخردسال یک موبایل؛

نتایج« ایده ی مهندسی فرهنگی [که] در دهه های 1930 تا 1960 مطرح شد» در افکار و احساسات برخی از نوجوانان و جوانان امروزی هویدا شده است. ...

ارتباط مستقیم سبک زندگی و شبکه های اجتماعی  و اینکه شاکله ی رفتاری  این نسل که به سان " رفتار جمعی زنبور عسل" حول موضوع های مورد علاقه و مشترک گردهم می آیند؛ شرایط پیچیده ای را برای سیاستگذاری اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی پیش آورده است!

تابوشکنی ها و« دسترسی به اطلاعات و تصاویر ممنوعه؛ » و پیش گیری ازتشدید نگرانی خانواده ها؛ نیاز به تدبیر و برنامه ریزی مناسب تر دارد!

روح شجاعت و مبارزه و مجاهده و نتیجه ی خطر کردن ایرانیان در نبرد با حکوت ناروای طاغوت در کنار ارمغان آزادی؛ سر آغاز نبردی سهمگین تر و طولانی تر در آینده نیز شد. ...

به ویژه در جهان توفانی کنونی که سرمایه محوری! افراد بسیاری را از خصایص انسانی تهی و از عواطف بشری محروم ساخته  است؛ شاهد « گونه ای استبداد و ظلم نامرئی» براندیشه و انگیزه ی نسل نوظهورهستیم.

بر همین اساس؛ امریکا که در اشتباهی بزرگ است ! ماههای مهر و آبان را زمانی برای گمراه نمودن افکار عمومی و ایجاد درگیری های مصنوعی خیابانی انتخاب کرد. «بهانه ی حجاب و به خیابان کشانیدن دانش آموزان و دانشجویان؛ (کورییر ؛ نیروهای واکنش سریع آمریکا، ص 16)» وسیله ی دورکردن توجه نیروهای انقلاب از خطر اصلی بود. ...

صاحب نظران تأکید دارند که در چنین شرایطی؛ گوش سپاری به بیانات پرچم دار سلحشوران و فرامین سلف صالح او؛ ضامن تداوم عظمت و قدرت و شوکت ملت بزرگ ایران و گذرگاهی ایمن برای عبوراز موانع است!

سخن آخر

 از بنیان گذار انقلاب؛ با عنوان معمار انقلاب نیز نام برده می شود.

یکی از افرادی که در مفهوم سازی و روان سازی این نقش همت گماشت « مرحوم علیرضا صدرا » استاد برجسته ی اندیشه ی سیاسی بود. بنا بر کوشش او « کلمه ی معمار از فارابی گرفته شده است ؛... معمار، اول نقشه را طراحی و سیاستگذاری می کند، و تا انتهای کار نظارت دارد...؛ ساز و کاری که بسیج وحضور مردمی؛ توأمان، با مدیریت کلان و نقش معمار گونه ی دولت، به هم عجین است. ( نقش راهبردی دولت در نظریه ی سیاسی امام خمینی (س)، ص70)»

 هر چند این بنای محکم از سوی غول چراغ جادوی دیجیتال در معرض انواع تهدیدات قرار دارد؛ اما پشتوانه های اصلی این سازه ی استوار؛ یعنی مصادیق سلحشوری و مشتاقان شمشیر سرخ و آینده ی سبز در اندیشه ی شیعی؛ نه لمیدگان در صندلی راحتی اند و نه دست روی دست گذاشتگان!

* جانباز دکتر سیدمهدی حسینی

آرخیتاس: فیلسوف، ریاضیدان، ستاره‌شناس، سیاستمدار و رزم‌آرای یونان باستان و دوست افلاطون