دانشمند شهیدی که «غیرممکن‌ها» را «ممکن» کرد

آیت‌الله خامنه‌ای مقام معظم رهبری، چندی پس از شهادت شهید شهریاری خطاب به خانواده این شهید فرمودند: «شهادت دکتر شهریاری، آبرویی داد به جامعه علمی کشور. شهادت همچنین شخصیت برجسته و مورد قبولی، به دشمن نشان داد که در محیط علمی جمهوری اسلامی، این‌جور شخصیت‌ها و انگیزه‌هایی وجود دارد.»

بی‌شک توفیقات فراوانی که امروز جمهوری اسلامی ایران در مسیر صنعت هسته‌ای به دست آورده مرهون مجاهدت‌های علمی و جهادی دانشمندان این صنعت است. نوابغی که علم و معنویت را با هم درآمیختند و ایران اسلامی را به قله دانش هسته‌ای رساندند.

به مناسبت سالروز شهادت مجید شهریاری دانشمند هسته‌ای در این نوشتار با بیان اجمالی زندگی و دستاوردهای علمی این شهید والامقام، به سخنان و روایت‌های دیگران درباره شخصیت وی و چگونگی و اهداف این‌گونه ترورها خواهیم پرداخت.

شهید مجید شهریاری در زنجان چشم به جهان گشود. او تحصیلات ابتدائی و دبیرستان را در زادگاهش و دوره کارشناسی و ارشد خود را در دانشگاه صنعتی امیرکبیر گذراند و دوره دکتری خود را در رشته مهندسی هسته‌ای به پایان رسانید. چندماه پس از شهادت شهید شهریاری، خلاصه‌ای از سوابق علمی و فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی وی به دستخط این شهید والامقام منتشر شد که او در این یادداشت عنوان کرده که در کنکور کار شناسی ارشد مهندسی هسته‌ای با کسب رتبه برتر در دانشگاه شریف پذیرفته شد. در این متن آمده است: اینجانب در کنکور سراسری سال ۱۳۶۳ با کسب رتبه دوم در سهمیه مربوطه در رشته الکترونیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر پذیرفته شده و پس از فراغت تحصیل در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی هسته‌ای شرکت کرده و با کسب رتبه اول تحصیلات خود را از سال ۱۳۶۹ در دانشگاه صنعتی شریف آغاز کردم. در سال ۱۳۷۱ نیز دوره کار شناسی ارشد خود را به پایان رساندم و با توجه به کسب رتبه اول در دوره مذکور با استفاده از آیین‌نامه دانشجویان رتبه اول، در دوره دکتری علوم و تکنولوژی هسته‌ای دانشگاه صنعتی امیرکبیر پذیرفته شدم. تحصیلات دوره دکتری خود را نیز در سال ۱۳۷۷ به پایان رسانده و از آبان ۱۳۷۷ نیز به عنوان عضو هیئت علمی در دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر مشغول به کار شدم.

رئیس سابق سازمان انرژی اتمی در کتاب گذری در تاریخ به بررسی زندگی و نقش شهید مجید شهریاری در غنی‌سازی انرژی هسته‌ای کشورمان پرداخته است. او درباره مجید شهریاری می‌گوید: شهریاری دانشجوی بسیار استثنایی و شاگرد ممتازی بود. درست در همان زمان سازمان انرژی اتمی با کمک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دوره‌ای را برای کارشناسان خود برگزار کرد و از بعضی استادان از جمله از بنده درخواست شد که در این دوره تدریس داشته باشم. در آن دوره آموزشی از شهریاری خواستم که تمرین‌ها را برای دانشجویان حل کند. البته بعدها خودش استاد برجسته این درس شد. از همان ابتدا که شهریاری دانشجوی من بود، متوجه استعداد بالا و ویژگی‌های خاص او شده بودم. تز کارشناسی ارشد شهید شهریاری با من بود. جالب است که بگویم ادامه آن کاری که در آرژانتین انجام داده بودم را به ‌عنوان تز به ایشان دادم. اولین قدم در شبیه‌سازی قلب رآکتور بود، اما خیلی مقدماتی. وقتی به ایران آمدم این نرم‌افزار و پروژه را به شهید شهریاری دادم. برای تز مقطع کارشناسی ارشد این پروژه را برای او تعریف کردم و خواستم که آن را توسعه دهد و تبدیل به یک نرم‌افزار شبیه‌ساز رآکتور کند به‌گونه‌ای که با حرکت میله‌های کنترل رآکتور بتوان تغییر قدرت رآکتور را روی نمایشگر کامپیوتر دید. شبیه‌سازی که شهریاری انجام داد تقریباً می‌توان گفت، جزو اولین شبیه‌سازهایی است که به‌صورت نرم‌افزاری در کشور انجام شد. او ادامه دهنده فعالیت تحقیقاتی بنده در آرژانتین بود. شهید شهریاری ذهن منظم، منطقی و شفافی داشت. پیش‌فرض‌ها و ورودش به مسئله همواره درست بود.

شهیدشهریاری در دانشگاه امیرکبیر درس‌هایی همچون فیزیک عمومی و پایه، فیزیک راکتور و دینامیک راکتورهای هسته‌ای را تدریس می‌کرد و در همین ارتباط چهار کتاب مرتبط با حوزه کاری خود تألیف کرد و چندین مقاله بین‌المللی در زمینه مهندسی هسته‌ای در مجلات معتبر به چاپ رسانده است. کارگاه آموزشی آشنایی با کدهای محاسباتی راکتورهای هسته‌ای از جمله دوره‌هایی بود که شهید شهریاری آن را در سطح وسیعی برگزار کرد. یکی از طرح‌های مهم شهیدشهریاری، بررسی طراحی‌های تئوریک مربوط به ساخت نسل جدید راکتورهای هسته‌ای است که انعکاس زیادی در بزرگ‌ترین مراکز علمی جهان داشت. این دانشمند هسته‌ای از جمله کارشناسان ارشد در زمینه مبارزه با کرم رایانه‌ای استاکس نت نیز بود. او با همراهی مسعود علیمحمدی استاد فیزیک دانشگاه تهران به عنوان مشاوران ایران در راه‌اندازی پروژه سِزامی نقش بسزایی داشتند. شهیدشهریاری در دوره دانشیاری، استاد راهنمای ۱۷ دانشجوی کارشناسی ارشد و ۵ دانشجوی دکتری بوده که در همین زمینه ۲۱ مقاله تخصصی در مجلات علمی- پژوهشی به چاپ رسانده‌اند. همچنین در ۲۴ کنفرانس بین‌المللی درباره مباحث هسته‌ای به ایراد سخنرانی پرداخته‌ و مجری ۵ طرح پژوهشی نیز بوده است.

شهیدمجید شهریاری از برجسته‌ترین و ممتازترین دانشمندان صنعت هسته‌ای ایران شناخته می‌شود که در طول خدمت خود به نظام جمهوری اسلامی و مشاغل اجرائی که بر عهده داشت، خدمات ارزنده‌ای را از خود به یادگار گذاشته است. او در مقطعی نماینده دانشگاه شهید بهشتی در امور اجرائی بود و با سازمان انرژی هسته‌ای همکاری داشت. عضویت در انجمن هسته‌ای ایران، مدیر گروه کاربرد پرتوها، عضویت در شورای آزمایشگاه مرکزی دانشگاه، عضویت شورای فناوری دانشگاه، عضویت در کمیته تخصصی فنی و مهندسی هیئت ممیزه، مشاور جمهوری اسلامی ایران در پروژه سزامی و برگزارکننده چهار کمیته علمی و کارگاه آموزشی از دیگر مشاغل اجرائی به شمار می‌رود که شهید شهریاری در مقاطع مختلف عهده‌دار آنها بوده است.

آنهائی که شهید شهریاری را می‌شناسند، خوب می‌دانند که غنی‌سازی ۲۰درصدی اورانیوم و بسیاری پیشرفت‌های علمی ایران در علوم‌ هسته‌ای مرهون تلاش‌های این شهیدوالامقام است که اگر نبود امروز این پیشرفت‌ها در مباحث علمی کشور حاصل نمی‌شد. طیف گسترده‌ای از سران رژیم صهیونیستی، رؤسای موساد و سیا تا گماشته‌های آنها، همگی می‌دانستند که وجود شهیدشهریاری و نبوغ او در زمینه هسته‌ای و علم فیزیک تا چه انداره برایشان خطرناک است. به طوری که در مناسبت‌های مختلفی اعتراف کردند که ترور شهید شهریاری اقدامی غیرجنگی برای توقف پیشرفت ایران بوده است.

دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی پس از شهادت این دانشمند هسته‌ای خاطراتی را از زبان شاگردان و دوستان این شهید گردآوری کرده است. در قسمتی از این اثر که به نقل از دوست دوران دانشجویی شهید شهریاری است، می‌خوانیم: می‌خواستیم بین دو رشته امتحان دهیم. برای این کار حتماً باید درس ترمودینامیک را پاس می‌کردیم. همراه مجید از یکی از دوستان خواستیم که درس ترمودینامیک را به ما درس دهد. قبول کرد و سه روز به ما درس داد. بعد از امتحان، نمره مجید چهار نمره بیشتر از آن دوستی بود که به ما درس داد. او به شوخی به مجید گفت اینها را من به تو یاد دادم! چطور بیشتر شدی!؟ 

یکی دیگر از همکاران بسیار نزدیک این دانشمند شهید نقل می‌کند: در زمینه‌هایی فعالیت کرد که دشمن نسبت به آن حساس بود، مانند شبیه‌سازی نوترونی، اندازه‌گیری تابش‌های هسته‌ای و دسترسی به نرم‌افزارهای محاسبات شبیه‌سازی هسته‌ای. نه‌تنها خود ایشان در این زمینه‌ها فعالیت می‌کرد بلکه با پشتیبانی نیروی ایمان دانشجوی دکتری تربیت کرد و بدون سفر به خارج از کشور دیگران را نیز در این زمینه‌ها هم مسلط کرد و نهایتاً جان خود را در این راه قرار داد.  دستگاه ‌ام آی سیکس انگلیس به شدت تلاش می‌کرد از شهید شهریاری و افراد مرتبط با ایشان تخلیه تلفنی به عمل بیاورد و در نهایت آن‌ها به این نتیجه رسیده بودند که این شهید بزرگوار در تحکیم پایه‌های اقتدار جمهوری اسلامی ایران مؤثر است اما چون نتوانستند وابسته و خسته‌اش کنند از نظر فیزیکی حذفش کردند.

فریدون عباسی درباره شهید شهریاری روایت می‌کند: مجید شهریاری باسوادترین مرد هسته‌ای ایران، شاگرد آیت‌الله جوادی آملی در تفسیر قرآن بوده است، من چند روز پیش از ترور ایشان که به اتاقش در دانشگاه رفتم، با ذوق به من گفت که تفسیر یک سوره دیگر هم از طرف آیت‌الله جوادی آملی تمام شد. 

در بحث‌های علمی هم ایشان خیلی شاخص بود؛ یعنی واقعا بر علوم تسلط داشتند و در رشته‌های دیگر هم وارد می‌شدند. 

قدرت عجیبی در جذب و گردآوری افراد با تخصص‌های مختلف برای پیشبرد پروژه‌های گوناگون داشت. 

کتاب شهریار سرزمین من عنوان مجموعه‌ای از زندگینامه شهید شهریاری است که شامل خاطراتی از دوران کودکی، نوجوانی و شهادت او می‌شود و به همت حوزه هنری زنجان روانه بازار نشر شده است. نقش مادر و همسر شهید در این مجموعه پررنگ و سعی شده تا نکات ریز رفتاری و اعتقادی شهید را در لابه‌لای نوشته‌ها مشاهده کنیم.

ترور شهید شهریاری، دیری نپایید که جای خود را در رسانه‌ها باز کرد و چند روز پس از ترور، بانیان آن در بخش فارسی سایت رسمی وزارت امور خارجه رژیم صهیونیستی اعتراف کردند که به این عمل شنیع دست زده‌اند. 

ماجرای این لو دادن را سعید جلیلی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی در پایان گفت وگوهای هسته‌ای ژنو این‌طور توضیح داد: چند روز پس از این ترور، سایت رسمی وزارت خارجه رژیم صهیونیستی رسما اعلام می‌کند این اقدامی غیرجنگی برای ممانعت از دستیابی ایران به فناوری هسته‌ای بود. صهیونیست‌ها البته پس از آنکه متوجه این گاف شدند، مطلب را از روی سایتشان برداشتند و این‌گونه توجیه کردند که ما صرفا گمانه‌زنی کردیم، نه اینکه به ترور اعتراف کنیم. چند هفته قبل از این اقدام، رئیس سرویس امنیتی یکی از کشورهای اروپایی، به صراحت اعلام کرد که ما می‌خواهیم با اقدامات امنیتی اطلاعاتی مانع پیشرفت هسته‌ای ایران شویم.

به نقل از ایرنا؛ افسر سابق سیا در یادداشتی در پایگاه خبری «آی‌آرآی سنتر» اذعان کرد در هشتم آذر ۱۳۸۹ سازمان‌های جاسوسی و اطلاعاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی با همکاری گروهک منافقین اقدام به ترور «مجید شهریاری» دانشمند هسته‌ای ایران کردند. وی ترور شهریاری را اقدامی ننگین و شرم‌آور از طرف موساد جهت دخالت و صدمه زدن به برنامه تحقیقاتی و صلح‌آمیز هسته‌ای ایران توصیف کرد و نوشت: شهریاری در میان چهار دانشمندی که بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ از سوی تروریست‌ها ترور شدند، برترین بود. شهید شهریاری در توسعه تحقیقات قدرت هسته‌ای ایران پیش‌رو بوده و در جهان نیز به خاطر مهارتی که در فیزیک کوانتوم و جابه‌جایی نوترون داشت، شهرت یافته بود.

خبرگزاری آمریکایی NBC نیز فوریه ۲۰۱۲ به نقل از یکی از فرماندهان ارتش آمریکا، به دست داشتن سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی در ترور دانشمندان هسته‌ای کشورمان اذعان کرد و نوشت که «مأموران موساد، اعضای گروهک تروریستی منافقین را برای ترور افراد مشخصی آموزش می‌دهند و واشنگتن به طور کامل در جریان عملیات‌های محرمانه قرار دارد». همچنین خبرگزاری آلمانی اشپیگل نیز در ۲۰۱۱ میلادی به نقل از منابع آگاه فاش کرد، موتورسوارانی که با چسباندن بمب مغناطیسی به اتومبیل افراد موردنظر اقدام به ترور می‌کنند. همگی به وسیله موساد آموزش دیده‌اند. شهید شهریاری نیز به این صورت شهید شد.