سه شنبه 06 تير 1402 , 12:15
مروری بر مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در حوزه شبکه نمایش خانگی
حتی زمانی که موسسه رسانه‌های تصویری با شرایط خاصی زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به راه افتاد و مراکزی برای کرایه فیلم های مورد تایید خود به همراه دوبله فارسی، در اختیار مردم قرار داد...
فاش نیوز - پس از پیروزی انقلاب ایران و شروع عصر جدیدی از تحولات فرهنگی، هنری و اجتماعی، ناگهان صدا و سیما در شرایط خاصی قرار گرفت و زمانی که تمامی محصولاتی که از تلویزیون قبل از انقلاب پخش می شد
به گزارش خبرگزاری فارس، شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه عصر سه شنبه 30 خرداد 1402 که به ریاست آیت الله سید ابراهیم رئیسی برگزار شد، به بحث درباره سیاست‌ها و ضوابط حوزه صوت و تصویر فراگیر پرداخت و ماده واحده "تعیین الزامات ساماندهی حوزه صوت و تصویر فراگیر" را به تصویب رساند.
بر اساس این ماده واحده، حیطه اختیارات و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی در این حوزه مشخص و برای فعالان بخش خصوصی به ویژه در پلتفرم‌های پخش صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی معین شد، که در چه بخش‌هایی باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در چه بخش‌های دیگری باید از سازمان صدا و سیما مجوز اخذ کنند.
بر اساس مصوبه امروز شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، وظیفه نظارت در حوزه سکوهای صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی طبق قانون اساسی و قوانین موضوعه، بر عهده سازمان صدا و سیما قرار دارد.
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به اختصار IRIB)) سازمانی رسانه‌ای است که تنها متولی قانونی پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در جمهوری اسلامی ایران است. این سازمان پیش از انقلاب ۱۳۵۷، سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران نام داشت و آن زمان نیز به شکل حکومتی اداره می‌شد. از بسیاری جنبه‌ها، صدا و سیما قدرتمندترین، فراگیرترین و پرنفوذترین رسانه خبری در ایران به شمار می‌رود.
بنابر اساسنامه صدا و سیما، هدف اصلی این سازمان ایجاد محیطی مساعد برای تزکیه و شتاب بخشیدن به حرکت تکاملی انقلاب اسلامی در سراسر جهان است. این هدف‌ها در چهارچوب برنامه‌های ارشادی، آموزشی، خبری و تفریحی این سازمان اجرا میشود.
این سازمان اهمیت ویژه‌ای در جمهوری اسلامی ایران دارد و در سال ۱۴۰۱، بودجه دولتی این سازمان به تنهایی بیش از ۵ تریلیون تومان بوده‌است. شمار کارکنان این سازمان در سراسر کشور تا اواخر سال ۱۳۹۵ بین ۳۰ تا ۵۰ هزار نفر تخمین زده شده‌است
این سازمان پس از انقلاب ۱۳۵۷ به شدت گسترش یافت و علاوه بر شبکه‌های داخلی و جهانی صدا و سیما، از بیش از صد پایگاه اطلاع‌رسانی الکترونیک و رسانه‌ای نوشتاری نیز بهره می‌برد.
بودجه سازمان صدا و سیما در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده، این در حالی است که بنا به گفته علی‌عسگری، رئیس وقت این سازمان، فقط بودجه شبکه‌ای مانند بی‌بی‌سی به بیش از ۶۰۰۰ میلیارد تومان می‌رسد و سازمان برای اداره ۶۲ شبکه تلویزیونی و ۸۳ شبکه رادیویی، نیاز به بودجهٔ بیشتری دارد
پس از پیروزی انقلاب ایران و شروع عصر جدیدی از تحولات فرهنگی، هنری و اجتماعی، ناگهان صدا و سیما در شرایط خاصی قرار گرفت و زمانی که تمامی محصولاتی که از تلویزیون قبل از انقلاب پخش می شد، اکثرا" از تولیدات کشور آمریکا بود و تمام فیلم های سینمایی سریال های تلویزیونی همزمان با پخش جهانی، در کشور ما به عنوان یک کشور مصرفی پخش می شد، در کشور عملا" هیچ تولیداتی داخلی تلویزیونی نداشتیم. در آن زمان در ایران تنها دو شبکه تلویزیونی 1 و 2 به صورت پاره وقت اقدام به پخش برنامه های تلویزیونی می کردند و در ابتدای انقلاب، خلاء پخش برنامه های متنوع و سالم به شدت محسوس بود. در آن زمان از فیلم های جدید در صفحه تلویزیون خبری نبود؛ اگر هم بود، صرفاً فیلم هایی پخش می شد که موضوع سیاستمداران، مدیران و پلیس های فاسد کشورهایی مانند آمریکا را شامل می شد.
این شرایط برای اهالی فیلم و سینما به هیچ عنوان قابل تحمل نبود. بنابراین بازار سیاه فیلم های ویدیویی زیرزمینی به راه افتاد و در عرض مدت کوتاهی این بازار بسیار داغ شد. اما متاسفانه از آنجایی که این فیلم ها دوبله نبود و دارای صجنه های غیر اخلاقی بود، خانواده ها بالاجبار به همراه هم و کودکان خود، صحنه های غیراخلاقی این فیلم ها را هم تحمل می کردند و گزینه دیگری نداشتند. گویا هیچ نهادی هم نگران این شرایط نبود.
حتی زمانی که موسسه رسانه‌های تصویری با شرایط خاصی زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به راه افتاد و مراکزی برای کرایه فیلم های مورد تایید خود به همراه دوبله فارسی، در اختیار مردم قرار داد، معدود فیلم های موجود در این مراکز، هیچ‌گاه نیازهای تفریحات سالم خانواده ها را تامین نکرد.
تا سال ۱۳۷۲ شرایط تا حدودی به همین منوال بود تا این که آقای دکترعلی لاریجانی به عنوان رئیس سازمان صدا و سیما منصوب شدند. انتصاب ایشان باعث ایجاد تغییر و تحولات اساسی زیادی شد؛ از جمله راه اندازی شبکه 3 به عنوان شبکه تخصصی ورزش و شبکه 4 به عنوان شبکه تخصصی مستند و 24 ساعته شدن چند شبکه. به غیر از تولیدات فیلم ها و سریال های تلویزیونی پربیننده، از سوی دیگر شاهد حضور پررنگ بانوان چادری در سریال ها، مجری های تلویزیونی، مانند مجریان زن چادری اخبار بودیم؛ که به نوعی فرهنگ استفاده از چادر را برای زنان بیشتر نشان داد و همین رویه حتی پس از پایان حضور آقای دکتر علی لاریجانی در رسانه ملی دنبال شد.
از سال ۱۳۹۲ سایت های نمایشی خانگی اینترنتی، مشابه شرکت غول اینترنتی "نتفلیکس" در ایران شروع به کار کردند و با اقبال گسترده عموم مردم مواجه شدند. پخش فیلم و سریال در این سایت ها در دستگاه هایی که قابل اتصال به اینترنت بودند، مانند کامپیوتر، لپتاپ و تلویزیون های اسمارت (هوشمند) قابل دریافت بوده و اکنون گوشی های اندروید نیز چنین قابلیتی را دارند. کافی است افراد با پرداخت جق عضویت ماهانه، از تمام فیلم ها و سریال های موجود، با یک اتصال اینترنتی استفاده کنند. این سایت ها با خریداری حق امتیاز پخش فیلم و سریال ها، حذف صحنه های غیر اخلاقی با زیرنویس یا دوبله اختصاصی، تمام نیازهای تمامی سلائق بینندگان فیلم ها را برآورده می کنند. ضمن این که فیلم ها و سریال های روز دنیا، همزمان با پخش جهانی در اختیار بینندگان قرار می گیرد و کودکان نیز هم از دیدن جدیدترین کارتون های زیبا و جدید دوبله شده لذت و کیف کودکانه می برند.
از سوی دیگر این سایت های نمایش خانگی به این نتیجه رسیده اند که بهترین سودآوری، چه مالی چه فرهنگی و اجتماعی در کارشان، تولید سریال های اختصاصی داخلی می باشد که صرفاً در سایت خودشان دیده شود و پس از آن تولید سریال های اختصاصی به صورت جدی در دستور کار قرار گرفت و این کار باعث شد بسیاری از عوامل تولید فیلم و سریال، شامل بازیگران جلوی دوربین، به همراه تعداد بسیار زیادی عوامل پشت صحنه در ایران بتوانند ارتزاق کنند و چرخه تولید آثار فیلم و سریال در کشورمان تحول اساسی پیدا کرد و با رقابت سالم به عنوان بخش خصوصی و آزاد در این مسیر، این سایت های نمایش خانگی سعی کردند هر کدام با دریافت کمترین حق عضویت، بهترین بازدهی را داشته باشند؛ تا حداکثر رضایت خاطر مخاطبان را کسب کنند و از سوی دیگر از بهترین های عرصه فیلم‌سازی با پرداخت دستمزد مناسب بهره ببرند.
در انتهای سال ۹۹ و اوج بیماری کرونا، دو سایت نمایش خانگی بالای جدول بهترین سایت ها اقدام به دو برابر کردن هزینه اشتراک به خاطر افزایش هزینه های خرید امتیاز فیلم ها و ساخت سریال های اختصاصی کردند. اما نه تنها مشترکین کم نشدند، بلکه به مشترکین آنها اضافه شد. پس از آن این سایت ها اعلام کردند دیگر به مشترکین فارسی زبان خارج از کشور سرویس اشتراک نخواهند داد؛ چون که این فیلم ها و سریال ها بلافاصله از طریق ماهواره های فارسی زبان خارج از کشور پخش می شود و همین تصمیم آنان تنور ماهواره های فارسی زبان خارج از کشور را سرد و کم فروغ کرد. این کار وطن پرستانه که میزان درآمد و مشترکشان را کمتر کرد ، در کل به سود منافع سیاسی و فرهنگی کشورمان انجامید که جای دلگرمی داشت.
در آرشیو پخش این سایت های نمایش خانگی تنوع گوناگونی از فیلم های مستند، از جمله در حوزه دفاع مقدس و ایثارگران وجود دارد که ۱۵ تا ۲۰ سال از سال ساخت و تولید آنها گذشته است؛ اما تاکنون رسانه ملی هم رغبتی برای پخش آن نشان نداده و فقط افرادی که تمایل به دیدن این مستندها دارند می توانند این فیلم ها را ببینند؛ که خودم مستندهای زیادی در این حوزه و در خصوص زندگی جانبازان و ایثارگران را دیده ام که در جای دیگری قابل مشاهده نیست. حال که می خواهید این سایت های نمایش خانگی عملکردشان زیر نظر صدا و سیما قرار بگیرد، آیا رسانه ملی خودش در این حوزه ایثارگران عملکرد قابل قبولی داشته است؟! حداقل این آرشیو فعلا" برای این اهالی موجود است. ضمن این که اگر مجموعه ای 94 درصد رضایت بینندگان را دارد، چرا سخن 6 درصد مخالف، برای ما حجت محسوب می شود؟! در ضمن رسانه ملی در سال گذشته با بیش از ۵ تریلیون تومان بودجه، چند مجموعه تلویزیونی تولید یا چند فیلم سینمائی جدید خارجی خریداری کرده است؟! در حالی که در شبکه نمایش خانگی اکثر تولیدات جدید سال جاری میلادی 2023 قابل مشاهده می باشد.
اما اگر هدف شما برخورد با هنرمندان ممنوع الکار می باشد، این کار مفید نیست. همین افراد هنگامی که در کشورمان حتی با دریافت دستمزد، در فیلم های مختلف در نقش های ارزشی بازی می کنند، ما محتوای پیام خودمان را انتقال می دهیم. اما اگر این هنرمندان، اکنون اگر سخن اعتراضی دارند، وقتی برسند به آنسوی آب، به دشمن قسم‌خورده تبدیل می شوند و علیه منافع ملی همه کار می کنند و ... چون خودمان نانش را آجر کرده ایم و این کار بیشتر ضرر است تا سود. و اگر این سلبریتی ها ساز مخالف دشمن را بزنند، کلامشان در نسل جدید به عنوان سرمایه های آینده کشورمان، نافذتر خواهد بود. صلاح است سعه صدر داشته باشیم.
|| مرتضی قنبری وفا
جناب ب.ک با عرض سلام و احترام . اگر بخواهم خلاصه و مفید به مطلب شما جواب دهم باید عرض کنم اولین نگرانی من نسبت به کلیت و تفاوت برنامه های رسانه ملی با نمایش خانگی "حق انتخاب" برای بیننده می باشد ، یعنی نگاه کنید چندین سال پیش تمام برنامه هایی که از تلویزیون قابل مشاهده بود ، در انحصار رسانه ملی بود و رقیبی مانند ماهواره هم نداشت ، در آن دوران صدا و سیما با هزینه های سنگینی اقدام به تولید فیلم و بخصوص مجموعه های سریالی میکرده و از آنجایی که تهیه کنندگان این سریال ها به صورت دقیقه ای قرارداد داشتند ، یک موضوع را انتخاب کرده و سپس به قول معروف به آن آب می بستند و کش می دادند ، حالا شما باید هفته به هفته منتظر می ماندید ببینید سریال چگونه و به پیش رفته و به پایان می رسد.
در فیلم های خارجی که از سیما پخش می شود ، هیچ کدام تنوع لازم را نداشته ، ولی در سایت های نمایش خانگی برای تمام سنین از کودک تا میانسال کارتون ، فیلم و سریال موجود است و در هر موضوعی مانند مستند ، علمی تخیلی ، کمدی ، پلیسی ، جنائی ، رزمی ، اکشن ، رازآلود و ... آنقدر مجموعه وجود دارد ، که به شما حق انتخاب می دهد ، آنهم یا زیرنویس یا دوبله اختصاصی. ضمن اینکه زمانی که در رسانه ملی فیلم پخش میشود ، که دارای صحنه های غیر اخلاقی است ، کل صحنه را حذف میشود ، ولی در نمایش خانگی در هر صحنه اگر هنرپیشه زن لباس نا مناسبی دارد ، فقط همان نقطه به صورت محو و شطرنجی نشان داده می شود و در مجموع شما میتوانید از داستان فیلم مطلع شوید.
مورد دیگر این است که چون وزارت ارشاد ، در نمایش خانگی نظارت دارد هنرمندانی که در رسانه ملی ممنوع الکار می شوند می روند در فیلم های نمایش خانگی بازی می کنند و هدف شورای عالی مدیران این بود با این مصوبه هنرمندانی که دارای موارد ضد اخلاقی و موضوع سیاسی به خصوص ، در اعتراضات سال گذشته بودند محدودیت هائی برای آنها درست کنند.
آنچه درمورد ولنگاری عده از هنرمندان فرمودید کاملاً درست است ، چرا وقتی که عکس این هنرمندان را در پروفایل شخصی یا فضای مجازی می بینید ، حتی آن هنرمندی که نقش مادربزرگ را بازی می کند دارای پوشش حجاب مناسبی نیست ، این واقعیت هایی است غیر قابل انکار و کتمان ، نمیشود کاری کرد زندگی خصوصی خودشان است و به یک رویه تبدیل شده ، با بگیر و ببند ذات آدمها عوض نمیشود.
برای مثال فقط نام یکی از هنرپیشه های سابق ، که اکثر مردم از گذشته او مطلع هستند نام می برم ، خانم گلشیفته که قبل از خروج از کشور در اوج بازیگری خود ، در فیلم های ارزشی مانند "به نام پدر آقای خاتمی کیا" و "میم مثل مادر مرحوم ملاقلی پور" نقش اول را بازی کرد ، اما پس از اینکه از کشور خارج شد مسائل اخلاقی او را کاری نداریم و حریم خصوصی محسوب می شود و قضاوت نمی کنیم ، اما در همین سال گذشته ، در بالاترین سطح معترضین سیاسی بیانیه صادر کرده خود را نماینده دختران و زنان ایرانی معرفی میکرد ، از سوی دیگرخانواده‌اش بدون حاشیه همچنان در فضای هنری داخل کشور فعالیت کرده و میکنند ، کسی به آنان کاری ندارد و جرم دختر را به پای خانواده اش نمی گذارند ، که این خوب است و همان سعه صدرمورد نظرماست. نگرانی ما از این بابت است که حق انتخاب از بین مردم ما گرفته شود و دوم هنرمندان ما اقدام مهاجرت خارج از کشور کرده و این سرمایه ها در کنار مخالفین سیاسی ما علیه کشور ، موضع گیری کنند.در اینجا صرفاً به دو مورد از نگرانی های عمده اشاره کردم ، حال بقیه بماند. موفق باشید
ممنونم از مطلب خوبی که نوشته اید و تاریخچه ای از این موضوع را آورده اید.
مطالبی که گفته اید و هشدارهایی که داده اید در جا و حد خود بسیار صحیح است اما بنده با این که متن مصوبه را نخوانده ام، بدون در نظر داشتن این که چه چیزهایی مصوب شده یا چه محدودیت هایی احیانا در نظر گرفته شده عرض می کنم که باید روی دیگر قضیه را هم در نظر گرفت و آن این که به هرحال کار باید قانون مند باشد و در این قانونمندی هم عقل جمعی و کارشناسی پشت قضیه باشد چرا که رها کردن اذهان اقشار مختلف مردم و جامعه و سپردن آن دربست به کسانی که در بهترین حالت فقط دغدغه پول و شهرت دارند و نوعا هم از فرهنگ غرب و بیگانه ارتزاق می کنند البته نه همه بلکه غالبا، اینطور است، به صلاح نیست و کما این که تاکنون هم از ئلنگاری و بی برنامگی فضای مجازی و فرهنگی کشور کم ضربه ندیده ایم و تازه تا همین اواخر خود صدا و سیما هم در بست در اختیار همین سلبریتی های معلوم الحال بوده و پول و شهرت در می آوردند و به این نظام و ارزش ها هم دهن کجی می کردند و روی آنتن زنده هرچه از دهنشان در می آمد می گفتند.
بنا براین این فضا نباید دربست در اختیارشان قرار گیرد اما نظارت و هدایت قانونی هم باید اندیشیده باشد و نه صرفا مانع و مشکل ساز.
توجه دارید که در هیچ جای دنیا فضای مجازی و رسانه ای به اندازه کشور ما بدون ضابطه و قانون نیست از پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی گرفته تا رسانه و سینما
پس چه بهتر که اگر هم جایی قرار است قانون بنویسد جایی در سطح شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد که عالی ترین سطح ممکن است.
البته ایکاش به موارد قانون هم اشاره ای در این نوشته داشتید و معلوم می کردید که این نگرانی شما ناشی از چیست. اما در کل مطلبتان مفید و قابل تأمل و دلسوزانه است.