آداب و اقتضائات جنگ؛ درایت، سرعت، استقامت

جنگ و درگیری با دشمن، آداب و لوازم خود را دارد. از جنگ های ساده و مقطعی بگیرید، تا نبردهای طولانی و پیچیده (ترکیبی)؛ درست مانند رقابت های ورزشی.

مسابقه سنگین کُشتی، فقط ۶ دقیقه طول می کشد. رقابت فوتبال ۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه، مصاف والیبال بعضا بیش از دو ساعت، و رقابت تنیس حتی بیش از ۴ ساعت. بنابراین، حریفان در هر کدام از این مصاف ها باید به شکل متفاوت، توانمندی های خود را مدیریت و هزینه کنند

دوی ماراتُن حتما آداب و لوازمش با دوی سرعت فرق می کند. رقابت دوی ۱۰۰ متر در کمتر از ده ثانیه انجام می شود و اگر فقط همین رقابت مبنای محاسبه باشد، دوی ماراتن ۱۰ هزار متری حداکثر باید ظرف هزار ثانیه (۱۶ دقیقه) به پایان برسد!

اما آنها که سرآمد دوی اسقامت هستند، بیش از دو ساعت، آهسته و پیوسته می دوند، تا قبل از همه به خط پایان برسند. مبارزان ناشی، ابتدا با هیجان و سرعت می دوند و سپس در همان هزار متر اول نفس کم می آورند.

درگیری و جنگ، آداب و اقتضائات خود را دارد. از خط مقدم تا عمق جبهه و اتاق فرماندهی دشمن؛ از آفند تا پدافند؛ از طراحی تا اقدام؛ از عملیات ایذایی و فریب، تا عملیات اصلی. از مهم تا مهم تر. از کشاندن نبرد به میدان حریف، تا بازی اقتضایی در زمین او. جنگ، ساده اش هم پیچیده است، چه رسد به نبردهای چند وجهی.

اهل فن قطعا می توانند مبتنی بر رفتار و گفتار امیر مومنان (ع) چند جلد کتاب مفصل درباره قواعد جنگ به نگارش در آورند. اینجا به اقتضای ضیق مجال و دانش، چند نمونه را یادآور می شویم.

حضرت به فرزند عزیزش امام حسن (ع) فرمود: "لَا تَدْعُوَنَّ إِلَی مُبَارَزَةٍ، وَ إِنْ دُعِیتَ إِلَیْهَا فَأَجِبْ؛ فَإِنَّ الدَّاعِیَ إِلَیْهَا بَاغٍ، وَ الْبَاغِیَ مَصْرُوعٌ. هرگز کسی را به رزم و مبارزه دعوت نکن (آغازگر جنگ نباش) اما اگر به مبارزه فرا خوانده شدی، اجابت کن (سستی نکن)، زیرا دعوت کننده، ستمکار است، و ستمکار، زمین خورده و مغلو". (حکمت ۲۳۳ نهج البلاغه).

حساس بود که دشمن، نقشه داشته باشد، و جبهه خودی بی نقشه بماند: «تکادون و لا تکیدون... لا یُنام عنکم و انتم فی غفلهًْ ساهون... برای شما نقشه می‌کشند و شما نقشه نمی‌کشید» (خطبه ۳۴).

معتقد بود بهترین دفاع، پیشدستی بر دشمن است: "اُغْزُوهُمْ قَبْلَ أَنْ یَغْزُوکُمْ فَوَاللَّهِ مَا غُزِیَ قَوْمٌ قَطُّ فِی عُقْرِ دَارِهِمْ إِلَّا ذَلُّوا... با دشمنان بجنگید، پیش از آن که با شما بجنگند. به خدا سوگند، با هیچ قومی در خانه شان نجنگیدند، مگر آنکه آنها را خوار ساختند". (خطبه ۲۷).

در عین حال بارها (از جمله در خطبه های ۳۴ و ۱۹۲ نهج البلاغه)، نیروهای خود را از "تخاذل" و "تخاذل الایدی" (رفتار مبتنی بر تفرقه، دست از یاری هم کشیدن، و یکدیگر را خوار ساختن) بر حذر داشت: "غُلِبَ و الله المُتَخاذِلون. به خدا سوگند، آنها که یکدیگر را خوار کردند، مغلوب شدند".

پیوسته، به شکیبایی امر کرد و فرمود: "العمل العمل، ثم النهایهًْ النهایهًْ، و الاستقامهًْ الاستقامهًْ، ثم الصبر و الورع... پشتکار داشته باشید و به سرانجام برسانید و استقامت و مداومت به خرج دهید و آن را به چاشنی شکیبایی و پارسایی بیامیزید". (خطبه ۱۷۶).

روز جنگ جمل، در حالی که پرچم را به دست محمّد حنفیّه می داد، امر کرد: "اَرْمِ بِبَصَرِکَ اَقْصَی الْقَوْمِ". یعنی در جنگ فقط پیاده‌ نظام را نبین، بلکه نگاهت را تا عمق فرماندهی دشمن و نقشه و تحرکاتش بیفکن. و از کم و کیف نقشه ها و محاسباتش آگاه باش".

جنگ ما با اسرائیل و آمریکا، جنگ ترکیبی و روندی است، نه موضعی و نقطه ای و مقطعی. در این مصاف، اهل تکلیف تا عمق جبهه دشمن پیش تاخته و ضربات راهبردی ترمیم ناپذیر زد اند؛ و اهل غفلت یا خیانت، برای نفوذ و ضربه زدن دشمن معبر و منفذ باقی گذاشته اند.

در جنگ ترکیبی باید تمرکز حریف را بر هم زد و ابتکار عمل را به دست گرفت؛ و در عین حال، تحرکات میدانی او را از آنچه در عمق اتاق فرماندهی اش می گذرد، باز شناخت. شجاعت و سلحشوری و رزمندگی، هیچ منافاتی با درایت و تدبیر و طراحی ندارد.

به تعبیر شهید ابومهدی مهندس "در مواقع بحران، به عقلی سرد و قلبی گرم نیاز داریم...اگر جای این دو بر عکس شود، هرج و مرج می‌شود".

قطعا، حتما و فورا باید سرانگشتان مزدوران پیاده‌ دشمن را زد؛ در عین حال باید اهتمام عمده بر رصد اتاق فرماندهی او و زدن ضربات راهبردی پیاپی باشد، چنان که به فضل الهی در مقاطع بسیاری طی چند دهه اخیر در عراق و سوریه و لبنان و یمن و فلسطین [و...] رخ داده است.

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.