جواد الگویی برای انواع تیپ‌های فکری بود

"محمدجواد تندگویان" وزیر نفت ایران در کابینه شهید محمدعلی رجایی بود که ابتدای جنگ در حین سرکشی به مناطق جنگی، در سال ۱۳۵۹ به اسارت نیروهای ارتش عراق درآمد و به مدت ده سال توسط مزدوران بعثی مورد شکنجه قرار گرفت. سرانجام بر اثر شکنجه‌های متعدد به شهادت رسید. پیکرمطهرش بعد از یک دهه دوری از میهن در 29 آذر 1370 به کشور بازگشت. به این بهانه به سراغ فاطمه تندگویان مشاور وزیر نفت فعلی و خواهر شهید جواد تندگویان رفتیم تا گفت و گویی در این خصوص داشته باشیم.

***

امروز پس از گذشت 25 سال از بازگشت شهید تندگویان همه مردم دنیا به مظلومیت ایشان در شهادت و اسارت پی‌ برده‌اند، اما اگر ممکن است برایمان از روزی بگویید که طارق عزیز خبر خودکشی برادرتان را اعلام کرد.

تندگویان: زمانی که گروه‌های اسرای ایرانی آزاد می‌شدند در میانشان به دنبال نام برادرم می‌گشتیم. آن زمان طارق عزیز برای یک سری مذاکرات به ایران آمده‌ بود، خبر خودکشی وزیر نفت ایران را در زندان‌های بعثی اعلام کرد.

شواهدی وجود داشت که دال بر زنده بودن برادرم داشت. این خبر را با وجود شواهد هم نمی‌توانستیم باور کنیم زیرا خودکشی بدور از اعتقادات جواد بود.

سال 68 اسرای کویتی در زندان جواد را دیده بودند از طرف دیگر یکی از اسرای ایرانی پس از آزادی خبر داد که جواد را در یکی از درمانگاه‌های عراقی دیده‌ است و از او خواسته نام آدرس خود را بدهد تا از طرفش نامه‌ای برای خانواده بنویسد. جواد که می‌دانست ممکن است این کار برای آن اسیر مشکلی پیش بیاورد به او می‌گوید آدرسم "صبر، مقاومت" است.

در مدت اسارت از ایشان بی خبر بودید؟

تندگویان: در این مدت دو بار برایمان نامه نوشت و ما بارها جوابش را دادیم ولی خبر دیگری از او نشد. در یکی از نامه‌هایش نوشته بود "جواد تندگویان وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، اسیر جنگ در عراق هستم." این جمله حامل پیامی برایمان بود. او در عراق با تحمل شکنجه در حال مبارزه است.

شواهد نشان می‌دهد که شهید تندگویان تا آزادی اسرا زنده بودند، چرا آزاد نشدند؟

تندگویان: فکر می‌کنم به این دلیل باشد که رژیم بعث به دنبال گرفتن امتیاز بود.

چرا قصد داشتند پیکر دیگری را به جای پیکر شهید تندگویان تحویل دهند؟

تندگویان: دشمن با برادرم نه به مانند یک فرد نظامی بلکه همچون یک اسیر رزمنده برخورد و شکنجه کرده بود که در صورت بازگشت پیکر حقیقی، سندی بر علیه آنها می‌شد. جثه نحیف، شکستگی دنده‌ها، شکستگی جمجمه، کبودی مچ دست و پاها نشان از شکنجه‌های متعدد می‌داد. اگر خودکشی حقیقت داشت باید آثار طناب بر گردنش می‌ماند در حالی که شواهد نشان می‌داد که او خفه شده است. آثار شکنجه دوران ساواک بر روی بدن جواد ما را به پیکر حقیقی رساند.

آیا شکایتی هم از دولت عراق صورت گرفت؟

تندگویان: تحقیقاتی که بر روی پیکر حقیقی برادرم صورت گرفت برای تیم صلیب سرخ و پزشکانی که از ایران رفته بودند، کشته شدن تایید شد ولی از آنجایی که ایران در موضع مظلومیت قرار دارد پیگیری‌های لازم برای شکایت صورت نگرفت.

شهید تندگویان را برای نسل امروز که ایشان را در میان تعاریف و کتاب‌ها شناخته‌اند، چگونه توصیف می‌کنید؟

تندگویان: جواد فردی با روحیه، خنده‌‍رو، شاد، تعهدپذیر، منعطف با شرایط زمان بود که تحمل درد جامعه را نداشت. برادرم بدور از ظاهرسازی با شلوار جین و محاسن تراشیده در مجلس کنار شهید رجایی حضور یافته است و تصویر آن موجود است. در حالی که جواد روح ایمانی قوی و باورهای عمیقی داشت. نماز اول وقت، رفتن به مسجد، خواندن قرآن را ترک نمی‌کرد. اینها چیزهایی است که جوان امروز را از مفاسد جامعه دور می‌کند.

در دوران دانشجویی با همه نوع قشر و تیپ‌های فکری مختلف در ارتباط بود و آنها را از هم تفکیک نمی‌کرد زیرا بر خود رسالتی می‌دید که باید در جاذبه یک مسلمان وجود داشته باشد تا افراد را با طرز فکرهای مختلف جذب اسلام کند.

زمانی که او اسیر داشت به خاطر داشتن چنین شخصیتی، تمام اقشار جامعه از تیپ مذهبی تا غیر مسلمان ناراحت شد. می‌توانم گفت شهید تندگویان الگویی برای انواع تیپ‌های فکری بود.