کتاب را چاپ کنید تا رفیقم شهید نشده است

نهمین جلسه از سلسله جلسات ماهانه روایت بیداری با موضوع تحلیل و بررسی کتاب «حقیقت سمیر» نوشته یعقوب توکلی با حضور جمعی از تحلیل‌گران و فعالین حوزه مقاومت در حوزه هنری تهران برگزار شد. 

سمیر تجلی غم و رنج مردم فلسطین است

مؤلف این کتاب، یعقوب توکلی در نشست مذکور بیان کرد: بعد از سال‌ها غم سمیر قنطار برایم مجدداً ظاهر شد. او تجلّی بخشی از مرارت و رنجی است که مردم فلسطین این همه سال متحمل شدند. رنج ۲۹ سال اسارت و شکنجه در زندان‌های اسرائیلی و ادامه دادن مبارزه پس از آزادی چیزی است که حقیقتاً  در عالم واقع سخت و دشوار است.

در فکر کاری برای «مقاومت» بودم

وی افزود: در مورد انگیزه این کتاب باید بگویم که مدت‌ها بود، در پی این بودم تا برای جبهه مقاومت کاری انجام دهم. البته پیش از این کتاب «اسلام‌گرایی در مصر» را که حاصل گفت‌وگوهایی با سران جریانات اسلامی آن کشور بود، نوشته بودم، اما از وزرات خارجه به حوزه هنری نامه زدند و یک ممنوعیتی برایم در این امر به وجود آوردند. علت این بود که من اطلاعات و اسناد زیادی را در آثارم بازتاب می‌دادم و دستگاه‌ها حساسیتشان به این سمت بود که من این اطلاعات را از کجا آورده‌ام.

از دو جلسه رسیدیم به ۵۴ جلسه

این پژوهشگر حوزه تاریخ ادامه داد: این مسأله که برای مقاومت کاری انجام دهم دغدغه ذهنی من شده بود؛ چرا که از این سمت کار خاصی انجام نمی‌گرفت اما در طرف مقابل شاهد آم بودیم که بر ضد مقاومت و جریان مبارزه و گروه‌های وابسته به این محور آثار زیادی پدید آمده بود. به هرحال به بنده اعتماد شد تا این که طی جلساتی با سمیر قنطار کاری را در این باره انجام دهم.

وی ادامه داد: روز اول که دیدمش از او خواهش کردم که به سؤالاتم دقیق پاسخ دهد. قرار بود این گفت‌وگوها در یک یا دو جلسه ۳ ساعتی باشد، اما در ازای آن به ۵۴ جلسه رسید. پرسش‌های زیاد من و وسواسم در جزئیات پاسخ‌ها، موجب شد که این گفت‌وگوها ادامه‌دار باشد، من مطالب زیادی را از پیش در ذهنم داشتم و می‌خواستن در مصاحبه با او به جواب آن‌ها برسم. 

توکلی گفت: بنا به آنچه‌که گفته شد ما با یک ادبیات مستند روبه‌رو هستیم. کتاب خیال یا  ساخته‌ و پرداخته کسی نیست. هرگاه نیازی به توضیح یا تشریح بوده در پاورقی بیان شده است. من روی این کار تمرکز و وقت زیادی گذاشتم. وقتی سمیر  مثلاً می‌گفت: «ما اعتصاب غذا کردیم.» از او می‌خواستم این اعتصاب را دقیق شرح دهد از کیفیت اعتصاب تا این که شرایط در روزهای اول، دوم، سوم و... چگونه بود، برای همین من در  یک ماه قریب به  ۸۰۰،۹۰۰ صفحه مطلب نوشتم. 

استاد مطالعات تاریخ معاصر بیان کرد: یکی از جدی‌ترین دغدغه‌هایم در نوشتن کتاب، این بود که اثر حاضر هم دارای محتوای تاریخی متقنی باشد، هم از طرفی جنبه رمّان و داستانی خودش را حفظ کند تا بتواند خواننده را با خودش تا انتهای مسیر همراه کند. سمیر ذهن منسجمی داشت و در این امر بسیار کمک کرد. او جزئیات آثاری که خوانده بود را از بر بود و وقتی از فلان کتاب سؤال می‌کردیم با جزئیات دقیق آن را شرح می‌داد. تمام این موضوعات موجب شد که روند ما در تألیف کتاب انسجام و انتظام پیدا کند. 

گفتم آخَر این رفیق من شهید می‌شود

او اشاره کرد: دو سال از تدوین کتاب می‌گذشت، اما هرچه تلاش می‌کردم آن را زیر چاپ نمی‌بردند، چندین بار گفتم:«این کتاب را چاپ کنید، سمیر قنطار، رفیق من شهید میشه‌ها... لطفاً این کتاب را چاپ کنید.» اما متأسفانه کتاب در زمان حیاتش چاپ نشد و بعد از شهادتش بلافاصله آن را زیر طبع بردند! نحوه شهادت سمیر بدین شکل بود که جاسوسان اسرائیلی با کار گذاشتن ردیاب‌هایی در محل اسکان سمیر، راه را برای پهبادهای اسرائیلی باز کردند و سرانجام او با دو موشک «برخیا» به شهادت رسید. در مورد وجه تسمیه کتاب هم که «حقیقت سمیر» است باید بگویم، وقتی سمیر از زندان‌های رژیم صهیونیستی آزاد شد، مورد اتهام رسانه‌های اسرائیلی قرار گرفت و علیه او دروغ‌پراکنی‌های زیادی صورت گرفت. این کتاب هم پاسخی به اتهامات آنان است هم حاکی حقیقت وجودی سمیر قنطار.