دقیقه ۵۵، ضربه کرنر، بمباران و ۱۵ شهید...

به گزارش گروه فرهنگی حیات؛  در ۲۳ بهمن ماه سال ۱۳۶۵ هواپیماهای دشمن بعثی عراق مسابقه فوتبال بین تیم‌های ایلام و چوار را در زمین فوتبال چوار (دقیقه ۵۵) مورد بی‌رحمانه‌ترین حملات هوایی قرار دادند و تعداد ۱۵ نفر از بازیکنان، مربیان و تماشاگران شهید و تعدادی نیز مجروح و جانباز شدند. بمباران در دقیقه ۵۵ این بازی انجام شد و لحظاتی هولناک و صحنه‌های دلخراشی را برجای گذاشت، پیکرهای خونین و پاره‌پاره فوتبالیست‌های جوان زمین سبز فوتبال را خونین کرد. چنین جنایت جنگی در تاریخ ورزش جهان بی‌سابقه بوده است.

در آن روز خونین تاریخی، حسین هزاوه (بخشدار وقت چوار، سرمربی و کاپیتان - ۲۸ ساله)، سیدمحمد زارعی (مدافع و هافبک - ۲۵ ساله)، مجتبی ناصری (دروازه‌بان - ۲۲ ساله)، یونس تلوکی (هافبک - ۱۹ ساله) و علی عباسی (مدافع - ۱۸ ساله) از تیم منتخب چوار و جهانگیر کاوه (مهاجم) ۱۹ ساله، محمد کمالوند (مهاجم - ۱۸ ساله)، علی نجات کرمی (هافبک - ۱۶ ساله) و عبدالرزاق مهدیه (مهاجم - ۱۶ ساله) از تیم منتخب جوانان ایلام، حمیدرضا رضایتی (داور مسابقه - ۱۹ ساله) و مراد آذرخش (۱۵ ساله)، خلیل مظفری (۸ ساله)، سجاد مظفری (۷ ساله) و محمدجواد مظفری (۵ ساله)، امجد حیدری (۱۳ ساله) از تماشاگران مسابقه، به شهادت رسیدند. همچنین علی قیطاسی، رحمت محمود، الیاس گهرسودی، گل مرادفاضلی، فرمان فولادوند و سلمان کرد (بازیکنان فوتبال) از نفرات مجروح و جانباز این حادثه بودند.

دقیقه ۵۵، ضربه کرنر، بمباران و ۱۵ شهید...

حادثه از این قرار بود که در زمان جنگ عده‌ای از جوانان شهر ایلام و چوار اقدام به برگزاری یک مسابقه دوستانه بین منتخب چوار و جوانان ایلام می‌کنند و شهید هزاوه، پایه‌گذار این مسابقه بود. این شهید در آن زمان، بخشدار چوار بود و در امور ورزش برای شادابی جوانان تلاش بیش از حدی از خود نشان می‌داد.

نیمه اول این مسابقه با نتیجه ۲ بر صفر به سود تیم منتخب جوانان ایلام پایان یافت. گل‌های تیم ایلام را جعفر نورمحمدی و شهید محمد کمالوند به ثمر رساندند، در ابتدای نیمه دوم، شهید حسین هزاوه یکی از گل‌ها را جبران کرد تا بازی ۲ بر ۱ شود.

ضربه کرنری روی دروازه تیم منتخب چوار اعلام شد، در دقیقه ۵۵، مصطفی نعمتی پشت توپ قرار گرفت ولی ناگهان، دو هواپیما بر فراز زمین ظاهر شده و محوطه هجده قدم تیم چوار را مورد حملات و بمباران وحشیانه خویش قرار دادند تا نابرابرترین بازی فوتبال بین بمب افکن‌ها و بازیکنان بی‌دفاع رخ دهد. آری، نابرابرترین بازی تاریخ فوتبال، در زمین چوار ایلام برگزار شد و هرگز به دقیقه نود نرسید.

نکات مهمی در خصوص بمباران زمین فوتبال چوار وجود دارد و اول اینکه قبل از بمباران یک هواپیما برای شناسایی به شهر ایلام می‌آید و زمین فوتبال چوار را برای بمباران انتخاب می‌کند، در حالی که این افراد غیرنظامی بودند. این بمباران به قدری فجیع بود که شهدای این بمباران تنها از روی لباس و مو قابل شناسایی بودند و چهره آنها مشخص نبود.

از فوتبال در جنگ تا بمباران زمین فوتبال

سال ۱۹۱۴ ارتش‌های آلمان، بریتانیا و فرانسه در جریان جنگ جهانی اول در بلژیک با هم می‌جنگیدند. اما در هفته منتهی به کریسمس، شماری از سربازان آلمانی و انگلیسی با سلام و دست تکان دادن، به‌همدیگر نزدیک شدند، غذا و هدیه رّد و بدَل کردند و مسابقه فوتبال دادند. این شاید مشهورترین مسابقه تاریخ فوتبال در جنگ است. بیشتر از صد سال از این آتش‌بس کوتاه مدت می‌گذرد، اما هنوز در مورد آن شعر می‌گویند، کتاب می‌نویسند و حتی سال ۲۰۰۵ «کریستین کاریون» با استناد به مدارک آن، فیلمی بنام «کریسمس مبارک» ساخت.

اما درباره تنها زمین فوتبالی که در حین برگزاری یک مسابقه مورد بمباران قرار گرفته و یک جنایت جنگی بزرگ بود، کمتر مطلبی نوشته شده است، مسابقه‌ای که ۲۳ بهمن ۱۳۶۵ در بخش چوار واقع در استان ایلام برگزار شد. آنهم وقتی که جنگ‌زده‌ها در یک زمین فوتبال مشغول بازی بودند تا کمی زخم و رنج ناشی از تهاجم صدام را از یاد ببرند، جنگنده‌های عراقی در دقیقه ۵۵ آن مسابقه زمین مسابقه را مورد هدف قرار دادند. ۱۵ نفر شهید شدند. از جمله سه کودک، ۱۰ بازیکن، داور و یک تماشاگر شهید شدند، ۶ نفر جانباز و خانواده‌های بسیاری برای همیشه عزادار.

این یک جنایت علیه بشریت است و نشانه‌ای از مظلومیت ایرانیان و قساوت جنگ...

دیدگاه مقام معظم رهبری در مورد حادثه زمین فوتبال چوار

مقام معظم رهبری یازدهم آذرماه سال ۱۴۰۰ در دیدار با دست‌اندرکاران کنگره ۳۰۰۰ شهید استان ایلام به حوادث کم‌نظیری که در استان ایلام به وقوع پیوست اشاره داشتند. از جمله حوادثی که در این دیدار مورد تاکید رهبری قرار گرفت ماجرای بمباران مسابقه فوتبال در ایلام بود.

مقام معظم رهبری در مورد این حادثه بیان داشتند «حوادث کم‌نظیری در استان ایلام به وقوع پیوست که متأسّفانه مردمِ خودمان هم خبر ندارند، چه برسد به دیگران و خارج و ملّت های دیگری که مشتاقند حوادث کشور ما را بدانند؛ آنها که هیچ، حتّی مردمِ خودمان هم از خیلی از این قضایا خبر ندارند. یکی همین قضیّه بمباران مسابقه فوتبال بچّه‌ها است در سال ۶۵ بیست‌وسوّم بهمن ۶۵ که این جوانهای ایلامی، دو تیم ایلامی برای بزرگداشت و به یادبود هفتمین سال پیروزی انقلاب، یک مسابقه‌ای به این عنوان درست کردند و تعدادی از مردم هم جمع شدند، تماشا می‌کردند؛ هواپیمای عراقی آمد بالای سر، از نزدیک یعنی با توجّه به اینکه اینجا چه [برنامه‌ای] هست نه اینکه همین طور بمب بیندازند و تصادفاً بخورد به زمین فوتبال؛ نه، با توجّه اینجا را زد و ده بازیکن شهید شدند، داور شهید شد، چند بچّه شهید شدند، بعضی از تماشاچیان شهید شدند؛ این حادثه کوچکی نیست، این حادثه بزرگی است؛ جا دارد که این جور حوادث در ابعاد جهانی شناخته بشود، گفته بشود، تکرار بشود. این پیامِ مظلومیّتِ شهدای ورزشکار ما است؛ جرمشان این بوده است که برای [سالگرد پیروزی] جمهوری اسلامی و برای انقلاب، مسابقه تشکیل دادند».

دغدغه مندی مقام معظم رهبری و تاکید ایشان بر ضرورت شناساندن این واقعه بزرگ به جهانیان نشان دهنده ارزش، اهمیت و بزرگی این واقعه است.

استان ایلام در طول هشت سال دفاع مقدس کارنامه پر افتخاری دارد، مقوله استقامت و پایداری عامل حیات و بقای نظام مقدس جمهوری اسلامی است که مردم انقلابی و ولایتمدار استان ایلام در طول هشت سال دفاع شجاعانه از مرزهای آن به بهترین شکل و مفهوم تداعی کرده و به نمایش گذاشتند.

این استان محل انجام عملیات‌های غرورآفرینی در دوران هشت سال جنگ تحمیلی چون میمک، والفجر سه، کربلای یک، محرم و فتح المبین بوده است، تنها در شهر مهران شاهد عروج بیش از ۶ هزار شهید گلکون کفن بوده‌ایم. همچنین بیش از یک هزار بار مورد هجمه وحشیانه هواپیماهای رژیم بعثی قرار گرفت و تنها در شهر ایلام ۶۰ درصد شهر ویران شد، اما این مردم ولایت مدار با تحمل سخت‌ترین مشکلات حاضر به رها کردن استان خود نشدند.

روایت نویسنده فارسی از فاجعه زمین فوتبال چوار ایلام در «دقیقه ۵۵»

«عین‌الله نوروزی» نویسنده، شاعر، نویسنده و کارآفرین صنایع دستی و مشاور شهردار منطقه پنج شیراز، از چاپ چهارمین کتاب خویش تحت عنوان «دقیقه ۵۵» با موضوع حادثه بمباران زمین فوتبال چوار استان ایلام خبر داد و گفت: انگیزه‌های گوناگونی همچون عشق به وطن، احترام به رزمندگان، عشق به شهدا و پاسداشت دفاع مقدس من را به نگارش این اثر واداشت.

وی که دی ماه سال ۸۷ بر اثر واژگونی اتوبوس دچار معلولیت شد، ادامه داد:‌ خودم زمانی که هنوز معلول نشده بودم، مربی فوتبال بوده و علاقه به فوتبال دارم و انگیزه دیگر من گرامیداشت یادبود کسانی است که در زمین فوتبال شهید شدند و این هم محرک بیشتری من برای نگارش داستان بلند دقیقه ۵۵ بوده است.

سال ۱۳۶۵ زمانی که زمین فوتبال چوار ایلام بمباران شد، نوروزی دانش آموز دبیرستان در بخش خرامه شیراز بود (خرامه اینک شهرستان است) و در انشایی که همان زمان نوشت، احساسات خود را در باره فاجعه چوار بیان کرد.

این نویسنده اهل شهرستان خرامه فارس گفت:‌ ادای دین به شهید «حسین هزاوه» بخشدار شهید چوار به نظرم باید بیش از این باشد زیرا این شهید در آن شرایط جنگی برای پاسداشت انقلاب و گردهم آوردن مردم و برگزاری مسابقه فوتبال و شادابی آنان زحمت کشید هر چند نام زیادی از او برده نمی‌شود.

وی اظهار کرد: در مصاحبه‌ها و گزارش‌های خبری فضای مجازی و ساخت کلیپ‌هایی با موضوع بمباران زمین فوتبال چوار، نام قهرمان ملی داستان دقیقه ۵۵ بنده شهید حسین هزاوه بخشدار دلسوز و مردمی و بنیانگذار و مربی تیم فوتبال چوار کمتر به چشم می‌خورد.

نوروزی با بیان اینکه برپایه این مقدمات و انگیزه‌ها، اندیشه نوشتن داستان بلند دقیقه ۵۵ براساس فاجعه بمباران زمین فوتبال چوار ایلام در ذهنش شکل گرفت، گفت: کتاب دقیقه ۵۵ در حال آماده سازی است، تعداد پارت‌های داستان مشخص نیست ممکن است به بیش ازپانزده پارت هم این داستان بلند برسد.

رونمایی از پوستر جشنواره ملی تئاتر خیابانی «دقیقه۵۵»

در آستانه سالگرد شهدای زمین فوتبال چوار، از پوستر جشنواره ملی تئاتر خیابانی «دقیقه ۵۵» با حضور جمعی از مسئولان اجرایی و فرهنگی استان ایلام در منزل شهیدان «مراد آذرخش» و «حمیدرضا رضایتی» رونمایی شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین «الله‌نور کریمی‌تبار» در این مراسم، با بیان اینکه بمباران زمین فوتبال چوار جزو حوادث نادر در دنیا است، افزود: شهدای این حادثه جزو مظلوم ترین شهدای دفاع مقدس هستند. حادثه زمین فوتبال چوار نمادی از مظلومیت‌های مردم استان در دفاع مقدس است.

همچنین «سعید خیراللهی» رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی استان ایلام با اشاره به برگزاری جشنواره ملی تئاتر خیابانی «دقیقه ۵۵» گفت: این جشنواره یادمان واقعه بمباران زمین فوتبال چوار، به‌صورت همزمان در استان‌های منتخب از روز ۲۳ بهمن‌ماه همزمان با سالروز بمباران زمین فوتبال چوار آغاز و در روز ۲۷ بهمن‌ماه به پایان می‌رسد.

وی افزود: واقعه بمباران زمین فوتبال چوار از حوادث نادر دنیای فوتبال است که رژیم بعث با نقض تمامی قوانین و معاهده‌های بین‌المللی در بمباران مناطق شهری نه تنها بازیکنان بلکه کودکان حاضر در زمین مسابقه را به شهادت رساند.

رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی استان ایلام با بیان اینکه حوزه هنری انقلاب اسلامی استان ایلام با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در شناساندن این واقعه و مظلومیت شهدای زمین فوتبال چوار به جهانیان با همکاری استانداری ایلام و دستگاه‌های فرهنگی اقدام به برگزاری این جشنواره کرده است، خاطرنشان کرد: گروه‌های پذیرفته شده در این جشنواره، در سه نوبت نمایش خود را در استان خود و در مکان‌های منتخب با حضور عموم مردم اجرا خواهند کرد و پس از داوری آثار از طریق فیلم، برگزیدگان آن، در هفته هنر انقلاب معرفی خواهند شد.

خیراللهی همچنین گفت: پس از انتشار فراخوان، آثار نمایش خیابانی از استان های مختلف کشور به دبیرخانه جشنواره ارسال شد که پس از بازبینی آثار توسط هیات بازبینی جشنواره، ۱۷ اثر نمایشی از ۱۳ استان کشور به مرحله اجرای عمومی راه پیدا کردند.

روز صلح و فوتبال

فدراسیون فوتبال با پیگیری مجدانه موفق شد این‌ روز را با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تقویم رسمی کشور به‌عنوان «روز صلح و فوتبال» ثبت کند و امیدوار است با حمایت سایر نهادها بتواند یک جریان ملی برای اقدامی بین‌المللی ایجاد کند.

بازتاب ابعاد این جنایت می‌تواند قیام فوتبال ایران علیه جنگ و خشونت در دنیا باشد. صدای مظلومانه مردمی که هشت سال شجاعانه مقابل تهاجم دشمن بعثی ایستادند و حالا به عنوان مردمی زخم‌خورده از جنگ، برای دنیا آرزوی صلح، آرامش و لبخند دارند.

همچنین بزرگان فوتبال ایران هم در گفتگو با خبرنگار حیات، از مظلومیت شهدای چوار صحبت کردند.