زندگی با رنگ شیر

سعیده نام آور( کارشناس علوم تغذیه و رژیم درمانی)- شیر یکی از کامل ترین مواد غذایی ست که جزء دسته غذاهایی ست که در قرآن نام آن آمده است و یکی از وعده هایی که اهالی بهشت داده شده است می باشد.

قرآن کریم به فایده ­های گوناگون حیوانات برای انسان پرداخته، اما به شیر توجه ویژه کرده است.:

مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِیهَا أَنْهَارٌ مِّن مَّاء غَیْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِن لَّبَنٍ لَّمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّةٍ لِّلشَّارِبِینَ وَأَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفًّى وَلَهُمْ فِیهَا مِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ کَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِی النَّارِ وَسُقُوا مَاء حَمِیمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءهُمْ

سوره محمد آیه 15

  وصف بهشتی که به پرهیزکاران وعده داده شده این است که در آن نهرهایی است از آبهایی تغییرناپذیر و نهرهایی از شیری که طعمش دگرگون نمی شود و نهرهایی از شراب که آشامندگان از آن لذت می برند و نهرهایی از عسل مصفا؛ و در آنجا هر گونه میوه که بخواهند هست و نیز آمرزش پروردگارشان. آیا بهشتیان همانند کسانی اند که در آتش جاودانه اند و آنان را از آبی جوشان می آشامانند، چنانکه روده هایشان تکه تکه می شود؟

وَإِنَّ لَکُمْ فِی الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِیکُم مِمَّا فِی بُطُونِهِ مِن بَیْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَّبَناً خَالِصاً سَائِغاً لِلشَّارِبِینَ؛ (نحل/ 66)

 و قطعاً، در وجود دام‏ها، عبرتى براى شما هست، از آن چه در شکم آن‌هاست؛ از میان غذاهاى هضم شده و خون، شیرى خالص به شما مى‏نوشانیم که براى نوشندگان گواراست

وَ إِنَّ لَکُمْ فِی الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقیکُمْ مِمَّا فی‏ بُطُونِها وَ لَکُمْ فیها مَنافِعُ کَثیرَةٌ وَ مِنْها تَأْکُلُونَ

و برای شما در چهارپایان عبرتی است از آنچه در درون آنهاست [ از شیر ] شما را سیراب می کنیم و برای شما در آنها منافع بسیاری است و از گوشت آنها می خورید

سوره مومنون آیه 21

اسرار علم

«انعام» چهارپایان هستند و آن چه که  معمول است گاو، شتر و گوسفند و بز است و از حیوانات حلال گوشت مثل آهو، مادیان و الاغ و ... نیز در معالجه استفاده می­شود (طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، 8 ، 151 یکی از عجایب خلقت این است که خداوند شیر سفید و گوارا را از بین خون و سرگین دو جسم ناپاک جدا می­کند؛ بدون  این که از طعم، مزه و رنگ آن اثر بپذیرد.

 قرآن کریم با اشاره لطیفی می­فرماید که شیر از میان «فرث» (غذای هضم شده داخل معده) و «خون» خارج می­شود. فیزیولوژی امروز این مطلب را ثابت کرده است که وقتی غذا در معده و روده­ها در برابر میلیون‌ها رگ مویی قرار می‌گیرد، عناصر مفید و لازم را جذب می‌کند و به درخت ریشه داری که نوک انتهایش در نوک پستان خلاصه می­شود، می­رساند (مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، 11، 291؛ پاک‌نژاد، سید رضا، همان، 65).

یک دانشمند غیرمسلمان در این‌باره می­گوید: این وقوف دقیق از دستاوردهای شیمی و فیزیولوژی هضم، برمی­آید و در زمان محمد9 کاملاً ناشناخته بود. گفته شده کشف جریان خون هم کار هاروی (Harvey) بوده است در حالی که چگونگی گردش خون در بدن به طور کامل در کلام امام صادق7 آمده است، (ر.ک. به: طب‌الرضا و طب‌الصادق7 ص 27 و 28) است و قریب چهارده قرن پس از وحی قرآنی قرار می­گیرد (موریس بوکای، مقایسه­ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه ذبیح الله دبیر، ص 264)

مواد مغذی درون شیر

شیر رایج ترین و یکی از دسترس ترین نوشیدنی های موجود در طبیعت و بازار برای خرید و مصرف است که برخی آن را به عنوان غذایی کامل معرفی می کنند. جزء معدود موادغذایی ست که دارای تمام مواد درشت مغذی یعنی کربوهیدرات (قند) ، پروتئین و چربی نیز هست. همچنین به عنوان غنی ترین منبع غذایی کلسیم و فسفر شناخته می شود.

آهن، پتاسیم، ید، منگنز و مس هم داخل شیر هست که باید به آن توجه کرد. همچنین این نوشیدنی  معجزه آسا که می تواتد بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز بدن را تأمین کند، دارای ویتامین B و A و آب نیز هست.

کلسیم: برای ساختن و افزایش تعداد گلبول‌های قرمز استفاده می­شود ودر ساختمان دندان‌ها، استخوان‌ها، سلول‌های انساج و فعالیت‌های قلب و شرائین و کلیه­ها به کار می­رود (مشجور، گوهر، اسرار شیمی در قرآن، 214-215)

قرآن کریم برای شیر تعبیر «خالصاً» را آورده است. یکی از معانی خالص، پر شدن و سفت شدن استخوان‌های بازو و ساق است (ابن‌منظور، همان، 7، 28)

در روایات اسلامی از شیر به عنوان عامل درمان و شفا تعبیر شده است (مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، 63، 95). علم پزشکی نیز بر این خاصیت تاکید دارد

خواص و فواید شیر نوشیدنی سفید و دوست داشتنی:

- شیر به عنوان یکی از منابع تأمین مایعات بدن توصیه می شود و سرد آن به عنوان یک نوشیدنی خنک می تواند مصرف شود.

- میزان مصرف شیر روزانه 1 تا 3 لیوان با توجه به نیاز افراد مختلف توصیه می شود

- شیر هرچه کم چرب تر باشد، جذب کلسیم در آن بیشتر است. پس خریداران لطفا به دنبال شیر غلیظ و پرچرب نباشند

 - شیر پاستوریزه میکروب زدایی شده و نیاز به جوشاندن دارد ولی شیر استرلیزه بدون جوشاندن می تواند استفاده شود

- شیر در صورتی که در دمای مناسب و یخچال نگهداری شود حدودا" سه روز سالم است و توصیه اکید می شود ازمصرف شیرهای با ماندگاری بالا پرهیز شود چون دارای مواد نگهدارنده بیش از حد هستند

- شیرهای باز خطر تب مالت را به همراه دارند. بنابراین توصیه نمی شوند

- شیر غنی ترین ودردسترس ترین منبع کلسیم بوده و برای تراکم استخوان بسیار لازم است. بنابراین خوردن منظم آن از پوکی استخوان جلوگیری می کند

- در بیماری های التهابی مثل التهاب ریه یا سینه درد یا سرماخوردگی نوشیدن شیر داغ بسیار مفید است

- شیر گرم برای افراد دچار یبوست توصیه می شود چون حرکت های روده را زیاد کرده و دفع ایجاد می کند

- شیر اگر با منابع کافئین استفاده شود مثل کاکائو و چای و قهوه، جذب مواد معدنی در آن کاهش می یابد

- برخی از تقلب در شیر مثل اختلاط شیر با آب یا نشاسته یا شیرخشک گفته و از مصرف آن امتناع می کنند. بایدبه این افراد متذکر شد که هیچ یک از این تقلب ها دلیل خوبی برای مصرف نکردن شیر نیست و حتی نشاسته و شیرخشک نیز دارای خواصی هستند.

- نوشیدن شیر در افراد دچار آسم و افرادی که در محیط های آلوده از لحاظ تنفسی کار می کنند، نیز بسیار مهم است

- نوشیدن شیر بدون ویتامین D بی فایده است و کلسیم جذب نمی شود. پس حتما" روزانه یک ربع در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرند

- در مسمویت ها نیز نوشیدن شیر توصیه می شود

- شیر شفای زخم معده نیز هست. فقط در صورت اذیت شدن معده باید فرد در قسمت های کوچک مصرف کند

- برای جذب کلسیم شیر، ورزش نیز لازم است. پس حتما فعالیت روزانه داشته باشید

جانبازان گرانقدر بخصوص نخاعی ها حتما روزانه شیر را بنوشند تا از پوکی استخوان و یبوست شدید جلوگیری شود