فرار از گرمازدگی!

تالیف سعیده نام آور ( کارشناس تغذیه و رزیم درمانی )-

گرمازدگی چیست؟
 

  گرمازدگی موقعیتی حادّ و تهدید کننده است که در این حالت سیستم تنظیم کننده دمای بدن، به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در هوای گرم یا تولید بیش از حدّ گرما در بدن و یا وجود هر دو حالت، از کار می افتد. درحالت گرمازدگی بدن نمی تواند گرمای اضافی خود را دفع کند، در نتیجه دمای بدن خیلی افزایش می یابد که می تواند اندام های اصلی را تخریب کند

.

بالا رفتن دمای هوا موجب افزایش تبخیر آب بدن می شود و همراه با این تبخیرات، الکترولیت های سدیم و پتاسیم که جزء مواد ضروری بدن هستند نیز از بدن انسان خارج می شوند.

 تبخیر بیش از حد آب از بدن به علت گرمای زیاد، سبب کاهش فشار خون می شود و درنتیجه خون به موقع به کلیه ها و مغز نخواهد رسید. هنگامی خون به مقدار کافی و در زمان خود به کلیه ها نرسد، میزان ادرار کاهش یافته و مقدار سم های  اوره و کراتین در بدن افزایش می یابد و در صورت زنده ماندن، فرد دچار نارسایی حاد کلیه خواهد شد که باید به طور مداوم دیالیز شود.

درصورت پایین آمدن فشار خون و نرسیدن خون به مغز فرد دچار سرگیجه شده و در این صورت فرد گرما زده با بی هوشی نیمه کامل بر زمین خواهد افتاد

.

 فرد گرمازده اغلب خسته و گیج می شود و ممکن است دچار برخی علائم شاخص در گرما زدگی  اختلال در هوشیاری ، دمای بالای بدن که گاه تا ۴۱ درجه می رسد ، در شرایط حاد عدم تعرق، سردرد، گرفتگی عضلات، پوست خشک و داغ، تهوع یا استفراغ، تشنج، اختلالات ریتم قلب، اختلال در تکلم و گاه هزیان، رنگ پریدگی و افت فشار خون، نبض ضعیف، تنفس کوتاه و سریع، کاهش حجم ادرار، گرفتگی عضلات، گشادی مردمک چشم

علائم گرمازدگی چیست؟

علائم روحی و روانی گرمازدگی شامل  زدن سخنان بی ربط، گیجی، رفتار پرخاشگر، آشفتگی و هیجان، توهم– بی حالی، رخوت و بی حسی ( واکنش های بدن بیش از حد آرام و آهسته می شود ) و تشنج است.

استفاده از نوشیدنی های کافئین دار به هنگام گرمازدگی منجر به از دست رفتن هرچه بیشتر آب بدن می شود، بنبراین میتوان مصرف خاکشیر وتخم شربتی را بهترین گزینه برای رفع گرمازدگی دانست.

در حالت عادی درجه حرارت بدن بین 36 تا 38 درجه است و زمانی که دمای بدن فرد به دلایل محیطی و استعداد فردی، به مدت طولانی از این حد بالاتر رود و به 40 درجه برسد، دچار گرمازدگی شده است.

بهترین کار برای جلوگیری از گرمازدگی مصرف آب خنک به میزان مناسب است و در صورتی که گرمازدگی طولانی شود بهتر است نمک و آبلیمو به آب آشامیدنی اضافه کنیم زیرا علاوه بر از دست دادن آب به هنگام گرمازدگی مقداری از املاح بدن مثل سدیم نیز از دست می رود که با اضافه نمودن نمک، بدن را به حالت تعادل برمی گردانیم.
 

به هنگام گرمازدگی از مصرف نوشیدنی هایی مثل چای و یا نوشیدنی های کافئین دار خودداری کنید چرا که این نوشیدنی ها مدر هستند و منجر به از دست رفتن هرچه بیشتر آب بدن می شوند و اگر کسی عادت به خوردن چای داشته باشد بهتر است از چای کمرنگ استفاده کند، همچنین تا جایی که ممکن است از نوشیدنی های شیرین استفاده نکنید چرا که هضم قند نیاز به آب دارد و عاملی برای دفع آب بدن است.
 

تا جایی که ممکن است از نوشیدنی های گازدار استفاده نکنید چرا که موجب برهم خوردن دستگاه گوارش می شود و بهتر است به جای آن از خاکشیر و یا تخم شربتی استفاده کنند که بهترین گزینه برای گرمازدگی است. تخم شربتی همان دانه گیاه ریحان است که بعد از مصرف دانه آن لعابدار شده و می تواند آب را در بدن نگه دارد.
 

استفاده از عرقیاتی همچون عرق کاسنی، عرق بید و عرق شاه تره در مواقع گرمازدگی بسیار مفید هستند و مصرف دلستر و ماءالشعیر اگر به صورت طبیعی تولید شده باشد و مواد افزودنی و شیمیایی آنها کم باشد می توانند یک نوشیدنی خوب در مواقع گرمازدگی باشد، همچنین استفاده از دوغ کم نمک، شربت کم شیرین و چای رقیق نیز توصیه می شود اما تاکید بر این است که بهترین و مفیدترین نوشیدنی در فصل گرما آب است.
 

مصرف میوه و سبزیجات به هنگام گرمازدگی موجب رفع عطش می شود و مصرف میوه هایی همچون هندوانه، خربزه و طالبی برای جلوگیری از گرمازدگی بسیار مفید است البته می توانید از آب میوه های خانگی بدون افزودن شکر نیز استفاده کنید اما آب میوه های موجود در بازار بیشتر حاوی شکر است و به صورت خالص نیست.