به وقت همدلی و دلسوزی جانباز نخاعی

فاش‌نیوز -  ۱۹ آگوست، مصادف با 29 مرداد ماه، روز جهانی انسان‌دوستی است. روزی که به انسان‌های بشردوست و کسانی که جان خود را برای کار بشردوستانه فدا کرده‌اند، اختصاص داده شده است.

  بر این اساس من قصد دارم برای احترام به این روز، درباره انسان بشردوستی بنویسم که در قاموس ارزش‌های الهی او را مفتخر به مقام شهید زنده کرده‌اند. پنج سال است از آشنایی‌ام با مردانی که درد را مبهوت صبوری و استقامت خود کرده‌اند می‌گذرد. انسان‌های بشردوستی که برای اعتلای پرچم حق، هر دردی را به جان خریده‌اند.

مرد دردمند مورد نظر، درد زیادی دارد؛ زیرا یک جانباز نخاعی است. اما دردهایی که من در او دیدم فراتر از دردهای جسمی‌اش می باشد.

دشت بود و نخل بود و بغض بود و آه بود

مرد بود و درد بود و راه بود و چاه بود

او برای آن‌که مولای زمانش سر به چاه غربت فرو نبرد، از سن 16 سالگی لباس رزم پوشیده و برای مبارزه با کسانی که کمر به ازبین بردن دین خدا داشتند، او درد دین داشت که حاضر شد به‌خاطر ارزش‌های الهی اسلامی‌اش سلامتی خود را به خطر بیندازد.

اما همه می‌دانیم دین، مجموعه‌ای از خصلت‌های نیکوست که ویژگی‌ها و خصوصیات یک انسان خوب و مومن را امام صادق(ع) این گونه بیان می فرماید:

 «ویژگی مؤمن این است که او در دین، نیرومند؛ در نرمی، محتاط؛ در یقین، باایمان؛ در فهمیدن، حریص؛ در هدایت، بانشاط؛ در پایداری، نیکوکار؛ به‌هنگام شهوت، چشم‌پوش؛ در بردباری، دانا؛ در هنگام مدارا، سپاس‌گزار؛ در حق، سخاوتمند؛ در ثروت‌مندی، میانه‌رو؛ در دوران تنگ‌دستی، آراسته؛ به‌هنگام قدرت، عفوکننده؛ در پند و خیرخواهی، فرمانبردار؛ در رغبت، پرهیزکار؛ در جهاد، حریص؛ در عین مشغولیت، نمازگزار؛ در سختی، شکیبا؛ در پیش‌آمدها، باوقار؛ در ناملایمات، بسیار شکیبا؛ در رفاه، سپاس‌گزار است. او غیبت نمی‌کند؛ تکبّر نمی‌ورزد؛ ستم نمی‌کند؛ اگر به او ستمی شد، شکیباست؛ و پیوند خویشاوندی را قطع نمی‌کند. او نه سست است نه بدخلق، و نه خشن؛ چشمش از او پیشی نمی‌گیرد (یعنی در اختیار اوست) و شکمش او را رسوا نمی‌سازد و آلت جنسی‌اش بر او چیره نمی‌شود؛ به مردم حسد نمی‌ورزد؛ افترا نمی‌بندد، بیهوده خرج نمی‌کند و اسراف نمی‌نماید؛ بلکه همواره میانه‌رو است؛ ستم‌دیده را یاری می‌کند و به تهی‌دستان دلسوزی و ترحّم می‌کند؛ جانش از او در زحمت و مردم از او در آسایش‌اند؛ به عزّت و شکوه دنیا رغبتی ندارد و از درد آن بی‌تابی نمی‌کند؛ مردم‌دارای خواسته‌ای‌ست که بدان روی می‌آورد و خواسته‌ای دارد که بدان مشغول است؛ در بردباری او کاستی دیده نمی‌شود و در رأی او سستی نیست و در دینش تباهی نیست؛ هر که با او مشورت کند، او را راهنمایی می‌کند و هر که از او کمک بطلبد یاری‌اش می‌کند. او از باطل، دشنام و نادانی گریزان است. خصال شیخ صدوق، ترجمه جعفری، ج ‏2، ص 373»

جانباز نخاعی فریدون غلامی یکی از 92 جانباز نخاعی استان خوزستان است که با همراهی دوستان هم‌رزم و هم‌دردش مصداق فرمایش موسس مکتب شیعه‌ی اثنی‌عشری در عرصه‌ی فعالیت‌های بشردوستانه خوب و موثر عمل می‌کند. پارسال عوارض مجروحیت چندین بار باعث شد که در بیمارستان‌های اهواز و تهران بستری شود؛ اما او در همان وضعیت ضعف قوای جسمی، در مقابل اصرارها به استراحت بیشتر گفت: «دلم آرام نمی‌گیرد.» 

در علم روانشناسی به انگیزه و مجموعه‌ی فعالیت‌های جانباز غلامی، هم‌دلی گفته می‌شود. لیپز، اصطلاح همدلی را برای اولین بار در اوایل قرن بیستم، در پژوهش‌های روان‌شناسی به کار برده است. هم‌دلی به‌عنوان توانایی عاطفی برای تجربه‌ی هیجان‌های دیگران، یا توانایی شناختی برای فهم هیجان‌های اشخاص دیگر تعریف شده است.

 محققان در مطالعات اولیه‌ی خود روی هم‌دلی، عمدتاً بر ماهیت عاطفی آن تاکید و آن را به‌عنوان پاسخ‌های هیجانی مشاهده شده به هیجان درک شده‌ی دیگران تعریف کرده‌اند. بنابراین هم‌دلی ویژگی مهمی است که از آسیب رساندن به افراد دیگر جلوگیری می‌کند؛ و نیز عاملی برای انجام رفتارهای اجتماعی است که وحدت گروهی را به همراه دارد و سرچشمه‌ی بسیاری از رفتارهای نوع‌دوستانه بوده و از مهمترین مولفه‌هایی است که تعیین کننده‌ی رفتارهای حمایتی و کمک‌کننده نسبت به دیگران است. بررسی آیات قرآنی نشان‌دهنده‌ی تأکید بر هم‌دلی است. در سوره‌ی توبه، آیه‌ی ۱۲۸ فرموده است: «هرآینه پیامبری از خود شما بر شما مبعوث شد؛ هر آنچه شما را رنج می‌دهد، بر او نیز گران می‌آید؛ سخت به شما دل بسته است و با مومنان رئوف و مهربان است».

نکته‌ی آخر این‌که در روایات اسلامی داریم، از افرادی که احساس هم‌دلی ندارند دوری کنیم. امام صادق(ع) نیز فرمود: «با هم‌دلی و یاری برادران ایمانی‌تان به خدا نزدیک شوید» و «دو خصلت است که در هرکه نباشد، از او دورى کن، دورى کن، دورى کن! عرض شد آن دو چیست؟ فرمود: مواظبت کردن بر نماز و هم‌دلی (و یاری برادران)، شیخ صدوق، الخصال.»

ربابه جعفری

‹›×