درس‌های قرآنی از ماجرای «فتح خرمشهر»

یکی از رویدادهای مربوط به تاریخ دفاع مقدس، ماجرای «فتح خرمشهر» است که پس از 575 روز اشغال، در 25 روز نبرد سخت در 11 صبح سوم خردادماه آزاد شد.

به این مناسبت حجت‌الاسلام ادیب یزدی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی تسنیم با یادآوری این رویداد مبارک و توجه دادن به درس‌های نهفتۀ آن گفت: امیرالمؤمنین (ع) در فرازهای پایانی توصیۀ خویش به فرزندش محمد حنفیه فرمود «وَ اعْلَمْ أَنَ‏ النَّصْرَ مِنْ‏ عِنْدِ اللَّهِ‏ سُبْحَانَه‏» پسرم بدان که پیروزی از ناحیه خداوند سبحان است. می‌توان گفت این عبارت امیرالمؤمنین برگرفته از آیۀ26 سورۀ آل‌عمران است، آنجا که فرمود «وَ مَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ» یعنی پیروزی قطعاً نزد خداوند عزیز حکیم است». تفسیر این دو اسم خداوند در کنار یکدیگر یعنی عزیزِ حکیم، معانی عمیقی را در بر دارد که در فرصتی باید به آن پرداخت.

وی افزود: وجود مبارک حضرت امام که معلم کبیر تاریخ بشریت هستند و در زندگانیِ سراسر با برکت خویش، نصرت‌های فراوانی از ناحیه حق را چشیدند، به عنوان فرزند نهج البلاغه و فرزند امیرالمومنین، منظرشان همان نگاه جد بزرگوارشان است، لذا فرمود «خرمشهر را خدا آزاد کرد». این، همان تجلی دو اسم عزیز و حکیم خداوند است؛ به این معنا که پروردگار عالمیان لحظه‌ای تطورات و تحولات تاریخی را رها نمی‌کند. در واقع رویدادی مثل فتح خرمشهر یادآور فتح بدر در تاریخ صدر اسلام است، آنجا که خداوند مؤمنان را با لشکریان غیبی خویش یاری کرد. 

ادیب یزدی ادامه داد: طاغوت، یعنی کسی که تصور می‌کند او تاریخ را رقم می‌زنند؛ طاغوت یعنی کسی که خدا را مؤثر در امور نمی‌داند و اراده خودش را دخیل می‌داند و تصور می‌کند به آنچه شایسته است باید دست یابد. طاغوت که مصداق بارز آن صدام و اربابان خبیث او بودند و با کمال قساوت، به مهد تشیع هجوم آوردند و به خیال باطشان توانایی دستیابی به خواسته‌های خود را داشتند، سرنگون شدند. پس خداوند به هیچ عنوان تحولات تاریخی را به حال خود رها نمی‌کند.

وی با تصریح بر اینکه تاریخ‌نگار عالم، خداوند است، گفت: خداوند خود گفته که او حکیم و راهگشاست. تدبیر امور عالم دست اوست، پیروزی‌ها دست اوست و شکست‌ها هم که موجب عبرت برای ایمان می‌شود، باز خداوند عالم رقم می‌زند و خودش طراحی می‌کند؛ لذا برای مؤمنان شکستی وجود ندارد؛ آنجا هم که به مرز ناامیدی می‌رسیم، می‌فرماید «وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ‏ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنین‏» یعنی  سستى نکنید و [ از پیش آمدها و حوادث و سختى‏هایى که به شما مى‌‏رسد] اندوهگین نشوید که شما اگر مؤمن باشید، برترید». یعنی حتی اگر سر از بدن امام حسین جدا شود، پیروزی از آن امام است و دشمنان در باطن شکست خوردند؛ نشان به اینکه خط جریان عاشورا منجر به رویدادهای عظیمی مثل انقلاب اسلامی و در عصر حاضر اربعین حسینی و حضور میلیونی مردم از سراسر دنیا با تمام ادیان و مذاهب در کربلا شد و این خط نورانی تا ظهور امام عصر (عج) تداوم دارد. این است معنای عزیزِ حکیم؛ عزتمندی که با حکمت خود بسوی تمدن آرمانی خود راهگشایی می‌کند.

این کارشناس دینی با اشاره به اینکه یکی از اندیشه‌های خطرناک و کفرآمیز یهود، عدم دخالت خداوند در امور بود، گفت: آنها معتقدند دست خدا بسته است: «وَ قالَتِ الْیَهُودُ یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَة» اما خداوند در پاسخ فرمود «غُلَّتْ أَیْدیهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ یَداهُ مَبْسُوطَتان‏» دست‌های خودشان بسته باد و به کیفر گفتار باطلشان بر آنان لعنت باد؛ بلکه دست اراده و قدرت خدا همواره گشوده و باز است‏». در مقابل، خوبان عالم خداوند را دخیل در امور می‌دانند؛ حضرت امام به عنوان شاگرد مکتب عترت، این آموزه را به خوبی به ما انتقال داد و در ماجرایی مثل «فتح خرمشهر» آن را به خداوند نسبت داد، فتحی بود که دروازه فتوحات دیگر را گشود. 

ادیب یزدی افزود: هیچ یک تصور نمی‌کردیم چنین رویدادی به وقوع بپیوندد. این ماجرا سبب شد نام ایران اسلامی، رزمندگان و شهدای ما را در جای جای کره زمین سرافراز شود و عالم، متحیرانه به این پیروزی عظیم نگاه کند و بفهمد که خداوند وجود دارد و او فاعل است. تمام این مفاهیم را حضرت امام در جملۀ زیبای «خرمشهر را خدا آزاد کرد» بیان فرمود. خوبان عالم تمام خوبی‌ها، برکات و حسنات را از خدا می‌دانند و اگر گاهی تأخیری در پیروزی می‌افتد، می‌دانند در بوتۀ آزمون هستند و باید از ماجراها عبرت بگیرند و در عین شکست، خودشان را برای پیروزی‌های بعدی آماده کنند. پس همه چیز از خداست و به خدا باز می‌گردد و خلاصۀ کلام‌مان همان عبارت امیرالمؤمنین (ع) باشد که فرمود «وَ اعْلَمْ أَنَ‏ النَّصْرَ مِنْ‏ عِنْدِ اللَّهِ‏ سُبْحَانَه‏» پسرم بدان که پیروزی از ناحیه خداوند سبحان است.